Náttúrufræðingurinn - 1981, Blaðsíða 18

Hvarnmsfjörð i júlimánuði geti vart
verið meiri en 34.30%r og kunni jafnvel
að vera nokkru Uegri. I innanverðum
Faxaflóa hefur yfirborðsselta mælst að
meðaltali 34.0—34.5í?r i júlimánuði. I
öilum þeim mælingum, sem hér hafa
verið nefndar, hefur komið fram, að
seltan er að heita má hin sama i yfir-
borði og 10 metrum.
Með hliðsjón af framansögðu, teljum
við liklegt, að meðalselta i 0—10 m í júlí
utan við Röst sé á bilinu 33.5—34.5 <fo,
og notum því gildið 34.0®e sem áætiaða
viðmiðunarseltu. Á grundvelli jiessa
gildis og þeirra beinu mælinga sem við
gerðum í firðinum innan við Lambey,
voru fundin vegin meðalgildi á mis-
munandi dýpi eftir formúlunni
þar sem f, er hluti ferskvatns á dýpinu z,
S0 er viðmiðunarselta (34%í ) og S, er
vegið meðaltal seltu á dýpinu z. Heildar
ferskvatnsmagnið, F, verður þá
(4)
Ai+I)
Ef, + f;
—T
(z, •

þar sem f; táknar ferskvatnshlutann á
dýpinu og At lárétt ílatarmál fjarð-
arins á því dýpi. Niðurstöður þessara
útreikninga eru sýndar í Töflu V.
Út frá þessum niðurstöðum getum
við reiknað út viðstöðutíma ferskvatns í
Hvammsfirði. Þannig fengist t. d. mat á
því, hve lengi mengunarefni, sem
bærust til sjávar með fallvatni héldust í
firðinum.
Viðstöðutíniinn,
214.7 X 10-in*
73.6ml X 60-' X 24
33.8 dagar
Ef útreikningamir hefðu verið
byggðir á viðmiðunarseltunni 33.5 %c,
hefði viðstöðutíminn reiknast 20.8
dagar, en 46.3 dagar, ef gengið hefði
verið út frá seltunni 34.5 *fr. Við getum
því ályktað, að endumýjun sjávarins i
Hvammsfirði a. m. k. i efstu lögum sé
býsna ör. En vel má vera, að endur-
nýjun sjávarins i dýpstu lögum fjarðar-
ins sé mun hægari. Til samanburðar má
nefna, að viðstöðutimi ferskvatns í
Faxafióa reiknaðist um 100 dagar
(Unnsteinn Stefánsson & Guðmundur
Guðmundsson 1978).
Ef gert er ráð fyrir stöðugu ástandi,
ætti samanlagt afrennsli ferskvatns í
fjörðinn á dag að vera jafnt því fersk-
vatnsmagni sem berst út úr honum á
sama tima. Samkvæmt því ættu
73.6 X 602 X 24 = 6.36 X lO-m^ af
ferskvatni að berast út úr firðinum á
dag, og getum við litið á það sem nettó
ferskvatnsrennsli.
Fljótt á litið mætti ætla, að unnt sé að
reikna út endumýjun sjávarins í
Hvammsfirði út frá því sjávarmagni,
sem berst á hverju útfalli út úr firðinum.
Sú aðferð myndi gefa rétta niðurstöðu,
ef sjórinn sem berst inn i fjörðinn á
hverju aðfalli, hefur ekki blandast sjón-
um, sem barst út úr firðinum með næsta
útfalli á undan. I reynd fer því fjarri, að
hægt sé að ganga út frá því, og mun
sönnu nær, að aðfallssjórinn sé að miklu
leyti sami sjórinn og útfallssjórinn.
Sé gengið út frá því, að endumýjun
sjávarins sé hin sama á mismunandi
dýpi, má áætla nettó útstreymi sjávar út
frá hlutfallinu milli hcildarrúmmáls
sjávarins í Hvammsfirði og meðal fersk-
vatnsmagnsins í honum, svo og nettó
ferskvatnsrennslinu. Þá fæst, að nettó
útstreymi sjávar á sólarhring sé:
‘j 720 X 10**
^ lu X 6.36 X I0»' = 169 X 10*m ■
214.7 X 106
96