Náttúrufræðingurinn - 1932, Blaðsíða 9

NÁTTÚRUFR.
167
að demantar væru hreint kolefni. Áður vissu menn það, að þeir
eyddust í mjög miklum hita, og all-löngu áður hafði Isac Newton
leitt ýms rök að því, að demantar hlytu að geta brunnið, en það
var vísindamaður við háskólann í Florence, sem árið 1694 sannaði
það með tilraun, að demantar brenna í 850° hita, ef látið er
leika um þá hreint súrefni í loganum, en brennsla þeirra hélt því
að eins áfram, að hiti lækkaði ekki úr þessu. Án slíks súrefnis
þurftu þeir miklu hærri hita til að brenna, svo ekki geta þeir talizt
eldfimir, þótt úr kolefni séu.
Á mörgum stöðum, þar sem demantar finnast, er ekki hægt
að fá minnstu vísbendingu um, hvernig þeir hafi skapazt. Þegar
þeir finnast t. d. i grjóti, möl, sandi og hörðnuðu vatnabergi, sem
fyrir löngu hafa borizt langt að frá upprunalegu heimkynni. En
á nokkrum stöðum, sérstaklega í S.-Afriku, hafa fengizt nokkrar
bendingar í þessa átt. Það var ljóst frá byrjun, að kolaefni þurfti
til myndunar demantanna. Hugðu ýmsir framan af, að kolefni
demantanna gætu verið af lífrænum uppruna, þannig, að slíkar leifar,
sem lent hefðu djúpt í jörðu, hefðu við mikinn hita tekið miklum
breytingum og við það getað breytzt í demanta. í Kimberlay voru
ýms jarðlög menguð af kolefnissamböndum umhverfis námurnar,
og virtist sumum fræðimönnum, að það gæti verið stuðningur
þessari skoðun. En nú kom það fyrir, að demantsagnir fundust í
loftsteinum, sem fallið hafa á jörðina utan úr geimnum, einkum í
þeim, sem voru að mestu úr járni, og eins nokkuð í þeim, sem
voru úr bergsteinum. í leirlögum þeim, sem demöntum mest er
safnað úr i Kimberlay, finnast oft allstórir molar af kristöllóttu
grjóti. Vita menn, að slíkt grjót finnst alldjúpt í jörðu, sem fast
berg undir námunum. Er það gamalt gosberg, sem storknað hefir
fyrir afar löngu. í steinmolum þessum finnast kristallar ýmsra stein-
tegunda og þar á meðal demantar. Var þetta vísbending um það,
að demantarnir væru myndaðir jafnsnemma og bergið sjálft storkn-
aði niðri í jörðinni, Virðist því sú skýring standa næst, að demant-
arnir, eins og svo margar aðrar stein-tegundir, séu myndaðir við
storknun niðri í jörðinni af kolefni, sem ásamt öðrum efnum, er
þar að finna bráðið og fljótandi. Þegar kolefnið ekki nær útrás,
storknar það smám saman um leið og eldleðjan storknar, og allt
verður að föstu bergi. Það er svo sem nóg af kolaefni niðri í
jörðinni, þótt eigi sé það af lífrænum uppruna. Má maika það af
því, hve mikið kemur af kolsýru upp í eldgosum, með heitum
jarðgufum og hverum.
Tiiraunir, sem gerðar hafa verið til að búa til demant með