Náttúrufræðingurinn - 1943, Side 27

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
129
brauð borðað þvínær jöfnum höndum. Á meginlandi Evrópu,
vestan Rinar er nær eingöngu etið hveitibrauð. Svo keinur bland-
að belti austar og þegar austur fyrir Elben og Oder kemur, er
rúgbrauðið einrátt, ásamt rúg- og grjónagrautum. Norðan við
Svartahafið er liveitibrauðið í hásæti á allstóru svæði. Sunnai
kémur flatbrauðið í Kákasus. Þaðan liggur leiðin um hirsigraut-
arsvæðið Litlu-Asiu austur lil hrísgrjónagrautarlandanna,
Japans og Kína. Á vorum tímum lil'a 4—500 miljónir Ameríku-
manna, Evrópubúa og Indverja á liveiti og 5—6 miljónir Asiu-
J)úa á Jirísgrjónum. Aulv þess Jifa 150 miJjónir Rússa og Norður-
landabúa á rúgi aðallega og 50—70 miljónir í Suður- og Suðaustur-
Evrópu, Ameríku og Afríku eta maís með Jjeztu Jvst. Einnig lifa
nokkrir tugir miljóna svertingja, Indverja, Japana og Kinverja
einkum á liirsi. I fám orðum sagt, er liveiti og rúgur aðalkorn-
matur helmings mapnkyns. Hinn helmingurinn liorðar mikið af
Jirísgrjónum, maís og hirsi. Samt eru lil lieilir þjóðfloldvar, sem
elvkerl lvorn þelvkja t. d. sumstaðar á Suðurliafseyjum og í Afrilcu
og Ameríku. í þúsundir ára liafa mennirnir nevtt brauðs í sveita
síns andlitis. Oft Jiefir samt mannkynið soltið fyrr og síðar. Á
miðöldum var hungursneyð algeng í Evrópu. Innan rikistalímarka
Karlamagnúsar var fjórum sinnum Jumgursneyð á í). öld og öðru
livoru siðar á 11., 12. og 13. öld. (Á rikissvæðinu). Er talið að
lumgurvofan liafi 270 sinnum gisl Evrópu á 000 árum. Þ. e.
sultur var einliversstaðar liérumbil annaðlivorl ár. Var stundum
allt étið sem tönn fesli á að lcalla. Fjall eill i Frakldandi var t. d.
frægt vcgna „matarmikillar“ moldar. Ekki sneyddi lmngurvofan
lijá Islandi, heldur herjaði livað eftir annað og drap bæði fólk
og fénað. Smám saman fækkaði sultarárunum í vestanverðri Ev-
rópu. Talið er að síðasta „verulega" hugursneyðin á Englandi
hafi verið um garð gengin um aldamótin 1600. A írlandi var
liungur í landi 1846—1817. Átti kartöflumvgla og uppskerubrest-
ur, sem af henni leiddi, drjúgan þátt í vandræðunum. Árin á und-
an frönsku stjórnarbyltingunni 178Í) sullu menn heilu hungri.
Ýlti sulturinn eflaust mjög undir byltinguna. Ileita má, að lumg-
urvofan hafi verið sigruð í Vesur-Evröpu á 19. öldinni Þ. e. meðan
friður hélzt. I Rússlandi var hungursneyð mikil árin 1911 og
1921—1922. í Austurlöndum eru altaf sultarár öðru hvoru. Skort-
ur daglegs brauðs er þar miklu meiri á síðustu öldum, en i Ev-
rópu. Hungursvæðin liafa þokazt austur á bóginn. Talið er að um
25 miljónir manna liafi dáið úr hungri á Indlandi á árunum
1860—1900. Matarskortur og mannfellir var einnig árin 1902,