Náttúrufræðingurinn - 1989, Blaðsíða 34

2. mynd. Hrísgrjónaakrar undir öskjuveggnum í Aso-öskjunni. Myndin er tekin ofan af
öskjubarminum. Rice fields within the Aso caldera. Ljósm. photo Páll Imsland.
arbrögð séu mörg ber ekki á erjum á
milli áhangenda mismunandi trúar-
bragða eins og víða á sér stað.
Japanska virðist vera töluvert
óskyld öðrum tungum. Ritmálið er
flókið, byggt á tvennum myndletrum,
öðru sem fengið er að láni frá Kína en
hinu heimafengnu. Pau eru þó ekki
hrein myndmál heldur eru í þeim ýmis
tákn sem hafa hljóðræna merkingu.
Þau kallast kana. Kerfin tvö kallast
hiragana og katakana. Þau standa
gjarnan saman á skiltum og tilkynn-
ingum.
Ekki liggur alveg ljóst fyrir hvenær
menn settust að í Japan en byggð þar
er allgömul. Elstu merki sem hafa
fundist um mannabyggð þar eru rúm-
lega 30.000 ára, þ.e.a.s. frá því
snemma á síð-fornsteinöld. Virðast
mennirnir frekar hafa komið til Suð-
ur-Japans á landbrúm á ísöldinni frá
Kóreuskaganum en til Elokkaido frá
Sakhalin-eyju eða niður eftir Kuril-
eyjunum frá Kamtsjatka. Ritaðar
heimildir eiga þeir allt aftur til ársins
712. Saga Japans er annars margbrotin
og stórbrotin og verður ekki rakin
hér. Það sem ef til vill einkennir hana
öðru fremur í augum okkar Vestur-
landabúa eru viðbrögð Japana við
ásókn Vesturlandabúa á landafunda-
tímanum. Fljótlega lokuðu þeir land-
inu fyrir erlendum samskiptum og
leyfðu engin slík nema við Hollend-
inga og voru þau undir mjög ströngu
eftirliti og hollenskir sendimenn og
verslunarfulltrúar urðu af búa á sér-
stakri tilbúinni eyju úti fyrir Nagasaki
og lifðu þar í mikilli einangrun og
undir ströngu eftirliti. Frjáls samskipti
opnuðust ekki fyrr en um miðja síð-
ustu öld. Eftir það hafa þau reyndar
orðið hraðari og meiri en dæmi eru til
um í öðrum löndum. Þetta hefur leitt
til þess að Japan hefur ekki lotið
144