Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1980, Síða 60

Páll Hermannsson, stýrimaður:
Fjölmiðlar til farmanna
Félagsleg einangrun er hugtak
sem einhver fræðingurinn hefur
sett saman og er mikið notað um
aðstæður „heimavinnandi“ hús-
mæðra í Breiðholtinu. Einnig hef
ég heyrt hugtakið notað um sjúkl-
inga á spítölum og refsifanga.
Merking þessa hugtaks er mér
ekki alveg ljós, en kemur mér þó í
hug, þegar mér verður hugsað til
aðstæðna þeirra manna sem eru
langdvölum frá heimilum sínum.
Það eru einkum starfsmenn við
stórvirkjanir á hálendinu, sjó-
menn og þá helst farmenn.
Vanda stórvirkjunarmanna
hefur verið reynt að leysa með því
að stytta úthöld, koma á síma-
sambandi um Reykjavík (þ.e.
samtöl frá virkjunarsvæðum eru
reiknuð sem innanbæjarsímtöl)
og koma upp tómstundaaðstöðu
og ráða menn til að annast slíkt.
Útvarp heyrist að sjálfsögðu,
sjónvarp sést og ekki þarf að vera
liðið langt frá hádegi þegar morg-
unblöðin berast.
Aðstæður þeirra er hafa valið
farmennsku að ævistarfi eru aðr-
ar. Túrarnir hafa að vísu styst, en
viðdvalir í heimahöfnum því
meira, niður í þetta 12 til 36 tíma.
Svo stutt stopp nýtast mönnum
rétt til að sinna nauðsynlegustu
fjármálaútréttingum, koma föt-
unum í þvott og segja halló við
fjölskylduna. Um leikhús eða
bíóferðir getur tæpast verið um að
ræða, hvað þá rækt við átthaga,
stjórnmála-, íþrótta-, eða stéttar-
féalgsstarfsemi.
Eðlileg viðbrögð farmanna eru
að taka oftar frí. Talið er að flestir
farmenn taki sér a.m.k. 10—12
vikna frí á ári (sem þýðir að 6 daga
vinnuvika sé í reynd hjá far-
mönnum).
En það sem ég ætla að fjalla um
í þessari grein eru félagsmál skip-
verja.
Eftir að farið er frá landinu er
ekki um neina sjónvarpsdagskrá
að ræða. Á öðrum sólarhring
daprast hlustunarskilyrði útvarps
svo, að einungis er hlustað á fréttir
á stuttbylgju í hádeginu eða
kvöldfréttasendingu strandstöðv-
ar meðan þær heyrast. Vilji menn
ræða málin við konuna eru dýr
samtöl undir skilyrðum í lofti
komin og leikni í notkun per-
sónulegs dulmáls, þurfi að ræða
einhver mál sem heyra ekki undir
allan flotann.
Aðstaða til samveru um borð er
víðast hvar mjög takmörkuð,
messar litlir og setustofur í fæstum
skipum, og hverfandi áhugi út-
gerða og samtaka farmanna á
umbótum. Hefur ríkt stöðnun í
aðbúnaði áhafna í rúma tvo ára-
tugi. Að margra dómi eru Selfoss
og Brúarfoss best búnu skip flot-
ans í dag.
En þó að bæði útgerðir og sam-
tök farmanna hafi brugðist er til
aðili sem nýlega hefur komið
myndarlega til liðs við farmenn.
Það er biskupsstofa, sem sendir nú
dagblöðin til sjómannakirkna
nokkurra hafnarborga. Ýmist eru
blöðin látin liggja þar frammi,
eða, þegar stutt er stoppað, koma
prestamir með blöðin um borð.
Þetta framtak biskups vekur
mann til umhugsunar um að
sambandsleysi og einangrun far-
manna frá heimalandinu sé
hvorki sjálfsagt mál né náttúru-
lögmál.
Erlendar þjóðir sjá sínum far-
mönnum fyrir fréttasendingum,
sjónvarpsefni á myndsegulbönd-
um, endurmenntunamámskeið-
um miðuðum við þarfir þeirra,
kvikmyndum, dagblöðum, bóka-
kosti og ódýrum samtölum til
heimkynna. (Sambærilegrar
þjónustu hér heima njóta helst
þeir sem dvelja á Litla-Hrauni.)
Gestabókin
60
VÍKINGUR