Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1978, Blaðsíða 19

annar útbúnaður, er til slíkra
rannsókna þarf, er feikna dýr. Þótt
miklu hafi verið til kostað, má enn
gera betur. Ekki er þó verið að
fara fram á enn eitt milljarðaskip
til hafrannsókna. Af slíkum skip-
um eigum við nú þegar nóg, að
nrinnsta kosti ef miðað er við
margar stærri og ríkari nágranna-
þjóðir. Það sem nú þarf mest á að
halda er að efla og fjölga starfsliði
rannsóknarmanna til þess að
vinna frekar úr þeim gögnum,
sem þessi skip safna, eða geta
safnað — þáttur sem í sjálfu sér
þarf ekki að kosta stórar fjárfúlg-
ur.
Það er ömurleg staðreynd, að
sumar frumrannsóknir á lífríki og
eðli sjávar og sjávarbotnsins um-
hverfis landið svo sem á botn-
dýraríki, botngróðri og botngerð
hefur sáralítið verið sinnt síðan á
tímum Dana um og eftir alda-
mótin. Meðan jarð- og gróður-
kortagerð af þurrlendi er komin á
töluverðan rekspöl, er varla farið
að huga að slíkri kortagerð á
verðmætustu grunnsvæðum okk-
ar; jafnvel fiskikort eru að mestu
gömul og ófullkomin verk er-
lendra manna. Sá hópur sér-
menntaðra manna sem fæst við að
rannsaka þessa dýrmætustu auð-
lind okkar, hafið, telur rétt rúm-
lega 20 manns, og hefur álíka
fjölda rannsóknarmanna sér til
aðstoðar. Þessi hópur hefur eðli-
lega orðið að sinna brýnustu við-
fangsefnum, sem eru að stórum
hluta bein eða óbein stjórnun og
rannsóknir á aðalnytjastofnum
okkar og nýtingu þeirra. Mörgum
þáttum grundvallarrannsókna,
sem ekki skila sjáanlegum augna-
bliksarði hefur lítt verið sinnt
vegna skorts á starfskröftum.
Þessi sparnaður á mannafla er
reyndar löngu orðinn hneykslis-
mál og með öllu óþolandi. Síðast-
liðin 5 ár hefur aðeins fengist ráð-
inn einn sérfræðingur til Haf-
rannsóknarstofnunarinnar (eina
stofnunin sem fæst að marki að
VÍKINGUR
hafrannsóknum hér á landi) auk
þess sem stofnaðar hafa verið tvær
stöður útibússtjóra, í hverjar er
heimilt að ráða sérfræðinga.
Svipaða sögu er að segja um ný-
ráðningar aðstoðarfólks til þess-
ara starfa. Þeim sem stjórna þess-
unr málum er það lítt til málsbóta,
þótt stórar fjárhæðir hafi á sama
tíma runnið til kaups og útbúnað-
ar á nýju rannsóknarskipi, því
nokkur árslaun rannsóknarmanna
er dropi í hafið hjá þeim kostnaði.
Slík vinnubrögð eru því forkast-
anleg. Það hefur hins vegar viljað
svo vel, eða illa til (eftir því
hvernig menn vilja líta á málin),
að sá hópur manna, er lagt hefur
stund á sérnám í fræðum hafsins á
þessu tímabili má næstum telja á
fingrunr annarrar handar (svo
undarlegt sem það nú er), svo ekki
hefur sá þrýstihópur knúið þung-
lega á dyr hjá stjórnvöldum um að
fá að stunda sín fræði. Hér er
hinsvegar að verða breyting á.
Álitlegur hópur ungs fólks hefur
ýmist nýlokið, eða mun bráðlega
ljúka námi í hafrannsóknarvís-
indum.
Mörgum finnst ef til vill nóg um
allan þann fjölda „sérfræðinga“,
sem nú raða sér eða troða á ríkis-
jötuna. Þótt slíkar raddir eigi vart
rétt á sér, eru þær skiljanlegar,
þegar haft er í huga, hversu lítt
menn hafa sýnt því sóma að sér-
mennta sig í þeim fræðum, sem
tengjast undirstöðuatvinnuvegum
þjóðarinnar. Margt hefur stuðlað
að því að nrenn hafa ekki lagt slíkt
fyrir sig í ríkum mæli. Fræg er
sagan um ungu mennina tvo, sem
ætluðu til náms erlendis (hér fyrir
allnokkrum árum). Annar ætlaði
að læra flautuleik og fékk til þess
alla eðlilega aðstoð frá hendi hins
opinbera (lánasjóðir náms-
manna). Hinn ætlaði að læra
niðursuðu á fiskafurðum, en til
slíks fengust engar fyrirgreiðslur
af neinu tagi.
Þótt auðlindir hafsins séu mikl-
ar eru þær ekki óþrjótandi, það
hefur öllum orðið Ijóst á hinum
síðari árum. Hin lífræna auðlind á
þó að geta enzt um aldur og ævi,
sé hún nytjuð á réttan hátt. Það
varðar því beinlínis þjóðarfram-
tíð, hvort við veitum því fólki, sem
sérhæft hefur sig í rannsóknum á
auðæfum hafsins, aðstöðu og
tækifæri til starfs. Ef við þykjumst
ekki hafa efni á slíku, höfum við
ekki skilning á því, á hverju bú-
setan í þessu landi byggist, og
grundvöllur þeirrar búsetu þar
með stöðugt ótraustur.
■
Presturinn var að skíra barn
þekkts skipstjóra:
— Kæru vinir, við vonum öll að
þetta blessaða barn verði sann-
kallað valmenni og karlmenni,
þegar það kemst til vits og ára og
það verði fengsælt við að sækja
björg í þjóðarbúið eins og faðir
þess. Hvað á barnið að heita?
Móðirin: — Ingibjörg!