Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1995, Blaðsíða 70

VÍKINGUR
FJÖLDI FARMANNA Á SKIPUM UNDIR
SÆNSKUM FANA 1960 - 1993
ÞÚS.
35
30
25
20
15
10
5
0
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1991 1992 1993
FANA 1960 - 1993
• Stöður
Q Flutn. skip
111 Ferjur
unda áratuginn, en haldið í horfinu
eftir það eða nálægt 3 milljónir tonna.
Tonnafjöldi farskipa í sænskri eigu en
undir erlendum fána hefur aukist
nokkuð jafnt og þétt eins og myndin
ber með sér.
Þjóðhagsleg þýðing
siglinga fyrir Svíþjóð
Árið 1990 störfuðu í Svíþjóð sam-
tals 17.000 manns við samgöngur á
sjó, þ.m.t. skrifstofufólk hjá kaup-
skipaútgerðum. í athugun sem gerð
var við Verslunarháskólann í Gauta-
borg4) kemur fram að samgöngur til
sjós sköpuðu um 44.000 ársstörf í
ýmsum öðrum atvinnugreinum í
landi. Samtals störfuðu því 61.000
manns með beinum eða óbeinum
hætti að samgöngum til sjós í Svíþjóð
á umræddu ári.
Samkvæmt fyrrnefndri athugun
hefur hlutdeild greinarinnar í vergri
landsframleiðslu Svíþjóðar verið um
5-6% á tímabilinu 1970-1990.
Aðgerðir til styrktar kaup-
skipaútgerð í Svíþjóð
Atvinna farmanna og rekstur far-
skipa undir sænskum fána hefur átt
undir högg að sækja Ifkt og annars
staðar á Norðurlöndum. Á mynd 2 er
sýnd þróun fjölda farmanna á farskip-
um undir sænskum fána. Árið 1960
var þessi fjöldi um 31.000 manns, en
árið 1993 var hann orðinn um tæplega
13.000 manns og stöður um borð í
þessum skipum um 5.000.
Þess ber að gæta að fækkun at-
vinnutækifæra sænskra farmanna er
ekki eingöngu vegna útflöggunar far-
skipa, heldur einnig vegna stærri
skipa og tæknibreytinga í atvinnu-
greininni, þegar litið er yfir lengra
tímabil.
Til að átta sig betur á ástæðum fyrir
útflöggun sænskra farskipa er nær-
tækast að athuga samanburð á mönn-
unarkostnaði sambærilegra skipa, þar
sem um er að ræða sænska mönnun
eða filippeyska mönnun:5)
Eins og fram kemur á töflunni er mik-
ill mismunur í launakostnaði miðað
við sænska eða filippeyska mönnun. I
þessum tilvikum er erlendur launa-
kostnaður um 55% lægri en sá inn-
lendi.
Árið 1988 voru samþykktar á
sænska þinginu í fjárlögum sérstakar
aðgerðir til að koma í veg fyrir að
öllum farskipaflotanum í úthafs-
siglingum yrði flaggað út. Helstu
rökin að baki þessari aðgerð vörðuðu
þjóðaröryggið, vegna þess að Svíar
óttuðust að ef til ófriðar kæmi, sem
snerti þjóðina, gæti orðið erfitt að
tryggja sjóflutninga til og frá landinu.
Umrædd aðgerð fólst í því að greiða
fjárstyrk til útgerða skipa undir
sænskum fána sem stunduðu úthafs-
siglingar (fjarrfart). Þetta þýðir að
skip sem stunda strandsiglingar og
ferjur og farskip í áætlunarferðum
vestur að línu norður af Cuxhaven,
auk siglinga um Eystrasaltið, njóta
ekki styrksins.
Styrkurinn hefur falist í tvenns-
konar greiðslum til kaupskipaútgerða
skilgreindra skipa. Annars vegar
endurgreiðslu á svokölluðum sjó-
mannsskatti þeirra farmanna sem
störfuðu um borð í viðkomandi skipi
og hins vegar föstum ársgreiðslum á
hvern farmann miðað við heilsárs-
ráðningu. Samtals hefur styrkur til
sænskra kaupskipaútgerða numið um
tæplega 500 milljónum s.kr. eða um
4.400 milljónum ísl.kr. á heilu ári.
Árið 1990 snerti styrkurinn um
11.000 sænska farmenn sem þýðir að
viðkomandi kaupskipaútgerð hefur
fengið í opinber framlög um 400.000
ísl.kr. á hvern farmann í úthafs-
siglingum.
Styrkurinn hefur þau áhrif að launa-
kostnaður um borð í farskipum með
sænskri mönnun hel'ur lækkað um
30%, sem er ámóta hlutfallsleg lækk-
un og átti sér stað í Danmörku með
tilkomu DIS.
Þessu til viðbótar hafa félög far-
manna í Svíþjóð samið við samtök
kaupskipaútgerða um mönnun og
Launakosfria&ur pr. ár
Stærð á Sænsk Filippeysk
farskipum mönnun mönnun
þús. milljón milljón
tonn s.kr. s.kr.
12 11 5
50 13 6
70