Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1981, Blaðsíða 7

Undirmönnun á farskipum
er stórkostlega vítaverð
— Að undanförnu hefur mönn-
um fœkkað í áhöfnum farskipa.
Hversu mikil erþessi fœkkun?
- Á síðastliðnum áratug eða
svo hefur fækkað gífurlega í
áhöfnunum. Þess eru ekki fá
dæmi að fækkunin nemi helm-
ingi, ef miðað er við skip með
sambærilega flutningsgetu. Við
getum t.d. borið saman skip eins
Rætt viö
Guðlaug Gíslason
framkvæmdastjóra
Stýrimannafélags
r
Islands
og gamla Tungufoss, sem sigldi
með 20-24 manna áhöfn, og svo
það skip sem nú siglir undir sama
nafni með 11-12 manna áhöfn.
Þessi skip eru svipuð að flutn-
ingsgetu. Þá má nefna að ekju-
skipin svokölluðu, Álafoss og
Eyrarfoss, hafa leyst af u.þ.b.
fimm eldri skip. Þessi skip sigla
hvort um sig með talsvert færri
mönnum en hvert hinna eldri
gerðu að jafnaði.
Brotin bæði lög
og samningar
— Hvaða reglur gilda umfjölda
yfirmanna á farskipum?
— Þær eru í lögum um at-
vinnuréttindi skipstjómarmanna
og svo lögum um atvinnuréttindi
vélstjóra og reglugerð um fjar-
skipti á skipum. Lögin um at-
vinnuréttindi skipstjómarmanna
eru frá 1973. Þar er kveðið á um
fjölda stýrimanna eftir stærð skipa
í 21. grein. En því fer víðs fjarri að
þessi lög séu haldin, það tíðkast
t.a.m. æ meir að skip stærri en
1500 br.rl. sigli með tveimur stýri-
mönnum, þar sem vera eiga þrír.
Það sem þó er verst í þessu er það
að iðulega er skráður tilskilinn
fjöldi stýrimanna á skipin án þess
að þeir séu allir á skipinu. Það eru
líka brögð að því að einungis einn
stýrimaður sé á skipi þar sem tveir
eiga að vera. Svona er þetta þrátt
fyrir skýr ákvæði laga og þrátt
fyrir það að tekið er fram í kjara-
samningi Stýrimannafélagsins, að
skipin skulu mönnuð stýrimönn-
um eftir lögum um atvinnurétt-
indi skipstjórnarmanna.
— Hvernig má það gerast að
þannig eru brotin bœði lög og
samningar?
— Þessu veldur nú fyrst og
fremst að mínu viti óhófleg ásókn
útgerðarmanna í fækkun manna á
skipunum, sem lengi hefur staðið.
Og eins er því ekki að neita að
hugur yngri stýrimanna stendur til
fækkunar fremur en hitt. En mér
sýnist nú að viðhorfið breytist
þegar menn eldast.
— Hvað veldur þessu viðhorfi?
— Aukin eftirvinna. Menn fá
greidda eftirvinnu fyrir það sem
menn vinna umfram 8 tíma á dag.
Mánaðarlaunin samkvæmt kjara-
samningum okkar miðast við 8
tíma vinnu á dag, og allt sem er
unnið fram yfir það er greitt sem
eftirvinna. Fastakaupið hjá þess-
um mönnum er nú ekki það hátt
að menn geti með góðu móti lifað
af því einu saman. Lægstu laun
3ja stýrimanns er nú kr. 6.987 á
mánuði.
Þetta eru menn sem eru búnir
að leggja á sig 3ja vetra nám, og
þeir þurfa náttúrlega að bera það
uppi og fæða og klæða sína fjöl-
skyldu. Ég held að þetta fastakaup
geti engan veginn nægt til þess.
Staða skipstjóra
gagnvart útgerðinni
er veik
Þessi undirmönnun á skipunum
er stórlega vítaverð að mínu mati,
og hér eiga skipstjórar sinn þátt,
því að þeir bera ábyrgð á þessu.
Mér virðist að staða skipstjórans
sé orðin ansi veik gagnvart út-
gerðinni. Það er ekkert vafamál að
fækkað er í áhöfn samkvæmt ósk
útgerðarinnar fyrst og fremst, og
7
VÍKINGUR