Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1943, Qupperneq 8

Náttúrufræðingurinn - 1943, Qupperneq 8
54 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN er inn kemur, og þá fer landið að kólna á ný, og loftið yfir því jafnframt. Kælingin lieldur áfram, þangað til sólin kemur upp næsta morgun. Munurinn á liifa dags og nætur er mjög lítill, þegar loft er skýjað, bæði vegna þess, að skýin varna sólar- geislunum aðgangs til jarðarinnar, og hir.svegar hindra þau lika hitaútstreymið frá yfirborði jarðar. Þau verka því sem einskonar hlíf, sem temprar mjög lofthitann við yfirborð jarðar, og vernda oss gegn óþægindum og jafnvel stórtjóni, sem Idotizt geta af miklum og snöggum hitabreytingum. T. d. er það síður en svo nolalegt, þegar hitinn fellur úr 50 stigum niður í 0 stig á fáeinum ldukkustundum, eins og á sér stað í Sahara. Og þótt munurinn sé ekki svona mikill, t. d. aðeins 20—30 stig, eins og algengt er t. d. víða í Miðjarðarhafslöndum, þá er það ærið nóg til þess að baka mönnum óþægindi, og jafnvel heilsutjón þeim, sem vara sig ekki á þessum snöggu umskiptum og eru ekki við þeim búnir. Og þó að skýin og úrkoman geri oss Islendingum margan grikkinn, þá mundu næturfrostin leika jarðargróðurinn ennþá verr, ef skýjanna nyti ekki við. 1 þessu sambandi má og geta þess, að valnsgufan í loftinu hefir meiri þýðingu en flesta grunar. Hún hefir svipaða eiginleika og gler, að því leyli, að hún hleypir í gegnum sig sólargeislunum en slöðvar að nokkru leyti dimma hitageisla. Ilún gerir því jörðina að einskonar vermihúsi. Án hennar væri jörðin óbyggileg, því að hún mundi kólna niður i 100 stiga frost á hverri nóttu, ef engin vatnsgufa væri í loftinu. Ef loftið er mjög þurrt eða það kólnar lítið að nóttunni, verður engin þétting. Ef meiri brögð eru að kælingunni eða rakanum, myndast dögg eða héla, einkum i kyrru veðri. Og loks fer svo á stundum, þegar loftið kólnar mjög mikið og er mjög rakt, að það myndast þoka, sem hverfur venjulega, þegar sólin er komin á loft næsta dag. Þokan er ekki annað en ský, sem liggja niðri við yfirborð jarðar en ná þó máske nokkra tugi eða nokkur hundr- uð metra í loft upp. Þoka getur einnig myndazt á þann hátt — og það er það al- gengasta —, að rakt loft streymi yfir kalt land eða haf. Þá verður kæling eða þétting á sama hált og lýst er hér að framan. Þannig myndast t. d. þokurnar við Nýfundnaland og hér við Austurland, og gelur þessi þoka orðið mjög há, náð mörg hundruð melra frá jörðu. Þótt víðáttumikil og þykk skýjalög geti myndazt á þennan bátt, er kælingin ekki nægilega mikil lil þess, að veruleg úrkoma verði til. Stundum er þokan „þurr“, en oft „vot“, og stöku sinn-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.