Skinfaxi - 01.02.1991, Blaðsíða 7

G R E I N
er einfaldlega það sem skiptir mestu
máli, ekki aðeins ti 1 að halda líkamanum
í formi, heldur einnig til að efla
sjálfsþekkingu og sjálfstraust, auka
tilfinninguna fyrir eigin getu og Iæra að
nýta sérhana. En stundum þarf fleira að
koma til. Öll þekkjum við sögur um
„toppíþróttamenn" sem léku langt undir
getu þegaráhólminn kom. Þá segirfólk
gjarnan að viðkomandi hafi „klikkað á
sálfræðinni“, menn hafi verið
taugaóstyrkir, ekki þolað spennuna
o.s.frv. IVleð öðrum orðum: sálfræði-
legum undirbúningi hefur verið
ábótavant. Það hefur færst mjög í vöxt
undanfarin ár að þjálfarar og íþrótta-
menn vinni markvisst að sálfræðilegum
undirbúningi. Iþróttasálfræðin er ung
fræðigrein í örum vexti, og framlag
hennar til bæði almennings- og
keppnisíþrótta verður stöðugt
mikilvægara. Viðmunum hérfjallaum
tvo sálfræðilega þætti sem vitað er að
hafa nýst íþróttamönnum vel og
tiltölulegaauðvelthefurreynstað vinna
með, en það eru slökun og væntingar.
Hvers vegna slökun?
Til erumargs konarslökunaræfingarog
-kerfi. Það er nokkuð útbreiddur
misskilningur að slökunaræfingar séu
einhvers konar indversk trúariðkun, og
fáir virðast vita að vestrænir vísinda-
menn hafa þróað ágætar slökunar-
æfingar sem hafa verið þaulprófaðar á
rannsóknarstofum. Því má fullyrða að
góðar slökunaræfingar geti reynst
iðkendum afar hagnýtar, hvort sem um
er að ræða leikmenn sem vilja
fyrirbyggja streitu í dagsins önn, eða
íþróttamenn sem vilja læra að stjórna
eigin spennustigi. Ekki verður tekin
afstaða til þess hér hvers konar æfingar
eru „bestar“, enda er þar um flókið mál
að ræða. Við viljum hér aðallega
minnast á eina tegund slökunar,
svonefnda vöðvaslökun (progressive
muscle relaxation), endamun sú tegund
slökunar vera vinsælust meðal
íþróttamanna. Astæðurnarfyrir þvíeru
margvíslegar. I fyrsta lagi er þessi
tegund slökunar oft nefnd „virk slökun",
þ.e.a.s. hún byggir talsvert á athafnasemi
iðkenda, en það lætur mörgum
íþróttamanninum vel. Vöðvaslökun
„Spenna"
„Slaka"
byggist á því að iðkendum er kennt að
fara markvisst yfir helstu vöðvakerfi
líkamans og spenna og slaka á
vöðvunum á víxl. Þeir sem eru í góðu
líkamlegu formi eru jafnan fljótari að
tileinka sér slíka slökun en aðrir, og vel
fer á því að gera slíkar æfingar í lok
venjulegra íþróttaæfinga. Nánari
leiðbeiningar um vöðvaslökun er að
finna hér annars staðar í blaðinu.
En hvaða kosti hefði það í för með sér
að læra slökun? Hvernig gæti slökun
nýst íþróttamanni? Við viljum benda
hér á 4 nrikilvæg atriði:
1) Sannað er að vöðvaslökun minnkar
mjög streitu og lækkar vöðvaspennu.
Þegar vöðvi er spenntur eykst spenna í
honum, en þegar slakað er að nýju
m innkar spenna og verður m i n n i en hún
var áður en spennt var. Það má því
segja að iðkandinn „kreisti úr sér “
spennuna.
2) Þegar iðkandinn hefur hlotið þjálfun
Skinfaxi
7