Fréttablaðið - 22.05.2009, Blaðsíða 16

16 22. maí 2009 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is
og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
SPOTTIÐ
S
tefnuræða forsætisráðherra í byrjun þessarar viku gaf
fáum tilefni til bjartsýni um vorkomu og gróanda í þjóð-
arbúskapnum. Samtöl forystumanna vinnumarkaðarins
við ríkisstjórnina voru annars eðlis. Þau eru vísir að nýrri
von.
Í byrjun síðasta árs var þegar orðið ljóst að þjóðin stæði and-
spænis slíkum efnahagsvanda að víðtæk samvinna stjórnvalda og
atvinnulífs væri nauðsynleg til að tryggja stöðugleika. Forystu-
menn Alþýðusambandsins og Samtaka atvinnulífsins tóku í sam-
ræmi við þann veruleika þegar á síðasta ári frumkvæði í þessa veru
með samtölum sín á milli.
Ríkisstjórnin hefur nú verið dregin að þessu viðræðuborði. Mikið
afl hefur runnið óbeislað til sjávar í pólitísku uppgjöri síðustu mán-
aða. Sú töf hefur verið fjárhagslega kostnaðarsöm fyrir fyrirtækin
og allan almenning í landinu. Tíminn til að láta til skarar skríða
er löngu kominn.
Þó að frumkvæði og hugmyndasmíð þessara stöðugleikaviðræðna
liggi hjá forystumönnum vinnumarkaðarins sýnist aðkoma ríkis-
stjórnarinnar ekki þurfa að vera með þeim niðurlægjandi hætti sem
var við þjóðarsáttina árið 1990. Árangurinn er hins vegar að miklu
leyti háður því að ríkisstjórnin hverfi frá þeirri hörðu flokkslínu-
pólitík sem boðuð var í stefnuræðunni. Hún þarf að vera opin fyrir
lausnum á breiðari grunni.
Launin eru stærsta einstaka stærðin í þjóðarbúskapnum. Þróun
þeirra skiptir því sköpum fyrir stöðugleika og möguleika á nýjum
vexti. Í þeim efnum mun reyna á áframhaldandi ábyrga afstöðu for-
ystumanna vferkalýðsfélaganna. En markmiðið hlýtur hins vegar
að felast í því að koma af stað vexti í atvinnulífinu sem getur orðið
forsenda launabóta.
Sumar greinar eiga hægar um vik en aðrar að draga vagninn
í þeim efnum. Á síðustu árum voru það milliliðirnir sem leiddu
launaþróunina. Sjávarútvegurinn var að komast í þá stöðu að taka
á ný við því kefli. Sviptingarstefnan sem ríkisstjórnin kynnti á
dögunum sneri því blaði við á einni svipstundu. Að þeirri stefnu
óbreyttri er engin atvinnugrein í þeirri stöðu. Það er óviðunandi
bæði fyrir launafólk og atvinnulífið.
Eitt af lykilatriðunum til að ná stöðugleika felst í að tryggja sjáv-
arútveginum öruggt rekstrarumhverfi. Það kallar á tilslakanir á
hinni hörðu flokkslínu ríkisstjórnarinnar á þessu sviði. Þó að lágt
gengi krónunnar hjálpi útflutningsgreinunum eins og sakir standa
er það andstætt hagsmunum launafólks. Þar af leiðandi er það ekki
ásættanlegt markmið.
Peningastefnan og aðferðir við endurreisn bankanna eru einnig
hluti af stöðugleikaumhverfinu. Ákveðnar grunnstoðir velferðar-
kerfisins hljóta einnig að koma til kasta slíkra viðræðna. Eðlilegt
er að verkalýðsfélögin horfi til þess viðfangsefnis í ljósi rekstrar-
vanda ríkissjóðs. Vel færi aukheldur á því að vinnumarkaðurinn
rétti ríkisstjórninni hjálparhönd með það verkefni.
Stöðugleikaviðræður á þessum vettvangi væru einnig hálf mark-
lausar ef þær tækju ekki til mögulegrar samstöðu um samnings-
markmið Íslands í aðildarviðræðum við Evrópusambandið. Heild-
arhagsmunir launafólks og atvinnulífs af aðild og myntsamstarfi
eru ótvíræðir. Það hagsmunamat kallar á nokkurn sveigjanleika af
hálfu sjávarútvegs og landbúnaðar. Það er ekki bara ríkisstjórnin
sem þarf að slaka á harðlínustefnu.
Samstarf af þessu tagi getur eitt gefið nýja viðspyrnu og von.
Sátt um vöxt og stöðugleika?
Vonin
ÞORSTEINN PÁLSSON SKRIFAR
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf.
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
www.jonogoskar.is Laugavegur 61 / Smáralind / Kringlan
P
IP
A
R
• S
ÍA
• 90871
Stúdentastjarnan og -rósin 2009
fallegar stúdentsgjafir sem fást hjá okkur
14 kt. gull
Stjarnan kr.10.700
Rósin kr.11.800
Alltaf í boltanum?
Þegar ensk knattspyrnulið taka upp
á því að tapa hverjum leiknum á
fætur öðrum sjá stjórnir viðkomandi
félaga sig gjarnan knúnar til að gefa
út opinberar yfirlýsingar þess efnis
að þjálfarar liðanna njóti nú heldur
betur fyllsta trausts og stuðnings
þeirra. Allir sem fylgjast grannt með
knattspyrnu vita að
slík ummæli tákna
í flestum tilvikum
að viðkomandi
þjálfarar njóti þvert
á móti afar lítils
trausts og stuðnings
stjórnanna. Uppsögn fylg-
ir vanalega í kjölfarið innan
fárra daga.
Jóhann Ísberg, formaður Sjálf-
stæðisfélags Kópavogs, sagði í gær
að Gunnar Birgisson bæjarstjóri nyti
víðtæks stuðnings meðal sjálfstæð-
ismanna í bænum og að ekki hafi
verið minnst einu orði á umdeilt
viðskiptamál dóttur Gunnars á
fulltrúaráðsfundi sjálfstæðisfélaganna
í Kópavogi á föstudagskvöld. Þá er
bara að vona, fyrir
Gunnars hönd, að
Jóhann fylgist illa með
í boltanum og hafi ekki
tileinkað sér vinnureglur
sem þar tíðkast.
Ærandi þögn
Andrúmsloftið á téðum full-
trúaráðsfundi sjálfstæðisfélaganna
í Kópavogi, þar sem ekki var minnst
einu orði á dóttur Gunnars Birgisson-
ar að sögn Jóhanns, hlýtur að hafa
verið lævi blandið, ef ekki hreinlega
magnþrungið. Þætti ekki eðlilegt að
ræða þetta mál, sem komið hefur
upp innan raða flokksins,
og fengið mikla athygli
fjölmiðla og almenn-
ings, á slíkum fundi,
þó ekki væri nema í
framhjáhlaupi? Gæti
möguleg ástæða fyrir
þögninni verið sú að
Gunnar Birgisson
var sjálfur á
fundinum? Það
er spurning.
kg@frettabladid.is
FRIÐRIK J.
ARNGRÍMSSON
UMRÆÐAN
Friðrik J. Arngrímsson skrifar um sjávar-
útvegsmál
Markmið íslenskra stjórnvalda hefur um langa hríð verið að íslenskur sjávarút-
vegur sé sjálfbær og arðbær. Til þess að ná
því marki höfum við komið á kvótakerfi til að
stýra sókn í takmarkaða auðlind. Þannig er
ekki einungis horft til þess að takmarka afl-
ann úr hverjum stofni við það sem stjórnvöld
ákveða á hverjum tíma heldur einnig horft til
þess að veiðar og vinnsla skili hámarks arðsemi.
Til að fiskveiðistjórn skili árangri er grundvall-
aratriði, að þeir sem nýta fiskistofnana hafi sömu
hagsmuni og þjóðin af því að nýtingin sé sjálfbær.
Að ekki sé veitt meira á hverjum tíma en stofnarn-
ir þola. Verðmætasta fjárfesting útgerðanna er í
aflaheimildunum og til að ná fram langtímahugs-
un í nýtingu þarf sú fjárfesting að vera trygg. Það
tryggir jafnframt rekstrargrundvöll útgerðanna
sem hafa fjárfest í aflaheimildum með langtíma-
hagsmuni að leiðarljósi. Með þessu fléttast saman
hagsmunir útgerðarinnar og þjóðarinnar, sem nýtur
fyrir vikið hámarks arðsemi af nýtingu auðlindar-
innar.
Evrópusambandið hefur átt í erfiðleikum með
sjávarútveg sinn um langa hríð. Þar kemur
margt til, en því hefur almennt ekki auðnast
að færa ábyrgðina til þeirra sem nýta fiski-
stofnana og tengja þannig saman ávinning
og ábyrgð. Á því eru þó undantekningar.
Joe Borg, sjávarútvegsstjóri Evrópusam-
bandsins, lýsir ástandinu í sjávarútvegs-
málum ESB ágætlega í grein í Fréttablað-
inu í gær. Því miður getur hann ekki gert
betur á þessari stundu en að ímynda sér „að
evrópskur sjávarútvegur væri bæði arð-
bær og sjálfbær atvinnuvegur“. Joe Borg
kallar eftir tillögum og sjónarmiðum um
það hvernig best sé að móta evrópskan sjávarút-
veg til framtíðar og lýsir sérstaklega eftir aðstoð
frá Íslandi „vegna reynslu og þekkingar Íslendinga í
þessum málaflokki“.
Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Íslands er boðuð
upptaka aflaheimilda útgerðanna. Þessi stefna vinn-
ur bæði gegn markmiðum um sjálfbærni og arð-
bærni. Engin eftirspurn er eftir upptökuleið ríkis-
stjórnar Íslands í íslenskum sjávarútvegi og engin
sjávarútvegsþjóð þessa heims beitir henni. Skyldi
það vera þessi „reynsla og þekking“ sem Joe Borg er
að kalla eftir frá Íslandi?
Höfundur er framkvæmdastjóri Landssambands
íslenskra útvegsmanna
Vill ESB upptökuleiðina?