Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1953, Blaðsíða 50

Náttúrufræðingurinn - 1953, Blaðsíða 50
44 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN Varpheimkynni lundans eru við norðanvert Atlantshaf og nálæga hluta Norður-lshafsins. Hann er varpfugl á austurströnd Norður- Ameríku frá Maine til Labrador, Grænlandi (einkum vesturströnd- inni), íslandi, Jan Mayen, Bjarnareyju, Svalbarða, Nóvaja Zemlja, Kolaskaga og Murmanströnd, Noregi, vesturströnd Svíþjóðar (Bohus- lan), Færeyjum, Bretlandseyjum, Ermarsundseyjum og smáeyjum við Bretagne-skaga í Frakklandi. Hér á landi er lundinn afar algengur varpfugl allt í kringum land. Hvað einstaklingafjölda snertir, mun hann að líkindum vera algeng- astur allra íslenzkra fugla. Varpstöðvar lundans eru ýmist í eyjum fyrir landi eða í björgum og bröttum fjallshlíðum við sjó. Viða eru miklar lundabyggðir í lágum grasi vöxnum eyjum, en óvíða munu þó vera stærri lundabyggðir en í háum, sæbröttum og óbyggðum eyj- um, en þar verpur lundinn bæði í björgunum utan með þeim og uppi á þeim. Hins vegar er mér ekki kunnugt um, að lundinn verpi nokkurs staðar á flatlendum ströndum á meginlandi Islands. Þar er hann aðeins í björgum eða bjargbrúnum eða sæbröttum fjöllum. En lundabjörgin geta verið mjög margvísleg, eða allt frá lágum kletta- bökkum og upp í fleiri hundruð metra há, þverhnípt standbjörg. Eins og kunnugt er verpur lundinn í holur, er hann oftast grefur sér sjálf- ur. I björgum verpur hann því mest í bjargbrúnunum eða í gróður- torfum eða gróðurflám niðri í björgunum sjálfum. Oft verpur hann þó i glufum eða holum í berginu eða i urðum við bjargrætumar. Undir slíkum kringumstæðum er auðvitað ekki um holugröft að ræða. Þar sem lundinn verpur í lágum, grasi vöxnum eyjum með gljúpum jarðvegi eru lundaholurnar oftast um 1.5 m á lengd. Holuopið er stundum alveg kringlótt og að meðaltali um 15 cm að þvermáli. Oft er þó breidd holuopsins meiri en hæðin. Venjulega liggur holan lítið eitt skáhallt niður á við, að minnsta kosti fremst. Sjaldan er holan alveg bein frá holuopi til enda, heldur meira eða minna bogadregin og stundum jafnvel með kröppum beygjum. Yfirleitt má þó segja, að lengd holunnar og lögun fari mikið eftir jarðvegi og öðrum ytri skil- yrðum á hverjum stað. Lundinn er félagslyndur fugl, sem oft verpur þúsundum saman í stórum byggðum. Á slikum stöðum getur jarð- vegurinn verið svo sundurgrafinn, að þessar neðanjarðarbyggðir lund- ans hrynji saman, þegar gengið er þar um. Sjaldan verpa einstök 1. mynd. Lundabyggð í Skrúðnum, S.-Múl. — A puffin colony on the island Skrúdur, E. lceland. — Ljósm. Bjöm Bjömsson 1951.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.