Náttúrufræðingurinn - 1932, Blaðsíða 27

185
jMÁTTÚRUFR.
sókn sinni. Gerðu margir óspart að honum gys og dár fyrir,
hversu einhliða hann var í þessu efni. og fáir munu hafa átt í
harðari baráttu fyrir lífinu, en hann átti lengi fram eftir aldri.
En þrautseigjan var óbilandi. Þegar hann var sextugur, eignaðist
hann fyrst dálítinn jarðarblett í Serignan og hús á hagkvæmum
stað til skordýrarannsókna. Varð honum hvorttveggja einkar hjart-
fólgið, heimilið og skordýrin, og komst hann til hárrar elli, dó 11.
október 1915, 92 ára gamall, og var ern og fjörugur í anda til
dauðadags.
Öllum ber saman um, að Fabre sé einn hinn merkasti nátt-
úrufræðingur vorra tima og finnast þau orð um, að hann hafi
hugsað eins og heimspekingur, verið glöggsýnn eins og listamaður
■og sannnefnt skáld i lýsingum sínum.
Fabre kenndi samtíðarmönnum sínum að líta öðrum augum á
skordýrin, en fræðimenn höfðu gjört fyrir hans daga, og alþýða
manna að dæmum þeirra. Nú ganga rit hans land úr landi í þýð-
ingum og þykir hvarvetna mikið til þeirra koma. Þau eru svo
skemmtilega og alþýðlega samin. Hann samdi þessi rit sín öll á
elliheimilinu sínu og er nú orðinn frægur af þeim um heim allan.
Fyrsta bindið af skordýrarannsóknum hans kom út 1878, en nú
•eru þau orðin 10, og seldust þau óðfluga. Þegar hann var sextugur
kvæntist hann í annað sinn, og eignaðist einn son og tvær dætur
og lifði einkar farsælu lifi með konu sinni og börnum á þeim
hinum kæra samastað, sem hann hafði frá æsku þráð að eignast.
Hér á landi munu fremur fáir hafa eignast þessi ritverk Fabres.
Hefir mér því komið til hugar,' að ýmsum kunni að vera forvitni
a að sjá ofurlítið sýnishorn af lýsingum hans í bók þeirri, sem
nefnd er hér að framan: »Leyndardómum eðlishvatarinnar«. Af því
að höfundurinn gjörir tilraunir sinar suður í Frakklandi, þá eru þau
skordýr, sem hann lýsir, fæst hér á landi, En ég hefi að ráði vin-
ar míns valið kaflann um fiskifluguna (Calliphora vomitoria). Allir
lesendur mínir þekkja hana, ungir og gamlir, og hún er alls staðar
sjálfri sér lík, og engu að síður íslenzk fyrir því, þó að lýsingin
af henni sé gjörð suður í Frakklandi. Og þó að víurnar hennar
hvítu séu ekki þokkasælar hjá almenningi, þá er það þó til, að
henni sjálfri sé fagnað hér á vorin. Það sýnir meðal annars þessi
vísuhelmingur:
Hressast finn ég hugann,
hýrna tekur bráin,
þegar fiskiflugan
fer að guða’ á skjáinn.