Samvinnan - 01.07.1951, Side 3

r
Lltíb um öx/ — og fram. á leib
Þegar rúmlega eitt hundrað kjörnir fulltrúar kaupfélaga
um land allt, ásamt forráðamönnum SÍS, komu saman
á aðalfund Sambandsins að Bifröst í Borgarfirði seint í
júnímánuði síðastliðnum, biðu þeirra að vanda tvö höf-
uðverkefni. Fyrst var að líta yfir farinn veg, athuga við-
burði og afkomu liðins árs, meta og vega. Síðan var að
horfa fram á leið, ræða framtíðarverkefni samtakanna.
★ ★ ★
Þegar litið var um öxl, kom í ljós, að liðið var viðburða-
ríkt ár og á marga lund erfitt í viðskipta- og fjárhagsmál-
um. Miklar breytingar höfðu orðið á grundvallarskilyrð-
um verzlunar og framleiðslu, ekki aðeins innan lands, held-
ur og utan landsteinanna. Veruleg stefnubreyting varð í
verzlunarmálum þjóðarinnar til aukins viðskiptafrelsis, en
þrátt fyrir það var við gjaldeyrisskort og margvíslegar höml-
ur að etja.
Skýrslur forráðamanna Sambandsins báru það með sér,
að þrátt fyrir árferði og erfiðleika hafði enn miðað fram á
við í starfsemi Sambandsins og samvinnufélaganna. Heild-
arvelta Sambandsins jókst allmikið á árinu, að nokkru
leyti vegna hærra verðlags í krónutölu, en auk þess vegna
aukins vörumagns. Framleiðsla eigin iðnfyrirtækja jókst
einnig, ný iðngrein tók til starfa og unnið var að miklum
nýbygginum við hinar eldri. Rekstur sambandsskipanna
gekk vel, og nýtt kæliskip bættist í flotann snemma á þessu
ári. Fjárhagsástæður sambandsfélaganna við Sambandið
bötnuðu og sjóðir jukust.
★ ★ ★
En athyglisverðasta aukningin var þó sú, að á árinu
tóku 2056 landsmenn þá ákvörðun að gerast meðlimir
kaupfélaganna og hefja við þau meira eða minna regluleg
viðskipti. Voru félagsmenn sambandsfélaganna þannig
orðnir 30 680 í árslok 1950, þar af 30 263 í neytendafélög-
unum, og höfðu þeir á sínu framfæri 93 760 manns. Eru
því tæplega tveir þriðju hlutar þjóðarinnar félagsmenn
samvinnufélaga eða á framfæri þeirra, og munu vera vand-
fundin öflugri eða almennari samtök í landinu, og mjög
vafasamt að samvinnuhreyfing nokkurs lands njóti svo al-
menns stuðnings.
í þessari aukningu, sem er aðeins einn árshringur á
traustu tré, er fólginn ánægjulegasti dómurinn um starf
samvinnufélaganna. Frá þeirri tíð, fyrir tæplega sjötíu ár-
um, er fyrsta kaupfélagið geymdi vörur sínar í tjaldi og
kaupfélagsstjórann kól á höndum við uppskipun, hefur
stofninn orðið traustari með hverju ári, greinarnar fleiri
og sterkari, ávöxtur þjóðarinnar meiri og betri. Meðan
landsmenn halda áfram að fylkja sér undir merki sam-
vinnustefnunnar, geta forráðamenn samtakanna verið viss-
ir um, að þau eru á réttri braut.
★ ★ ★
Þegar rætt var um framtíðarverkefni Sambandsins, bar
margt á góma. Siglingamál samvinnumanna voru ítarlega
rædd, og lýsti fundurinn ánægju sinni með það, sem unn-
izt hefur á því sviði, og fól stjórn og forstjóra að freista
þess að auka enn skipakostinn. Fræðslumál voru einnig
rædd, og kom fram fullkominn skilningur á þörf þess, að
stutt sé að auknum félagsþroska og kyndli hugsjónarinnar
haldið sem hæst. Enn var rætt um verkefni, sem bíða óleyst
í iðnaði, svo og margt fleira, allt af áhuga og festu.
Jafnframt því, sem vakandi sóknarhugur kom fram hjá
fundarmönnum, var það augljóst, að þeir gera sér fylli-
lega ljóst, að hvert skref fram á við verður að taka með
gætni, og félögin verða að sýna fyllstu varfærni í ráðstöfun
fjármagns síns. Forstjóri lagði á það ríka áherzlu, eins og
hann hefur gert fyrr, „að hönd selji hendi og öll skulda-
söfnun sé útilokuð.“ Hvatti hann kaupfélögin til að auka
eigið fé eftir mætti og sýna ítrustu hagkvæmni í öllum
rekstri. Benti hann á, að framundan er harðari samkeppni
en undanfarin ár um vöruúrval, vöruvöndun og hvers kyns
þjónustu. Lýsti hann að lokum Jjeirri von sinni, að sam-
vinnusamtökin beri gæfu til að mæta komandi ári með
vaxandi styrkleika og einhug, og sækja fram til vaxandi
sigra.
3