Morgunblaðið - 15.04.2008, Blaðsíða 40

40 ÞRIÐJUDAGUR 15. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Enski myndlistarmaðurinnDavid Hockney gaf Tate-safninu í liðinni viku
stærsta málverk sem hann hefur
málað, 12 metra breiða landslags-
mynd í nokkrum samsettum flekum
sem hann málaði í Yorkshire að vor-
lagi. Hockney, sem er orðinn sjötug-
ur, er án efa einn kunnasti listamað-
ur þjóðar sinnar; stundum kallaður
faðir bresku popplistarinnar. Eftir
hann liggur margbreytilegt ævi-
verk í málverki, grafík, teikningum,
ljósmyndaverkum og sviðsmyndum
fyrir óperur. Nú er Hockney fluttur
heim, eftir að hafa búið og starfað í
nokkra áratugi í Kaliforníu, og
þakkar fyrir sig með því að gefa
þjóðinni þetta stóra verk. Um leið
gaf hann tvær jafnstórar ljós-
myndaútgáfur af því.
  
Þegar tilkynnt var um gjöfinahvatti Hockney breska kollega
sína til að gefa rausnarlega til safn-
anna í landinu. Hann notaði orðið
„skyldu“ í því sambandi. „Ég tel það
vera skyldu listamanna, þegar þeir
njóta velgengni á sínu sviði, að gefa.
Mér finnst Tate hafa stutt mig (safn-
ið keypti strax verk af honum
snemma á sjöunda áratugnum þeg-
ar þau vöktu fyrst athygli) og þegar
þeir báðu mig fyrir tveimur árum
um að gefa þeim verk, hugsaði ég
með mér að ég vildi gefa þeim eitt-
hvað verulega gott,“ sagði Hock-
ney. Á frjálsum markaði hefðu
hundruð milljónir króna fengist fyr-
ir verkið.
Nicholas Serota, forstöðumaður
Tate sem á fyrir nokkur verk eftir
Hockney, sagði að söfnin ættu virki-
lega að reyna að fá listamenn til að
gefa meira til þeirra.
  
Það vekur athygli að sjá jafnáhrifamikinn safnamann og Se-
rota segja þetta. Algengara er að
söfn hafi sett sér reglur í þá veru að
þau þiggi ekki gjafir, nema í und-
antekningartilfellum og að vel at-
huguðu máli. Þann fyrirvara setja
þau til að geta stjórnað því hvaða
verk bætast í safnaeignina. Mynd-
listarmenn vilja hinsvegar geta
nefnt það í ferilskránni að helstu
listasöfn eigi verk eftir þá.
Í kjölfarið á síhækkandi verði á
verkum áhrifamestu myndlist-
armanna samtímans er staðreyndin
hinsvegar orðin sú að söfnin hafa
einfaldlega ekki efni á að kaupa
verk eftir þá. Fjármagnið liggur hjá
efnuðum einstaklingum og fyr-
irtækjum og þess vegna leggja
mörg helstu söfnin mikið á sig við
að fá þau til að kaupa lykilverk og
lána eða gefa söfnunum. Í mörgum
löndum kemur hið opinbera til móts
við söfnin, og kaupendurna, með því
að veita umtalsverðan skattaafslátt
á móti.
  
Vitaskuld eiga listamenn að fáfullt verð fyrir verk sín. Því til
staðfestingar tíðkast því að þegar
söfn á Vesturlöndum kaupa verk, þá
er það yfirleitt á uppgefnu verði.
Hinsvegar þekkist það líka sum-
staðar að við ákveðin tækifæri gefi
listamennirnir skissur og vinnu-
teikningar „í kaupbæti.“
En það er athyglisvert að sjá Se-
rota og Hockney biðla til listamanna
um að þeir gefi lykilverk til safn-
anna; að það sé samfélagsleg skylda
þeirra. Nú er það líklega eina leiðin
fyrir stóru opinberu söfnin til að
halda í við einkasafnarana sem eiga
peningana og geta í krafti þeirra
eignast flest mikilvægustu verkin.
Af gjafmildi listamanna
AF LISTUM
Einar Falur Ingólfsson
» Það er athyglisvertað sjá Serota og
Hockney biðla til lista-
manna um að þeir gefi
lykilverk til safnanna.
Reuters
Gjafmildur David Hockney fyrir framan hluta hins 12 metra breiða mál-
verks „Bigger Trees Near Warter“ sem hann gaf Tate-safninu.
efi@mbl.is
ÝMSIR baráttuhópar, blaðamenn,
kvikmyndagerðarfólk og rithöfundar
hafa fjallað um ástandið í norður-
hluta Úganda á undanförnum árum
og vakið fólk til meðvitundar um þær
hörmungar sem dunið hafa á íbúum
landsins, einkum af völdum skæru-
hers sem kennir sig við hinn kristi-
lega andspyrnuher (LRA). Herinn
hefur farið um með morðum og lim-
lestingum, rænt börnum og neytt
þau til þess að taka þátt í hernaði og
hafa íbúar svæðisins því leitað skjóls
í flóttamannabúðum í stórum stíl.
Heimildarmyndin Stríð/dans er
áhrifamikið framlag til umfjöllunar-
innar um ástandið í norðurhluta Úg-
anda og hefur hún sannarlega
ferðast víða en myndin hlaut m.a.
leikstjórnarverðlaun á Sundance-
kvikmyndahátíðinni auk tilnefningar
til Óskarsverðlauna í flokki heimild-
armynda. Í myndinni er sjónum
beint að sögu þriggja barna sem búa
í Patongo-flóttamannabúðunum en
þar búa um 50 þúsund manns við
slæmar aðstæður á þeim tíma sem
myndin er gerð. Þau Nancy, Dominc
og Rose ganga í Patongo-barnaskól-
ann en líkt og mörg skólasystkina
þeirra eiga þau hræðilega reynslu að
baki eftir árásir LRA-liða á fjöl-
skyldur þeirra og heimaþorp. Pa-
tongo-skólinn hefur hins vegar verið
valinn í fyrsta sinn til þess að taka
þátt í tónlistar- og danskeppni sem
haldin er í höfuðborginni Kampala
meðal barnaskóla í Úganda. Í mynd-
inni er fylgst með æfingum barnanna
á dans, söng- og tónlistaratriðum fyr-
ir keppnina og ferð þeirra til Kam-
pala til þess að keppa fyrir hönd
skóla síns og Acholi-ættbálksins sem
þau tilheyra.
Þannig fjallar myndin ekki aðeins
um erfiðar aðstæður og baksögu
barnanna heldur einnig um hvernig
tónlistin og dansinn verður að virk-
um þætti í heilunarferli barnanna. Í
gegnum viðtöl er veitt innsýn í sálar-
stríð barnanna og viðhorf þeirra til
listarinnar sem veitir þeim hugarró
og markmið til að keppa að. Atriðin
þar sem börnin æfa og sýna Bwola-
dansinn, 500 ára gamlan hefðbund-
inn dans hins ofsótta Acholi-
ættbálks, eru ógleymanleg. Í dans-
inum birtist allt í senn, hæfileikar
barnanna, lækningarmáttur dansins
og metnaður þeirra við að sýna dans
sem er tákn um uppruna þeirra og
stolt.
Heimildarmynd þeirra Andreu
Nix og Sean Fine er vel unnin og fal-
lega tekin en útfærslan á atriðunum
þar sem börnin segja frá reynslu
sinni úr stríðinu eða minnast horf-
inna ættingja vekur ákveðnar vanga-
veltur. Atriðin eru allt að því of stíl-
færð, uppstillt og að því er virðist
upplesin á köflum. Sögur barnanna
eru sláandi eftir sem áður og má ætla
að kvikmyndagerðarmennirnir hafi
ekki treyst sér til þess að framsetja
frásagnir barnanna í beinum við-
tölum. Tónlistaratriðin búa hins veg-
ar yfir óvæntari augnablikum og
sýna þær flóknu tilfinningar sem
brjótast innra með börnunum og
spegla þannig frásagnaratriðin.
Stríð/dans er mynd sem ætlað er
að snerta áhorfendur inn að kviku og
það tekst henni svo sannarlega.
Lífsdans Í myndinni er sjónum beint að sögu þriggja barna sem búa í
Patongo-flóttamannabúðunum.
Lækningar-
máttur dansins
KVIKMYND
Regnboginn – Bíódagar Græna
ljóssins
Leikstjórn: Andrea Nix og Sean Fine. 105
mín. Bandaríkin, 2007.
Stríð/dans (War/Dance)
bbbbn
Heiða Jóhannsdóttir
SÝND Á AKUREYRI
- Sigurjón M. Egilsson
Mannlíf
eeee
,,Myndin er sannarlega þess virði
að fólk flykkist á hana.“
- Páll Baldvin Baldvinnsson
Fréttablaðið
eee
,,Pétur Jóhann í toppformi
í aðalhlutverkinu í bland
við bráðskemmtilega
toppleikara og furðufugla..."
- Snæbjörn Valdimarsson
Morgunblaðið
eee
VINSÆLASTA MYNDIN Á ÍSLANDI Í DAG
/ ÁLFABAKKA
SÝND Í ÁLFABAKKA SÝND Á
STÓRA PLANIÐ kl. 6D - 8D - 10:10D B.i. 10 ára DIGITAL
SHINE A LIGHT kl. 8 - 10:30 LEYFÐ DIGITAL
RUINS kl. 8 - 10:10 B.i. 16 ára
FOOL'S GOLD kl. 5:40 - 8 - 10:30 B.i. 7 ára
DOOMSDAY kl. 8 LÚXUS VIP
DOOMSDAY kl. 10:30 B.i.16 ára
10,000 BC kl. 8 B.i. 12 ára DIGITAL
10,000 BC kl. 8 LÚXUS VIP
THE BUCKET LIST kl. 6 B.i. 7 ára
STEP UP 2 kl. 5:40 LEYFÐ
UNDRAHUNDURINN m/ísl tali kl. 6 LEYFÐ
,,Góð framleiðsla með topp
leikurum í öllum hlutverkum,
sem óhætt er að skella
gæðastimplinum á."
- Stefán Birgir Stefánsson
sbs.is
SÝND Í ÁLFABAKKA
VIPSALURINNER BARA LÚXUS
ER STAÐSETTUR Í SAMBÍÓUNUM ÁLFABAKKA
SÝND Í ÁLFABAKKA
VIPSALURINNER BARA LÚXUS
ER STAÐSETTUR Í SAMBÍÓUNUM ÁLFABAKKA
SÝND Í ÁLFABAKKA, KRINGLUNNI OG AKUREYRI