Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1981, Síða 36

Náttúrufræðingurinn - 1981, Síða 36
Elliðaám og upp í Selás norðan Elliða- vatns er hægt að rekja samfellda jarð- lagasyrpu þar sem skiptast á hraunlög og setlög (3. mynd). Elliðavogslögin eru elst hinna síð- kvarteru jarðlaga á höfuðborgar- svæðinu og mynda botn þessarar jarð- myndunar. í Háubökkum við Elliðavog mynda þau 8 m þykkt stál, þar sem skiptast á leirsteinn með skeljum, sand- steinn, jökulberg, völuberg og surtar- brandur (Þorkell Þorkelsson 1935, Þor- leifur Einarsson 1968). Framhald Elliðavogslaganna má rekja á mörkum ár- og síðkvarters bergs yfir í Artúns- höfða, Gufuneshöfða og Viðey og einnig koma þau fram á Álfsnesi og Brimnesi. Á þessum stöðum eru þau víðast hvar þunn, en marka þó langt hlé á hraun- lagaupphleðslunni. Næsta setlag ofan Elliðavogslaganna (neðra Elliðaáaset) liggur um 30 m ofar í opnunni. Það kemur fram við Elliða- árnar rétt neðan við Árbæjarstíflu (Jón Jónsson 1960) og renna árnar þar á því á parti en sitt hvoru megin þeirra hverfur það inn á milli hraunlaganna. Efst er setið fínkornótt og svart á lit en verður grófgerðara neðar með allvænum stein- hnullungum, allt að mannshöfuðsstór- urrí. Þarna virðist vera um ótvírætt jökulberg að ræða. Undirlag þess sést ekki á staðnum. Hins vegar er til kjarna- hola rétt norðan stiflunnar. Þar kemur fram fersk grágrýtissyrpa. Efsti hluti hennar er að öllum líkindum Reykja- vikurgrágrýtið og nær það niður á 70 m dýpi en þar verða segulskipti. Önnur kjarnahola er við Rafmagnsstöð Reykjavíkur við Elliðaár. Þar nær hin ferska grágrýtissyrpa niður á rúma 40 m, en þá tekur við 10 m þykkt setlag, sem líklega er Elliðavogssetið. Þetta bendir eindregið til þess, að jökulbergið sé ofar í staflanum en Elliðavogssetið. Ofan á því liggur plagíóklas-ólívín- dílótt basalt, sem fyrr er nefnt. Þar ofan á, í um 70 m hæð yfir sjávarmáli, í Breiðholti er annað setlag (efra Elliða- áaset). Það kemur fram í gamalli grjót- 3. mynd. Jarðlagasnið, Ártúnshöfði-Breiðholtshvarf. 1) Árkvartert berg. Öfugt segul- magnað. 2) Elliðavogsset. 3) Reykjavíkurgrágrýti. 4)Neðra Elliðaáaset. 5) Plagíóklasdílótt hraunlag. 6) Efra Elliðaáaset. 7) Ólivínbasalt af óþekktum uppruna. 8) Arnarbælisgrágrýti. — Geological þrofile of the strataþile in Reykjavík. I) Eoquaternary rocks. Reverse magnetisation. 2) Elliðavogur sediments. 3) Reykjavík grey basalts. 4) Lower Elliðaár sediments. 5) Plagioclase porþhyntic basalt layer. 6) Upper Etliðaár sediments. 7) Olivine basalts of unknown origin. 8) Arnarbœli grey basalts. BREIÐHOLT 114

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.