Morgunblaðið - 11.07.2008, Side 43

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. JÚLÍ 2008 43
Útimálning
Viðarvörn
Lakkmálning
Þakmálning
Gólfmálning
Gluggamálning
Innimálning Gljástig 3, 7, 20
Verð frá kr. 298 pr.ltr.
Gæða málning á frábæru verði
Allar Teknos vörur eru framleiddar skv. ISO 9001 gæðastaðli.
Afsláttur af málningarvörum
20%
Sætúni 4 Sími 517 1500
Sérhönnuð málning fyrir íslenskar aðstæður.
Skútuvogi 13, S. 517 1500 www.teknos.com
- kemur þér við
Ekki ríkisstjórn
Fagra Íslands
Úða plasti á gróður
við Kárahnjúka
Árni Johnsen stelur
senunni á Stokkseyri
Heitir sumarhælar
á rauða dreglinum
Apinn nakinn
í þrjú ár
Sjónvarpskokkur með
sorakjaft í lundabyggð
Hvað ætlar þú
að lesa í dag?
UMSLAG plötunnar Oft spurði ég
mömmu með Sigurði Guðmundssyni
og Memfismafíunni er stæling á
verkum grafíska hönnuðarins Saul
Bass, sérstaklega kynningarplakat-
inu fyrir kvik-
myndina The
Man With the
Golden Arm
(1955). Vísunin er
snjöll, því tónlist-
in er meira og
minna öll frá 6.
áratugnum, en þó er þetta engan
veginn augljósasta leiðin til að nálg-
ast tímabilið sjónrænt séð. Grafíkin
er jafnframt eins og táknmynd fyrir
plötuna, hér er verið – mjög ná-
kvæmlega – að endurgera stíl sem
er auðþekkjanlegur. Bass hannaði
líka opnunarsenuna í Psycho (1960)
eftir Hitchcock. Psycho var svo end-
urgerð tæpum fjörutíu árum síðar,
skot fyrir skot, af Gus van Sant.
Hann var gagnrýndur fyrir verkið,
spurningin um tilgang myndarinnar
varð mjög áleitin – til hvers að gera
eitthvað nákvæmlega eins og áður?
Á Oft spurði ég mömmu er að
finna vel þekkt dægurlög sem voru
flest vinsæl hérlendis á 6. og 7. ára-
tugnum, útsett og flutt í anda þess
tíma. Raunar er oftast um eftirmynd
laganna að ræða eða eftirmynd and-
ans sem umlykur þau. Ennfremur er
hljóðtækni þess tíma öpuð eftir; í
stað þess að taka hljóðfærin upp
hvert í sínu lagi og raða svo saman í
tölvu er hljómsveitinni allri stillt upp
mislangt frá einum (eldgömlum)
hljóðnema og tónlistin rennur öll inn
á einrása segulband.
Tónlistarmennirnir sem að skíf-
unni standa segjast í heimild-
armyndinni Teipið gengur (sem
fylgir disknum) hafa viljað kynnast
þessum gömlu aðferðum af eigin
raun. Þeir gengu raunar skrefinu
lengra og klæddu sig upp í gömlum
stíl, leyfðu reykingar í hljóðverinu
og reiddu fram flatkökur og rjóma-
tertur á meðan á upptökum stóð.
Platan er því eins konar viðburður,
skrásetning á nokkrum skemmti-
legum dögum í hljóðverinu, póstkort
til okkar sem heima sitjum.
Þrátt fyrir það er skífan síður en
svo einhver sjálfsfróun þar sem
hlustandinn er óboðinn gestur.
Þvert á móti er hún með því allra
áheyrilegasta sem mun koma út
þetta árið. Það er eiginlega ekki
hægt að hafa neitt á móti tónlistinni
hérna, hún er svo stimamjúk, svo
frábærlega flutt, og hljómurinn er –
þrátt fyrir bara einn hljóðnema – al-
veg framúrskarandi. Þá er Sigurður
Guðmundsson flottur söngvari sem
örlaði ögn á í stöku lagi með Hjálm-
um, en hér stígur hann fram sem
dægurlagasöngvari í fremstu röð.
Hann er ekki jafn kraftmikill og Ellý
Vilhjálms, Óðinn Valdimarsson eða
Ragnar Bjarnason, heldur frekar
lágstemmdur og dularfullur, en
röddin er engu að síður heillandi.
M.ö.o. er allt handbragð á plötunni
með því besta sem þekkist, enda ein-
valalið tónlistarmanna sem stendur
að útgáfunni, og sem hrein og
ómenguð tónlistarupplifun er hún
næstum frábær. En svoleiðis upp-
lifun er ekki til.
Í heimildarmyndinni er ein skýr-
ing á tilgangi plötunnar sú að hún sé
ætluð til að kynna tónlistina fyrir
nýjum kynslóðum. Hins vegar eru
þessi lög auðfáanleg á Netinu og á
safnplötum og er haldið á lofti í úti-
legum og útvarpi. Líklegra er að um
gæluverkefni tónlistarmannanna að
ræða. Tónlistin er lofgjörð til ein-
faldari tíma, áður en hipparnir tóku
völd. Þetta birtist í tæknilegri
vinnslu plötunnar, en jafnframt má
hér greina þrá eftir tíma vandaðra
handbragðs, þegar tónlistarmenn
komust ekki upp með neitt slor. Það
var bara talið í og um að gera að
standa sig. Í dag þarf maður varla að
geta þrætt skala eða lesið nótur til
að gefa út vinsælar plötur. Það er
því ákveðinn heimsósómi inn-
byggður í formgerð plötunnar, óþef-
ur af hugmyndinni um að allt hafi
verið betra hér áður fyrr.
Kannski er skrítið að finna að
hugmyndafræðilegum atriðum sem
þessum, en þessi plata er ofar öðru
hugmyndalegs eðlis, hún gengur öll
út á „konseptið.“ Lokapródúktið er
næstum því aukaatriði. Í hljóðtækni-
legum skilningi hefði t.d. verið
áhugaverðara að heyra hvernig
gömul tæknin hefði haft áhrif á nú-
tímalega tónlist. Tónlistin sem hér
er að finna hefur þegar verið tekin
upp með þessum hætti, og í þessum
búningi, svo við vitum hvernig hún
hljómar. Hvernig hefði Hjaltalín,
Mugison eða Mercedez Club hljóm-
að á einn hljóðnema? Eða hvernig
hefðu þessi lög hljómað í þeim út-
setningum sem Flís, Senuþjófarnir
og Hjálmar (Memfismafían er eins
og þverskurður þessara sveita) hafa
getið sér gott orð fyrir?
En fyrst svona er í pottinn búið
hafði undirritaður upp á uppruna-
legum útgáfum laganna og lék þau í
sömu röð og á Oft spurði ég mömmu.
Hlustunin leiddi í fyrsta lagi í ljós
hversu sláandi líkar útgáfur Memfis-
mafíunnar eru orginölunum á stund-
um. Í öðru lagi er tilhneiging hjá
þeim til að hægja á lögunum, og ég
held að það sé rétt ákvörðun, sér-
staklega í „Gettu hver hún er,“ sem
Helena Eyjólfsdóttir flýtti sér gegn-
um árið 1961 og í „Undir Stóra-
steini“ sem Raggi Bjarna söng 1965.
Í þriðja lagi komst ég að því að,
þrátt fyrir líkindin (eða kannski
vegna þeirra) átti ég engu að síður
erfitt með að gera upp á milli. Og þá
rann upp fyrir mér að Oft spurði ég
mömmu er þrátt fyrir ofangreinda
gagnrýni framúrskarandi verk.
Þegar Psycho Gus van Sants kom
út 1998 hafði handritshöfundurinn
orð á því að þótt Anne Heche færi
með sömu línur og Janet Leigh hafði
farið með í hlutverki Marion Crane
árið 1960 þá væri hún í raun að leika
allt aðra persónu. Þetta á líka við um
Sigurð. Þótt flutningur hans og
Memfismafíunnar á „Ég er kominn
heim“ sé hér um bil nákvæmlega
eins og flutningur Óðins Valdimars-
sonar, þá er hann það samt ekki
heldur verður túlkunin einstök. Tón-
listin sjálf býr einhversstaðar á milli
nótnanna. Sigurður verður önnur
persóna og hljómsveitin líka. Og
þetta á við um langflest lögin.
Kannski er smekksatriði hvor túlk-
unin á betur við mann; ég kann yf-
irleitt við báðar.
Svo eru hér tvö lög sem eru að
hluta til ný: „Kveðja“ er nýtt, eftir
Baggalútinn Braga Valdimar Skúla-
son við ljóð Davíðs Stefánssonar –
og það er stórgott. Í þessu safni er
ekki annað að heyra en að það sé
jafnsígilt og allt annað, hér er næst-
um um sögufölsun að ræða. Sömu-
leiðis má nefna nýjan texta eftir
Braga við „Baby it’s Cold Outside,“
þekkt amerískt vetrar- eða jólalag
(hér er stuðst við flutning Rays
Charles og Betty Carter frá 1961),
sem passar vel hér inn þar sem plat-
an er öll nokkuð vetrarleg (og
kannski fullsnemma á ferðinni). Hér
nefnist það „Veðrið er herfilegt“ og
Andrea Gylfadóttir nýtur sín í skop-
legum dúett með Sigurði. Þessi ný-
sköpun er kannski annar lykill að því
að meta skífuna; Bragi bjargar
gagnrýniverðri hugmyndafræði
plötunnar eiginlega fyrir horn og
hjálpar manni að meta tónlistina
eina og sér.
Má ég að lokum óska eftir þessum
óði til sjötta áratugarins á vín-
ylplötu, svona svo „konseptið“ full-
komnist?
Eins – en öðruvísi
TÓNLIST
Geisladiskur
Sigurður Guðmundsson og Memfis-
mafían bbbbn
Atli Bollason
Ljósmynd/Guðmundur Freyr Vigfússon
Stimamjúkt og frábær flutningur „Það er eiginlega ekki hægt að hafa
neitt á móti tónlistinni hérna, hún er svo stimamjúk, svo frábærlega flutt,
og hljómurinn er […] alveg framúrskarandi.“