Fréttablaðið - 13.05.2009, Qupperneq 4

4 13. maí 2009 MIÐVIKUDAGUR
www.ms.is/gottimatinn
nýjung
!
þykk, fersk
og
rjómakenn
d
jógúrt
grískur gleðileikur
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
–
0
9
-0
1
9
2
GENGIÐ 12.05.2009
GJALDMIÐLAR KAUP SALA
HEIMILD: Seðlabanki Íslands
208,4448
GENGISVÍSITALA KRÓNUNNAR
124,81 125,41
190,71 191,63
170,17 171,13
22,843 22,977
19,418 19,532
15,998 16,092
1,2804 1,2878
189,37 190,49
Bandaríkjadalur
Sterlingspund
Evra
Dönsk króna
Norsk króna
Sænsk króna
Japanskt jen
SDR
Ranghermt var í myndatexta á forsíðu
blaðsins í gær að vaskur hópur skokk-
ara væri að hlaupa eftir Laufásvegi.
Skokkhópurinn var að hlaupa eftir
Laugarásvegi í Reykjavík.
LEIÐRÉTTING
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
50
40
30
20
10
Þús.
Fjöldi barna
sem TR/SÍ
hafa greitt
tannlækna-
reikninga fyrir
frá 1998
Fjöldi við-
gerða sem
TR/SÍ greiddi
á hverju ári,
frá 1998, fyrir
börn
Sjúkratryggingar Íslands og TryggingastofnunHEILSA Heimsóknum til tannlækna
fjölgaði fyrstu fjóra mánuði árs-
ins 2009 miðað við sama tímabil
í fyrra og hittifyrra, voru ríflega
20.800 í ár en tæplega 20.200 árið
2007. Að mati Reynis Jónssonar,
tryggingayfirtannlæknis hjá
Sjúkratryggingum Íslands, sýna
þessar tölur
að foreldrar
spara ekki við
sig heimsóknir
barna til tann-
lækna þó að
það þrengi að.
Gögn frá sömu
stofnun sýna
að viðgerðum
hjá börnum sem
fara til tann-
læknis hefur
fækkað umtalsvert á síðustu tíu
árum sem bendir til betri tann-
heilsu þeirra barna sem á annað
borð fara til tannlæknis.
„Þetta er staðreynd,“ segir
Reynir sem segir fullyrðingar
um að tannheilsu íslenskra barna
hraki ekki réttar. Hann segir hins
vegar þann hóp sem ekki kemur til
tannlæknis, sem er á bilinu 15 til
20% barna mikið áhyggjuefni. „Við
vitum ekkert um ástandið á börn-
um sem ekki koma til tannlæknis
og þessi börn þarf að finna.“
Hólmfríður Guðmundsdóttir
hjá Lýðheilsustöð segir að þegar
gerð var könnun á tannheilsu
barna árið 2005 hafi um helming-
ur barna verið með litlar eða nær
engar skemmdir, tannskemmdir
hafi alls ekki dreifst jafnt á börn-
in og dæmi hafi verið um tólf ára
börn með fjölda tannskemmda.
„Stærsti hluti barna á Íslandi býr
við góða tannheilsu en ákveðinn og
hugsanlega stækkandi hópur býr
við slæma tannheilsu.“
Reynir segir afar nauðsynlegt að
reyna að ná til foreldra barnanna
sem ekki skila sér til tannlæknis,
það sé hins vegar ekki endilega ein-
falt mál. „Vandinn liggur í að finna
börnin sem ekki fara til tannlækn-
is og sinna þeim.“ Reynir telur
að skólahjúkrunarfræðingar eða
heilsugæslan þyrftu að geta vísað
börnum sem á þyrftu að halda til
tannlæknis, kannski á sérstakt
áhættuklíník sem væri gjaldfrjálst.
Ef þess konar tilmælum væri ekki
sinnt af foreldrum barnanna væri
hægt að vísa þeim til barnavernd-
aryfirvalda. „Það er auðvitað van-
ræksla ef börnum er ekki sinnt
og þetta er jafnvel vandamál sem
félagsþjónustan ætti að sinna.“
Reynir er þeirrar skoðunar að
kostnaður við tannlækningar barna
eigi að vera að fullu endurgreidd-
ur af hinu opinbera og segir gagn-
rýni á opinbera gjaldskrá sem end-
urgreiðslur miðast við réttmæta.
„Ég hef varað töluvert lengi við því
að það sé verið að eyðileggja kerf-
ið ef gjaldskráin heldur áfram að
dragast aftur úr reikningum tann-
lækna.“
Hólmfríður tekur undir þessar
áhyggjur og segir stefna í að hlutur
foreldra verði það mikill að heim-
sókn til tannlæknis verði jafnvel
óyfirstíganlegt skref. Hún segir
mikilvægt að efla forvarnir í tann-
heilsu og segir að sameina þyrfti
afl heilsugæslunnar og skólakerfis-
ins. „Það mætti jafnvel kenna tann-
burstun í skólum eins og gert var
áður fyrr. Það að bursta og borða
hollan mat hefur auðvitað svo mikið
að segja fyrir tannheilsuna.“
sigridur@frettabladid.is
Ekkert er vitað um tann-
heilsu stórs hóps barna
Heimsóknum til tannlækna hefur ekki fækkað í kreppunni. Tannheilsa barna sem komu til tannlæknis á
tímabilinu 1998 til 2008 batnaði. Vandamálið snýst um að ná til barnanna sem aldrei fara í skoðun.
Börnum sem fóru til tannlæknis á
árunum 1998 til 2008 hefur fjölgað,
árið 1998 fóru 44.665 börn til tann-
læknis, árið 2008 voru þau 49.223. Á
sama tíma hefur viðgerðum fækkað,
þannig að frá árinu 2003 hefur verið
innan við ein viðgerð á hvert barn
að meðaltali. Af því má draga þá
ályktun að tannheilsa barna sem fer
í skoðun hjá tannlækni fari batnandi,
en þessar tölur frá Tryggingastofnun
segja vitaskuld ekkert um tannheilsu
þeirra barna sem ekki skila sér til
tannlæknis. Talið er að um 80-85%
barna fari til tannlæknis á hverju ári
hér á landi.
FÆRRI TANNVIÐGERÐIR
Tannlæknakostnaður barna yngri
en 18 er endurgreiddur sem nemur
75% af gjaldskrá sem gefin er út
af heilbrigðisráðherra. Hún er frá
árinu 2004 og er orðin verulega
úrelt, verðlagning tannlækna er
frjáls og taka þeir, samkvæmt upp-
lýsingum Sjúkratrygginga Íslands,
að jafnaði um 40% meira en hún
segir til um.
Til ársins 1992 voru tannlækning-
ar barna niðurgreiddar að fullu en
fullorðnir hafa greitt fyrir sína þjón-
ustu fullu verði. Þannig eru tann-
lækningar bara hluti af almanna-
tryggingakerfinu fyrir ákveðna
hópa, börn, öryrkja og aldraða á
Íslandi og eru þau Hólmfríður og
Reynir sammála um að rökin fyrir
því séu ekki fagleg heldur sögu-
leg og pólitísk. Þess má geta að
tæplega 16 þúsund manns hafa nú
þegar skráð sig í hópinn Ókeypis
tannlækningar og tannréttingar fyrir
börn yngri en 18 ára sem Þórhallur
Heimisson stofnaði.
ÚRELT GJALDSKRÁ
VEÐURSPÁ
HEIMURINN
Vindhraði er í m/s.
Hitastig eru í °C.
Gildistími korta er um hádegi.
Alicante
Amsterdam
Basel
Berlín
Billund
Eindhoven
Frankfurt
Friedrichshafen
Gautaborg
Kaupmannahöfn
Las Palmas
London
New York
Orlando
Ósló
París
Róm
Stokkhólmur
21°
19°
26°
19°
16°
21°
22°
25°
16°
15°
23°
20°
21°
30°
14°
23°
26°
14°
13
14
16
10
12
16
Á MORGUN
8-15 m/s sunnan
til annars 3-8 m/s.
18
FÖSTUDAGUR
3-8 m/s, stífastur syðst
11
14
14 9
16
10
10
6
8
8
5
10
14
10
13
15
16
15 13 17
10
1314
16
20 20
FLOTTAST NYRÐRA
Í dag og raunar fram
yfi r helgi verða hlýir
dagar á landinu. Í dag
verður bjartast norðan
og austan til með
hita allt að 18 stigum
á Norðausturlandi.
Smám saman færast
mestu hlýindin yfi r á
vestanvert Norðurland
og á ég von á allt
að 20 stiga hita þar
á morgun og hinn
í björtu veðri. Víða
verður svo hlýtt um
helgina með hægum
vindi og björtu veðri
með köfl um.
15
12
1212
Sigurður Þ.
Ragnarsson
veður-
fræðingur
HEILBRIGÐISMÁL Yfir sextíu börn
fengu ókeypis tannlæknaþjónustu
hjá hjálparvakt tannlækna, sem
tannlæknadeild Háskóla Íslands
og Tannlæknafélag Íslands stóðu
fyrir á laugardaginn. Bætt var
við stólum vegna aðsóknarinnar,
og þegar mest lét var unnið á
sautján stólum í einu.
Í tilkynningu frá hjálparvakt-
inni segir að ástandið á tönnum
margra barnanna hafi verið mjög
slæmt. Sum þeirra hafi ekki farið
til tannlæknis í mörg ár. Þetta
var í þriðja sinn sem boðið var
upp á slíka þjónustu. Hún stendur
næst til boða hinn 23. maí, en svo
ekki aftur fyrr en í haust. - kg
Hjálparvakt tannlækna:
Yfir 60 börn
fengu þjónustu
SJÁVARÚTVEGUR Metveiði hefur
verið á grásleppuvertíðinni hjá
bátunum á Drangsnesi í vor. Að
því er kemur fram á vefsíðunni
strandir.is hefur hvergi á land-
inu verið meiru landað en þar.
Saltað hefur verið í 875 tunnur
hjá Fiskvinnslunni Drangi og er
það fimmtán tunnum meira en á
allri vertíðinni í fyrra. Bátarnir
sextán á Drangsnesi ljúka vertíð-
inni um og eftir næstu mánaða-
mót.
„Þetta er besta grásleppuverð-
tíðin síðan 1981. Það má gera ráð
fyrir að söluverðmætið verði um
100 milljónir króna. Það er ekki
slæmt fyrir 80 manna sveitar-
félag,“ segir Óskar Torfason,
framkvæmdastjóri Drangs, við
Fréttablaðið. - gar
Metveiði á Drangsnesi:
Grásleppa fyrir
100 milljónir
GULL ÚR UNDIRDJÚPUNUM Óskar Torfa-
son, framkvæmdastjóri Drangs, við ker
með grásleppuhrognum.
HÓLMFRÍÐUR
GUÐMUNDSDÓTTIR
UTANRÍKISMÁL Sendiherra Íslands í
Bretlandi hefur að beiðni Össurar
Skarphéðinssonar utanríkisráð-
herra sent þingmönnum breska
þingsins bréf þar sem farið er yfir
viðbrögð íslenskra stjórnvalda við
skýrslu fjármálanefndar breska
þingsins frá því í apríl. Alls er um
tæplega 1.400 bréf að ræða, 646
bréf til þingmanna í neðri deild og
738 til þingmanna í efri deild.
Í bréfi Sverris Hauks Gunn-
laugssonar sendiherra kemur fram
að íslensk stjórnvöld taki undir
með bresku fjármálanefndinni að
með beitingu hryðjuverkalöggjaf-
arinnar til að frysta eignir Lands-
bankans í byrjun október hafi
breska ríkisstjórnin gerst beinn
þátttakandi á markaði í því efna-
hagslega fárviðri sem gekk yfir
Ísland og að ekki séu allar afleið-
ingar þess enn komnar fram.
Í bréfinu er minnt á þau sterku
tengsl sem hafa löngum verið
milli þjóðanna og vakin athygli á
að núverandi ástand varpi dökk-
um skugga á þau. „Gerð er grein
fyrir því hvernig íslenskri þjóð
þyki gróflega að sér vegið,“ segir
í tilkynningu frá ráðuneytinu.
„Íslendingar hafi talið sig til nán-
ustu bandamanna Breta á flestum
sviðum en hafi nú verið stimplaðir
hryðjuverkamenn.“
Kröfur Íslendinga um afléttingu
frystingar eru ítrekaðar og athygli
vakin á mikilvægi þess fyrir sam-
skipti þjóðanna. Þá er bent á vilja
Íslands til samstarfs um endur-
skoðun á fjármálalöggjöf Evrópu.
- ghs
Sendiherra Íslands í Bretlandi útskýrir sjónarmið Íslendinga í deilunni við Breta:
Bréf til breskra þingmanna
1.400 BRÉF
Sverrir Haukur
Gunnlaugsson,
sendiherra í
Bretlandi, hefur
sent bréf til allra
breskra þing-
manna, alls um
1.400 talsins.