Samvinnan - 01.06.1948, Page 8

á leigu liluta a£ eyðimerkurlandi sínu,
þar sem ol/usvæðin eru. Árið 1937
sameinaðist „Standard Oil Co. o£ Cali-
fornia ', „Texaco“ og var rnyndað fé-
lagið „Arabian American Oil Co.“. í
desember 1946 gerðu Ameríkumenn
og Englendingar með sér samkomulag
um olíu', sem vakti mikla athygli, og er
Ameríkumönnum þar heimilað að
kaupa inikið magn hráolíu af „Anglo
Iranian“. Með samkomulagi þessu
fannst Frökkum þeir vera settir hjá og
töldu, að ráðstöfun þessi færi i bág við
samkomulagið frá 1928. Með samning-
unum 1946 hófst náin samvinna milli
Breta og Bandaríkjamanna um olíu-
vinnslu, og miklar olítileiðslur voru
lagðar frá olíusvæðunum til Miðjarð-
arhafsins. Þremur mánuðum síðar
(marz í fyrra) gerði „Arabian Ameri-
can Oil Co.“ samning um byggingu
1600 km. langrar olíuleiðslu frá Persa-
flóa til Miðjarðarhafs. Verður þetta
ein af mestu og dýrustu olíuleiðslum,
sem sögur fara al’, og er áætlað að
mannvirkið muni kosta meir en 500
millj. króna. Ameríska öldin hefur
haldið innreið sína á austurhelming
jarðar.
Og Saudi-Arabía er farin að fylgjast
með. Meira en 255000 km. langar bif-
reiðaslóðir liggja nú um hinar þurru
eyðimerkur og hrjóstugu tjöll. Píla-
grímar á leið tilMekkáogMedínaferð-
ast í stórum langferðabifreiðum. Milli
allra stærstu vinja er nú hægt að fara í
bifreið á einum clegi, og hin 1000 km.
langa úlfaldaleið milli Persaflóa og
Rauðaliafs (sem liöfundur greinar
þessarar var heil t ár að fara á úlföldum
árið 1934) er nú farin með bifreiðum í
stað úlfalda. Erlendar flugvélar koma
við í Saudi-Arabíu við Rauðahafið og
á ströndum Persaflóans. I Djedda í
Hedjaz liafa fjögur brezk flugfélög við-
komu vikulega. Og nýlega hefur Ibn
Saucl látið gera flugböfn skammt frá
höfuðborg sinni Riads. Riads er
rammlega víggirt. Alitt í eyðimörkinni
gnæfir hún með útvarpsstöngum sín-
um, döðlupálmum og virkismúrum.
Og ennþá ber Masmak-virkið menjar
eftir orrustuna, þegar hinn ungi Ibn
Saud gerði áhlaup á virkið með örfá-
um eyðimerkurriddurum árið 1901,
drap landstjórann og kallaði Bedúína
eyðimerkurinnar undir merki sitt.
Þetta áhlaup varð upphafið að velcli
lians. Ibn Saud hefur aðsetur sitt í kon-
ungshÖllinni og stjórnar þaðan eyði-
merkurríki sínu, þar hefur hann um
si<>' hið fræs>a lífvarðarlið sitt frá Ned-
o o
jed ásamt sjeikum sínum og emírum.
Ibn Saucl heimsœkir oliulindasvœpið.
Fyrir nokkrum mánuðum bauð
„Arabian American Oil Co.“ konung-
inum í heimsókn til olíulindasvæð-
anna lijá Dhaliran í Hasa. Hann fór
frá höfuðborginni í einkaflugvél, sem
Roosevelt forseti hafði gefið honum. í
fylgd með honum voru 13 af 31 son-
um hans, og eins margir af hinni kon-
unglegu hirð og liægt var að koma fyr-
ir í sex öðrum flugvélum.
Arabisk veizla
í Dahhran kom bandaríski sendi-
herrann í Saudi-Arabíu, Rives Childs,
til móts við hann. Síðan var konungin-
um ásamt fylgdarliði hans boðið
til veizlu hjá Arabahöfðingja einum
þar í giendinni. Veizlan fór fram að
góðum og gömlum eyðimerkursið.
Menn sátu með krosslagða fætur um-
hverfis stóreflis föt, sem full voru af
sauðakjöti, kjöti af úlfaidakálfum,
hrísgi'jónum, hænsnum, kryddi, úlf-
aldamjólk, döðlum og fleira góðgæti.
(Vitanlega liorðuðu menn með fingr-
unum — þ. e. a. s. með hægi i hendi, en
þrælar þógu gestunum öðru hvoru
með vatni úr silfurkönnu. Vinstri
höndin er talin óhrein — með henni
þvær maður líkama sinn. Þannig
stendur það í Kóraninum).
Svo bauð Olíufélagið til veizlu, og
nú \ arð konungurinn og lið hans að
sit ja til borðs að amerískum sið, borða
með lmíf og gaffli vestræna rétti, svo
sem buff, kjúklinga o. s. frv.
Konungurinn vildi búa i tjaldi sínu.
I þá firnrn daga, sem konungurinn
clvaldi á olíusvæðinu, hafnaði hann
eindregið að búa í gestaheimili við ný-
týzku þægindi. Hann svaf í hinu sex-
skipta tjaldi sínu um nætur, og þar
Aeitti liann þegnum sínum áheyrn.
Þangað komu ríkir og fátækir úr langri
fjarlægð til að sjá herra sinn og drottin,
þar sem liann sat í tjaldi sínu og hafði
um sig sterkan lífvörð herskárra og
glæsilegra Bedúína.
..Arabian American Oil Co.“ gerði
allt sem það gat til að þóknast konung-
inum, og til þess höfðu þeir gildar
ástæður. Landið,sem þeir voru að bora,
\ ar lians eign, þeir höfðu það aðeins á
leigu. Félagið hefir lagt að minnsta
kosti 200 millj. dollara í fyrirtækið,
enda er það orðið risafyrirtæki. Ekk-
ert er sparað til þess að gera lífið eins
Ijúft og unnt er fyrir starfsmennina og
fjölskyldur þeirra í þessu brennheita
landi. Þarna eru loftkældar íbúðir,
kvikmyndahús, golfvellir, tennisvellir
o. fl.
Það er heldur ekkert smáræði, sem
leigan eftir þessi auðugu olíusvæði
mun gefa af sér í ríkissjóð Saudi-Arab-
íu áður en langt líður. Sem stendur er
dælt upp 200 þús. tunnum daglega, og
konungurinn fær 22 cent af hverri
tunnu. Þetta verða 44 þús. dollarar á
dag, enda er þetta aðaltekjulind ríkis-
ins ásamt með tekjum af pílagrímum.
Konungurinn skoðar olíubrunnana,
borturnana, hreinsunarstöðvarnar og
aðra véltækni. Hann ferðast niður að
ströndinni og skoðar þar amerískt olíu-
flutningaskip, sem var komið frá
Guam-eyju til þess að sækja farm arab-
iskrar olíu. Hann skoðaði ennfremur
amerísku flugstöðina, sem gerð er eftir
fyllstu kröfum nútímans og kostaði
meira en 3 milljónir dollara, og loks
skoðaði liann alla skálana og húsin,
sem reist liafa verið fyrir hina arabísku
verkamenn. Olíufélagið hefir ekki ein-
ungis veitt þessari hirðingjaþjóð þægi-
leg húsakynni með loftkældum her-
bergjum heldur einnig miklar og stöð-
ugar tekjur. F.n livaða áhrif þessi mikla
bylting mun í framtíðinni liafa á þessi
börn eyðimcrkurinnar veit ekki einu
sinni Ibn Saud. En liann sýndi þó strax
afstöðu sína gagnvart vestrænum venj-
um, þegar Iiann kaus lieldur að búa í
tjaldi sínu en við þægindi vesturlanda-
búa. (Framhald d bls. 25)
8