Náttúrufræðingurinn - 1946, Síða 34

128
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Bjöllulilja (Pirola rotundifolia L).
Bægistaðir (eyðibýli frá 13. öld), Öxarfirði, 8. ágúst 1944. Óx á stóru, deiglendu
svæði innan um lágvaxna loðvíðirunna. Óblómgúð. Síðar um sumarið voru mér send
3 blómguð eintök frá þessum stað.
Grænlilja (P. secunda L.).
Þessarar tegundar hefur aldrei áður verið getið úr Öxarfirði, en aðeins frá Ásbyigi.
Þó er grænliljan þar svo algeng, að varla er hægt að stíga svo niður fæti í kjarr-
skóginum, að hennar verði ekki vart. Utan skógarins vex hún einnig á allmörgum
stöðum.
Fjallahrúða (Diapensia lapponica L.).
Sandfell, 28. júlí 1944. Nokkur eintök fundin austan til í fellinu, ca. 500 m yfir sjó.
Hefir áður fundizt á Öxarfjarðarheiði (Guðmundur Hjaltason). Líklegt, að tegundin
finnist víða A fjöllunum austan Öxarfjarðar, norðanvert.
Rauðberjalvng (Vaccinium vitis Idaea L.).
í apríl 1896 fann Guðmundur Hjaltason, kennari, fyrstur manna, rauðberjalyngið á
nokkrum nærliggjandi stöðum í Núpasveit. Hvar þeir fundarstaðir hafa verið er mér
ekki kunnugt um. Er cg kom x Núpasveitina 1944, til þess að grennslast ttm útbreiðslu
rauðberjalyngsins, var mér sagt af skilríkum manni að Presthólum, að nefnd lyngteg-
und yxi ekki alllangt frá bænum, og auk þcss væri hún A fáeinum stöðum langt suður
frá honum. Annars staðar hefði hennar ekki orðið vart. Hann kvað ltana sjaldan mundu
blómgast, en áreiðanlega hefði hann einhvern tíma séð Ixana í blóma. Tók ég mér þá
fyrir hendur að rekja útbreiðslu hennar. í nánd við túnið á Presthólum er dálítil
grasdæld í hraunið. Þar finnst plantan fyrst og fremst, og virðist þessi bleltur algerlega
einangraður. Ef farið er í suðaustur frá bænum í stefnu á Einarsstaði, verður á leið
þeirri lyngi vaxinn ás, er liggur frá norðvestri til suðausturs. Austan í þessum ás vex
lyngið á mörgum stöðum en hvergi samhanigandi. Þá liggur annar ás frá suðri til
norðurs, vestan Einarsstaða, einnig vestan í þeim ás er það á nokkrum stöðum. Annars
staðar varð ég þess ekki var. F.n að sögn kunnugra á það að hafa fundizt í nánd við
Efri-Hóla, en það er tiltölulega skammt frá nefndum fundarstöðum og því mjög
sennilegt. Verið getur, að þessi fágæta lyngtegund sé útbreiddari í Núpasvcit en hermt
hefir verið, en algeng mun hún ekki vera að minnsta kosti. Alls staðar þar sem ég varð
tegundarinnar var, var hún lílið áberandi og víða hulin öðrum lyngjurtum. Hvergi
sá ég merki til blómgunar, Jró að komið væri fram í ágúst.
Blöðrujurt (Utricularia minor I..).
Einarsstaðir, Núpasveit, 3. ágúst 1944. 1 mógröf, aðeins lítið eitt. Annars staðar ekki.
Græðisúra (Plantago major L.).
Öxarnúpur (mót suðri), 31. júlí 1944. Langt frá bæjum. Mjög gróskumikil.
Blákolla (Prunclla vulgaris L.).
Tegund þessa tók ég á 13 ára gamalli sáðsléttu í túninu á Skinnastað. Er sennilegt,
að hún hafi þegar haslað sér þarna völl fyrir fnllt og allt. Sem tgamall borgari sveit-
arinnar er hún hvergi þckkt.