Náttúrufræðingurinn - 1977, Qupperneq 11

(Vicia sepium) eru því sem næst alveg
bundnar við Mýrdalssvæðið. Aðrar
tegundir, svo sem stúfa (Succisa pra-
tensis), munkahetta (Lychnis flos-
cuculi), garðabrúða (Valeriana offi-
cinalis) og garðahjálmgras (Galeopsis
tetrahit) eru langalgengastar á Mýr-
dalssvæðinu, þótt þær finnist einnig
víðar á Suðurlandi.
Þegar ljallað er um útbreiðslu líf-
vera á þennan hátt verður að hafa í
liuga áhrif svonefnds nærloftslags
(mikroklima). Nærloftslag er það
loftslag, sem ríkir á búsvæði lífver-
anna sjálfra, t. d. milli þúfna eða í
grassverðinum. Nærloftslagið fer að
miklu leyti eftir loftslagi svæðisins, en
þó geta staðhættir verið þannig, að
nærloftslaginu sé nokkuð öðruvísi
háttað. Sá munur skiptir oft sköpurn
um, hvort tiltekin tegund þrífst á
staðnum eða ekki. Tökum sem dæmi
Suðurlandstegundirnar. Flestar þeirra
lifa í gróðurríkum brekkum móti
suðri og gjarnan við rætur hamra-
veggja. Suðurhallinn stuðlar að meiri
sólgeislun; ríkulegur gróðurinn að
jaínara rakastigi (og trúlega meiri og
fjölbreyttari fæðu) og liamraveggur-
inn að jafnara rakastigi og meiri
áhrifum sólgeislunar (sjá Lindroth,
1965). Allir þessir staðhættir fallast
nánast í faðma á svæðinu undir Eyja-
fjöllum og í Mýrdal, og er því ekki
að undra, að þar sé tegundaauðgi
snigla mest. Að sjálfsögðu skiptir
einnig máli, að umræddar tegundir
eru hér á norðurmörkum heimkynna
sinna, og veltur því mikið á nærlofts-
laginu.
Norðurlandstegundin Pupilla mus-
corum fellur nokkuð vel að loltslags-
11. mynd. Fundarstaðir örðustúfs á fslandi. — The linown distribution of Vertigo
modesta (Say) arctica Wall. in Iceland.
73