Náttúrufræðingurinn - 1943, Blaðsíða 30

76 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
þess að safna fræum af parakátsjúktrénu og flytja þau til London.
Verkefnið var ekki auðvelt til lausnar, því Brazilíustjórn hafði
orðið þess vör, að kátsjúkið var landinu gulls virði, og hafði hún
þess vegna bannað útflutning á parakátsjúktrénu og fræum þess.
Stjórnin gaf því nákvæmar gætur, að hann þetta væri ekki brotið.
Wickliam varð því að vinna starf sitt með meslu leynd. Honum
lókst þó að safna 70.000 fræum af parakátsjúktrénu, og þar sem
nauðsynlegt var að flýta sem rnest flutningi þeirra, svo þau
skemmdust ekki, var leigt sérstakt skip með þau. Með slyngu
hugrekki og sumpart af lieppni tókst Wickham að koma fræun-
iim óáreittur út fyrir yfirráðasvæði Brazilíustjórnar og síðan til
London. Fræunum var sáð í Kew-garðinn; af þeim 70.000 fræum,
sem aáð var, komu 2000 plöntur upp. Þetta var árið 1876, og er
sagt, að Wickham liafi þurft sex ár til að koma þessu í fram-
kvæmd.
Þær 2000 plöntur, sem hægt var að lifga í Englandi, voru nú
sendar til Austur-Asíu, aðallega til Heneratgoda á Ceylon og lil
Singapore. Allar plönturnar, sem sendar voru til Singapore, dráp-
ust, en nokkrar af þeim plöntum, sem komu til Heneratgoda,
lifðu, og standa trén enn í trjágarðinum þar. En furstanum í Perak-
héraðinu á Malakkaskaganum liöfðu verið gefnar nokkrar plönt-
ur, og lét hann gróðursetja þær i hallargarði sínum. Þessar plönt-
ur þrifust betur en nokkur hafði gert sér vonir um. Og frá þeim
er allur sá aragrúi af parakátsjúktrjám kominn, sem nú vex á
Malakkaskaganum og hollenzlui Austur-Indíum, en ekrurnar voru
árið 1928 orðnar 2 milljónir lia að stærð, þ. e. a. s. flatarmál þeirra
var eins og fimmti hlutinn af öllu Islandi. Þetta er vaxið upp af
enskri fyrirhyggjusemi. Meðan nokkrir „striðsgróðamenn" í
Brazilíu fóru ránshendi um skóga landsins og skildu eftir visnuð
tré, hvar sem þeir fóru, lilynntu Englendingar að veikum gróðri
nokkurra plantna, sem plantað liafði verið út í tilraunaskyni og
án þess nokkrar sérstakar líkur væru fyrir árangri. Spor rányrkj-
unnar lilutu að verða örtröð, enda voru árið 1928 ekki framleidd
nema tæp 25 þús. tonn af kátsjúki í Brazilíu, eða læp 4% af heims-
framleiðslunni; þetta sama iár var framleitt á kátsjúkekrunum í
Asíu rúmlega 620 þús. tonn, eða rúmlega 95% af heimsfram-
leiðslunni.
Hvert parakátsjúktré þarf að vaxa að minnsta kosti í 6 ár, en
stundum þó allt að 12 ár, þangað til hægt er að tappa af því kát-
sjúkmjólk. Englendingum hefði því átt að vera mögulegt að fram-
leiða kátsjúk á síðustu öld. Svo varð þó ekki, tilraunir þeirra í sam-