Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1943, Qupperneq 26

Náttúrufræðingurinn - 1943, Qupperneq 26
72 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN langan líma, heldur hljóp í kekki á leiðinni. I Evrópu var því eld<i annað fyrir hendi en þnrrkaður safinn, en við liann var ekk- ert hægt að gera fyrst í stað. Þó lieppnaðist hráðlega að leysa kát- sjúkið upp, og var þessi kiátsjúkupplausn notuð til jjess að húa til ýmsa muni, t. d. vatnsslöngur. En upplausnin var einnig borin í vefnað, og fékkst vefnaðurinn þá vatnslieldur. Iiátsjúkið var þó mesta vandræðavara, í kulda var það hart, en í hita mjúkt og lím- ugt. Það liefði þvi ekki orðið til mikils gagns fyrir mannfólkið, ef ekki hefði verið gerð merkileg uppfinning i sambandi við það, fyrst árið 1832 af Þjóðverjanum F. Líidersdorf, árið 1838 af Amer- ikananum Charles Goodyear og 1843 af Englendingnum Th. Iian- cock. Menn þessir voru óháðir hver öðrum með uppfinningu sína, að því er bezt verður vitað, og áreiðanlega tveir þeir fyrstu. En þessi uppfinning er í því fólgin, að blanda í kátsjúkið brennisteins- dufti og hita blönduna síðan upp yfir hræðslumark brennisteins- ins, sem er 114° C. Við þelta breytast eiginleikar kátsjúksins mjög mikið, það helzt nú mjúkt og teygjanlegt, þótt það sé kælt niður fyrir 0° C, og þólt það sé hitað upp yfir 100° C, það er orðið sterkara, það þolir hetur láhrif lofts og ýmissa annarra efna o. s. frv. Þessi aðferð, að blanda brennisteini i Iirátt kátsjúkið og hita það síðan, er kölluð vúlkanísering, og með vúlkaníseringunni myndast úr kátsjúkinu sú vörutegund, sem í daglegu tali er kölluð gúmmí. Þótt Goodyear liafi ekki verið fyrstur til að finna upp vúlkaní- seringu á kátsjúki, þ. e. a. s. fyrstur til framleiðslu á gúmmii úr kátsjúki, þá varð uppfinning hans þó fyrst kunn og hafði þann- ig mest láhrif bæði hér í álfu og i Ameriku. Goodyear þessi er sagður liafa verið að ýmsu leyti undarleg- ur maður. Hann sat löngum í skuldafangelsi, og sagt er, að hann hafi aldrei efnazt, þótt hann hafi gert eina af merkustu uppfinn- ingum sinnar aldar. En í skuldafangelsinu hefir hann liaft nægan tíma til að hugsa um kátsjúkið, og er sagt, að hann hafi alltaf borið stykki af því á sér. Hann prófaði á þvi allt, sem liugsazt gat, og blandaði í það öllum þeim efnum, sem liann náði til. Þar á meðal liafði hann einu sinni fengið dálítið af brennisteinsdufti; þessu dufti hellti hann, eins og öllu öðru, út í lieita kátsjúkupp- lausn, en þar með hafði hann leyst uppgáfu lifs síns. Nú var gagns- litið kátsjúkið orðið að hentugu og mikilsverðu efni, sem fór sig- urför um heiminn. Það er sagt, að árið 1842 hafi verið sýnd sýnishorn af Goodyear- kátsjúki í London. Hancock, sem áður var nefndur, var þá ungur
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.