Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1943, Qupperneq 29

Náttúrufræðingurinn - 1943, Qupperneq 29
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 75 ingu é ástandinu, að ef ekki væri hungursneyð í sjö ár af hverj- um tiu, þá væri ekki hægt að fá menn til að safna kátsjúldnu. Með öðrum orðum, hara ]>eir, sem sáu dauða sinn fyrir í heimkýnnum sínum, voru fáanlegir til að hætta á ferðina inn í frumskóginn til að safna kátsjúki. En kátsjúk fæst úr fleiri plöntum en parakátsjúktrénu. Fyrir aldamótin siðustu var unnið mikið af góðu kátsjúki úr viðar- kenndum klifurjurtum, aðallega Kiehxia elastica. Þessar klifur- jurtir vaxa villtar í Vestur-Afríku, aðallega í belgísku Kongó. Það var verk þeirra negra, sem ekki höfðu verið seldir úr landi til Bandaríkjanna í þrældóm, að safna kátsjúkinu. Ef negrarnir lcomu ekki með nóg af kátsjúki, voru þeir húðsbýktir. Þeir hættu því fljótt að skera í jurtirnar, til þess að tappa mjólkinni af þeim, heldur hjuggu þeir stofninn í sundur, svo þeir gætu safnað sem mestu af kátsjúki á sem styztum tima. Þessar klifurjurtir voru því næstum gjörsamlega upprættar á mjög stuttum tíma. En náttúran er gjöful. I Afríku og viðar vex fjöldi af plöntum, sem hægt er að nota til framleiðslu á kátsjúki. í Asíu var ræktað risa-fíkjutré eða gúmmítré, Ficus elastica, fyrir aldamótin síðustu, og af því fengið töluvert af kátsjúki. Og kunnugt er um einar 500 plöntutegundir, sem mynda meira cða minna nothæfan kátsjúk- mjólkursafa. En flestar eða jafnvel allar þessar plöntutegundir eru þýðingarlitlar eða þýðingarlausar fyrir kátsjúkframleiðslu heimsins að undantekinni einni, eða þeirri tegundinni, sem fyrst gerði kátsjúkið frægt og upprunnin er i Brazilíu. Hún vex þó ekki lengur i braziliskri mold, lieldur hinum megin hnaltarins, á Ausfur-Indíum, og ekki villt i frumskógum, heldur á vandlega hirtum ekrnm. Á síðari helmingi síðustu aldar var notkun kátsjúksins þegar farin að aukast til verulegra muna. En sérhver, sem fylgdist með því, hvernig kátsjú'kið var unnið, hlaut að sjá, að trjánum, sem létu mjólkursafann í lé, fækkaði stöðugt. Það voru því víða gerðar lilraunir lil að rækta tré eða aðrar plöntutegundir, sem liægt væri að nota til framleiðslu á kátsjúki. Þessar tilraunir misheppnuðust þó allar að meira eða minna leyti, nema ein, og frá henni vildi ég segja. Árið 1871 birti ungur enskur plöntufræðingur, Henry Wick- ham, rilgjörð um ferðalag um frumskóga Braziliu, sem hann hafði tekizt á hendur. Þessi ritgjörð mun hafa verið lesin í liinni frægu India Office í London, þvi að tilhlutun þessarar stofnunar réð forstöðumaður trjágarðsins í Iíew hjá London Wickham til
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.