Skinfaxi - 01.02.1915, Qupperneq 1

Sfcvtvjaxx
2. BLAÐ REYKJAVÍK, FEBRÚAR 1915 VI. ÁR

Framtíðarmenning fslendinga.
Fyrir nokkrum árum var verið að byggja
kirkju í einu sjóþorpi hér á landi. Það
var mikið hús úr timbri og járnvarið’; á
háum grunni; með voldugum turni.
Kirkjun Sóknarfólkið vildi byggja sér
miklu. stórkostlegt guðshús, hús sem
eitt sér megnaði að hefja anda mannsins til
hæða En það ætlaði sér ekki af, því að
þegar kirkjan var reist og klædd að utan,
svo að hún mátli heita fokheld, þá var
máttur fólksins þrotinn. Alt sem það ork-
aði að verja til kirkjunnar, var komið i
þetta risavaxna hýði, i formið, eins og
vant er. En innihaldið varð aldrei neitt.
Kirkjan mikla var aldrei þiljuð, eða búin
hið innra, því að söfnuðurinn hafði ofreynt
sig á byrjuninni. Nú liðu ár og dagar.
Götustrákarnir læddust í myrkrinu að kirkj-
unni og sentu steinum inn um gluggana,
eða brutu göt í grunnmúrinn. Yindurinn
komst nú inn í gegnum þetta veikbygða
hýði, hristi og skók það, uns grindin öll
var biluð og sliguð. Regnið hripaði í
gegnum glufurnar og feygði viðina. Og
seinast íauk kirkjan og reis upp aftur í
Ijótum geymsluskúrum danskra selstöðu-
kaupmanna þar í þorpinu.
Veilan í ís- Þeim sem þekkja þessa sögu,
lcndingmn. getur naumast annað en dott-
ið í hug að heimfæra hana upp á þjóðlif
okkar. Menning Islendinga minnir á þessa
stóru, innanlómu, vanræktu kirkju, sem að
síðustu gat eigi risið undir sínum eigin
þunga, og íauk eins og tómt og brotið
hismi. Alt hefir hér verið lagt í formið,
en auðna látin ráða um innviðina. En
þegar stormurinn æðir, eins og nú, þá
kemur fram veilan. Höggin að utan lemja
þjóðarhúsið; það riðar og skelfur, og eng-
inn veit, hve lengi það hangir uppi. Bráð-
um verður það kanske fokið og bygt upp
til að vera geymsluskúr einhverrar yfir-
þjóðar, sem vill hafa hér selstöðu.
En ef húsið skyldi nú samt, þrátt fyrir
alt, hanga uppi, þá verður það verk hinn-
ar upprennandi kynslóðar og þilja það,
og búa hið innra, svo að þar verði líf-
vænt. En hvernig má það ske?
Það verður fyrst og fremst með
Úttebtin. , , * . .
þvi, ao umbotamenmrmr geri
nokkurskonar úttekt á þjóðarbúinu. Þeir
verða að meta sanngjarnlega allan arf frá
forfeðrunum, sjá hvað er gott og dýrmætl
eða ónýtt og úrelt;vita hverju á að bjarga,
eða brenna; og ganga síðan að endur-
hótaverkinu með einráðnum hug. Tak-
mark þjóðarinnar, hið hæsta og stærsta er
að göfga og efla íslenska kynþáttinn. En
það verður með því einu móti, að íslend-
ingar standi samtíðarþjóðunum jafnfætis
eða tramar i lífvænlegri menningu. Þetta
er aðalatriði. Formsmenn og auðdýrk-
endur munu neita þessu, og ota fram þeirra
tota. En kenningar þeirra hafa áður ver-
ið hraktar, og þetta því ekki skrifað handa
þeim.