Skinfaxi - 01.08.2005, Blaðsíða 15

en það að stunda íþróttir hefur
mjög jákvæð áhrif á hana. I
gegnum íþróttirnar eignast börn
og unglingar vini en það eflir fé-
lagslegan þroska.Við höfum spurt
12 ára einstaklinga af hverju þeir
hafi ákveðið að stunda íþróttir.
Niðurstöðurnar eru sláandi en
70% taka þátt af því að vinirnir
eru með. Það segir okkur að 30%
eru í íþróttum af því að þeir vilja
vera góðir og ná langt. Iþróttir
eru meira en afreksmennska, þær
eru ótrúlegar mikilvægar fyrir
félagslegan þroska hjá börnum og
unglingum."
- Þú ert að segja að þátttaka í
íþróttum hafi jákvæða kosti í alla
staði?
„Já, það vil ég meina. Eg hef
hins vegar mestar áhyggjur af
þeim einstaklíngum sem eru ekki
með af einhverjum ástæðum.
Hvernig getum við komið þeim
til hjálpar og komið þeim af stað?
Það skiptirgríðarlegu málí að ná
til þessa hóps en þar innan um
eru einstaklingar sem eiga við
offitu og hreyfiþroskaerfiðleika
að stn'ða. Það er umhugsunarefni
hvernig við fáum þessa einstak-
linga í gang," segir Hermundur
Hermundur íhugar hvað það
sé sem hafi gildi í lífinu en honum
finnst að foreldrar nú orðið verji
minni tíma með börnum sínum
en áðurgerðist."Eru gildin þau
einu í dag að eiga peninga og
safna einhverjum bílum fyrir utan
húsið sitt?" spyr hann. Fyrir vikið
sitja börnin á hakanum sem er
ekki gott mál.
„Mérfinnst að börnum á Is-
landi sé ýtt til hliðar í staðinn fyrir
að gefa þeim tíma. Foreldrar þurfa
að verja meíri tíma með börnum
sínum, fara út að leika við þau og
vera með þeim í því sem þau hafa
gaman af.Við verðum að hafa það
hugfast að foreldrar eru mikilvæg-
asti þátturinn í þroska barnanna,
þau eiga að halda utan um þau og
veita þeim aðstoð og hjálp. Þegar
ég var heima á Islandi í sumar
varð ég var við hvað foreldrar
vinna geysilega mikið utan heimilis
en til lengri tíma litið er það ekki
gott að mínu mati. Mér finnst bíll-
inn líka notaður óþarflega mikið,
unglingar eru keyrðir út um allt
í staðinn fyrir að þau bjargi sér
að einhverju leyti sjálf. Mér finnst
ennfremur að samfélagið sé ekki
nógu fjölskylduvænt. Börn undir
tveggja ára aldri eru á dagheimili
8- 10 klukkutíma en það telst ekki
gott að mínu viti til lengri tíma
litið. Áður fyrr höfðu börnin for-
eldrana, ömmur og afa mun meira
í kringum sig, en í dag er því ekki
að heilsa því að ömmur og afar
eru einnig að vinna. Kröfurnar eru
svo miklar í dag að það kallar á
þennan langa vinnutíma fólks sem
kemur síðan niður á börnunum.
Við verðum að kappkosta að
eyða meiri tíma með börnunum
en við gerum í dag."
Varðandi offitu á börnum
segist Hermundur verða var við
aukna þyngd barna í Noregi. Hún
sé þó ekki eins mikil og á Islandi
eins og rannsóknir hafa gefið
glöggt til kynna. I norska skólakerf-
inu er markmið að verja einum
tíma á dag til líkamlegrar hreyfing-
ar og á þetta við börn og unglinga
á aldrinum 6-16 ára.
„Það er alveg Ijóst að stór
hópur barna og unglinga fær ekki
þá hreyfingu í dag sem þörf er á.
Unglingar leika sér ekki með sama
hætti og áðun Nú er legið tímun-
um saman við tölvur og fyrir vikið
þyngist einstaklingurinn. Það er
ekkert að því að unglingar sitji við
tölvur en við foreldarnir verðum
að leggja línurnar og finna hinn
gullna meðalveg í þeim efnum.
Það verður að vera regla á hlut-
unum sem verður síðan öllum til
góðs þegar til lengri tfma er litið.
Við þurfum einfaldlega að fara
að sinna hreyfingu og mataræði
betur en við höfum gert fram að
þessu. Foreldrar og börn verða
að vinna að þessu saman, borða
meira grænmeti og ávexti. Stjórn-
völd verða síðan að koma á móts
við þessar kröfur og lækka tolla
á grænmeti og á hollum mat yfir-
leitt,” segir Hermundur
Unglingalandsmót UMFÍ segir
Hermundur vera frábært innlegg
í gott uppbyggingarstarf fyrir
unglinga. Allir geta verið með og
fjölskyldan getur átt frábæra sam-
verustund í góðu umhverfi. Þátt-
takan skiptir öllu máli en ekki bara
einhver verðlaun.“Unglingalands-
mótin eru frábær fyrirbæri og ég
þekki ekkert þessu líkt á Norður-
löndunum," segir Hermundur.
„Ég tók fjölskylduna með á
Unglingalandsmótið íVík og við
skemmtum okkur konunglega. I I
ára dóttir mi'n var svo ánægð að
hún hefur óskað eftir þvi' að við
förum öll að Laugum á næsta ári,”
segir Hermundur Sigmundsson.
Áhrif á líkamsstarfsemi, hæfni og möguleika til lífshamingju
Vímuefni verka með einum eða öðrum hætti á miðtaugakerfið og starfsemi þess.Truflun og óæskileg áhrif má rekja til truflunar á starfsemi
taugungamóta og efní sem bera boð til tauga er stjórna viðbrögðum einstakra líffæra. Þetta veldur því að neysla vi'muefna raskar og truflar
starfsemi líffæra. Þetta skýrir m.a. breytingar á skynjun, tilfinningum og skaphöfn.
Þau áhrif sem vímuefni hafa á Ii1<amsstarfsemi og andlega og líkamlega færni geta verið mikil. Þunglyndi, sem hrjáir oft neytendur ecstacy,
er til komið af þessum sökum. Annað dæmi eru áhrif kannabisefna á nýminni og þar með námshæfni. Einnig má nefna heilaskemmdir sem
verða vegna þess að öndun hefur stöðvast um .hríð og heilinn ekki fengið nauðsynlegt súrefni í lengri eða skemmri tíma. Þetta er t.d. þekkt í
tengslum við sniff. Neyslan getur því leitt til mikilla og afdrifaríkra breytinga á lífsvenjum sem rekja má til skertrar getu til þess að takast á við
viðfangsefni lífsins og njóta lífshamingju. Þunglyndi er erfitt að fást við, skert námsgeta takmarkar möguleika fólks til þess að nýta sér hæfileika
sína, varanlegar heilaskemmdir útiloka fólk nánast frá þátttöku í samfélaginu, o.s.frv. Ýmis áhrif vímuefna á Ii1<amsstarfsemina geta verið varanleg
og lagast ekki þó að neyslunni sé hætt.
Hversu mörg prósent barna eru of þung?
Samkvæmt niðurstöðum rannsóknar sem Rannsóknastofa í næringarfræði við Háskóla Islands gerði á 6 ára börnum á árunum
2001 -2002, reyndust um 16% drengja og 20% stúlkna vera yfir kjörþyngd. Svipaðar niðurstöður fengust úr rannsókn Brynhildar Briem á 9 ára
skólabörnum 1998 en þá reyndust tæp 18% barnanna vera yfir kjörþyngd. Engin merki eru um að aukningin sé í rénun. Þvert á móti benda
fyrstu niðurstöður úr viðamikilli rannsókn Erlings Jóhannssonar og fleiri á lífsháttum 9 og 15 ára barna og unglinga, sem fram fór 2003, til þess
að faraldurinn sé enn að sækja í sig veðrið en um 20% 9 og 15 ára barna og unglinga reyndust vera yfir kjörþyngd.