Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1964, Síða 25

kirkjur og fjöldinn allur af hófc-
elum og danshúsum. í pokum,
sem fluttir voru á múldýrum eða
í smápungum, er dingluðu við
belti gullgrafaranna, flaut gullið
úr nærliggjandi fjöllum inn í
bæinn. Fyrir gullið keyptu menn
sér síðan blíðu kvenna og á-
fengi. Oftast hvarf gullið úr
höndum gullgrafaranna eftir að
komið var í bæinn miklu fljótar
en tókst að afla þess. Þjónarnir
í danshúsunum vættu fingur
sína í öli í þeirri von að eitthvað
gullryk festist við þá. Og fjöldi
svikaspilara sveik út aleigu
margra gullgrafara á aðeins
einni nóttu.
Ýmsir gullgrafarar lögðu þús-
undir dollara undir í veðmál um
það, hver væri hæfastur að spýta
gegnum smágöt á kráarveggjun-
um.
Þannig var allt orðið hálfvit-
laust af gullæðinu í Dawson-
borg og á Klondikesvæðinu. Og
þegar einn hinna nýríku kon-
unga 1 Dawsonborg, Clarence
Berry að nafni, sendi konu sína
aftur til menningarinnar, fannst
frúnni lúxusíbúðin um borð í
skipinu ekki nógu fín fyrir sig
og lét tafarlaust breyta henni,
— kostnaðurinn við það var svo
mikill að kaupa hefði mátt heilt
skip fyrir þessa peninga annars
staðar.
Dauður bær eftir aðeins 3 ár.
Varla hefur nokkur bær á
fyrstu árum sínum hýst jafn-
marga milljónera og Dawson-
borg. Árið 1897 á aðeins 8 dög-
um náði einn gullgrafarinn úr
jörðu gulli að 48.000 dollara
verðmæti. En auðurinn er valt-
astur vina og urðu því margir
þarna jafnskjótt fátækir og áð-
ur urðu ríkir.
Sumarið 1898 voru íbúar bæj-
arins 35.000, en eftir það fækk-
aði þeim mjög, og í júlímánuði
1899 var öllu lokið. Þegar síð-
ustu Klondikeævintýramennirnir
komu, var Dawsonborg þegar
útdauð borg. 1 rúm 3 ár var
borgin við lýði.
Á árinu 1930 var þó fengizt
VÍKINGUR
við gullnám í Dawsonborg, en þá
var rifið upp heilmikið af
bjálkagangstígum og gólfum í
danshúsunum, kom þá í Ijós tals-
vei*t magn af gullryki, sem fall-
ið hafði niður milli bjálkanna á
mektarárum bæjarins.
Þegar Klondikéævintýrið var
gert upp, kom í Ijós, að jafn-
vægi var hvergi náð. Reiknað
var út að 5000 manns eyddu
hver um sig 1000 dollurum á
mann, eða samtals 50 milljónum
dollara og allt fram að árinu
1901 hafði hvergi nærri svo
mikið gull fundizt, að jafngilti
svona hárri upphæð. Það varð
fyrst síðar, þegar stór fyrirtæki
sameinuðust um að nota stór-
virkar vélar við gullgröftinn, að
verulegt verðmæti gulls var unn-
ið á þessu svæði — en þó var
Klondikeævintýrið fyrir löngu
undir lok liðið.
Raunverulega voru það aðeins
4000 gullleitarmenn, sem höfðu
heppnina með sér og aðeins ör-
fá hundruð þeirra var hægt að
segja, að urðu ríkir af gullleit-
arfyrirhöfn sinni og enn færri
voru þeir, sem til langframa
tókst að varðveita auð sinn.
— ★ —
En hvað varð þá um manninn
George Cormack, sem kom þessu
öllu af stað? Jú, hann var einn
þeirra fáu Klondikeævintýra-
manna, sem heppnina höfðu með
sér.
Indíánakona hans kunni ekki
við sig í hinu nýja umhverfi
þeirra og sendi þá Cormack
hana aftur heim til Alaska. —
Kvæntist hann síðan annarri
konu, sem var fyrrverandi dans-
mær frá Dawsoncity.
Árið 1922 dó Cormack sem
velmetinn borgari í Vancover-
borg. Ekkja hans hlaut arf eftir
hann,, mikil auðæfi og fjölda
byggingarlóða. — Sjálf andaðist
hún í Kaliforníu árið 1949 og
var þá meðal þeirra allra síð-
ustu í lifandi tölu er þátt tóku í
Klondikeævintýrinu.
*
Hnattferð
Framhald af bls. 238
skipshöfninni hjálpuðu mér því
næst við að ná í nauðsynlegustu
hluti úr bát mínum, en síðan var
hann tekinn aftan í og dreginn
með hægri ferð inn til St. Johns.
Ég var nú falinn umsjá bryt-
ans, Bjarna Bjarnasonar, — og
byrjaði á því að þvo mér og
raka með áhöldum hans, þá var
matur á borðum.
Var allur viðgerningur bryt-
ans við mig á slíkan máta, sem
hann hefði sinn eiginn bróður úr
helju heimtan. Reyndist hann
mér þannig meðan ég dvaldist
um borð í skipinu og vildi ég
mega skoða hann sem vin og vel-
gjörðamann ævilangt ásamt
Ævari,. öðrum stýrimanni, Jóni
Þorvaldssyni skipstjóra og allri
áhöfn Drangajökuls. Við kom-
una til St. Johns sendi skipstjór-
inn skeyti til útgerðarfélagsins
Jökla, þar sem hann skýrði frá
björgun minni og bátsins og
spurði hvort þeir tækju björg-
unarlaun vegna tafar skipsins.
Svarið kom daginn eftir:
„Gleðjumst yfir að þú bjarg-
aðir manni og bát. Æskjum
engra björgunarlauna. - Jöklar.
Þegar skipstjórinn hafði til-
kynnt þetta höfðinglega svar
Jökla, seldi ég skipstjóranum á
lóðsbátnum bát minn. Og þar
með var þessari sögulegu hnatt-
fe.rð minni lokið.
Og að lokum þetta. Ég sendi
áhöfninni á M.s. DRANGA-
JÖKLI mitt innilegasta þakk-
læti. Þeir björguðu lífi mínu. Þá
mun ég ekki heldur gleyma
höfðingsskap útgerðarfélagsins
Jökla. Ég veit nú að til er eyja
norður í Atlantshafi, sem heitir
ísland og þar á ég góða vini.
Branko Milinkovich.
239