Samvinnan - 01.07.1951, Síða 18

Skógræktin fer vaxancU með hverju ári;
i vor Kafa verið gróðursettar 500.000
trjápiöntur, og fengu færri en vildu. Eru
nú 1000 ferkílómetrar klæddir skógi og
kjarri í landinu
vöxtuleg tré, sem Sigurður Jónsson og
frú gróðursettu fyrir 40 árum. í Nes-
kaupstað er vænn skrúðgarður, stofn-
aður af konurn 1936, og fleiri laglegir
garðar. Sömuleiðis á Eskilirði, Revð-
arfirði, Fáskrúðsfirði og Mjóafirði.
A Norðurlandi eru lundarnir frægu
í Skriðu og Fornhaga í Hcirgárdal,
gróðursettir af Þorláki Hallgrímssyni
og sonum Iians, Jóni Kjærnested og
Birni, um 1820—30. í Skagafirði er t.
d. Víðivallagarður, gerður 1921 (Lilja
Sigurðardóttir).
A Vestfjörðum eru: Skrúður séra
Sigtryggs á Núpi í Dýrafirði (gerður
1906), Simson-garðurinn á ísafirði
(1926), og skrúðgarður Blóm- og trjá-
ræktarfélags ísfirðinga (1932) rnynd-
arlegastir.
Sunnanlands er Múlakotsgarðurinn
frægastur. Gróðursetti Guðbjörg Þor-
leifsdóttir fjórar fyrstu hríslurnar árið
1896. Nokkru síðar byrjaði Árni Ein-
arsson trjárækt og hefur ræktað væn
tré við hliðina á garði Guðbjargar.
Garður Ólafs ísleifssonar í Þjórsártúni
er sennilega um 40 ára gamall. í Borg-
arnesi er SkallagTÍmsgarðurinn byrj-
aður lyrir um 25 árurn.
Langmest er skrúðgarðaræktin í
Reykjavík, Akureyri og Hafnarfirði.
Vilja l'lestir hafa garð við hús sitt.
Reykjavík er orðin mikill garðabær.
Gangið um Laufásveg, Fjölnisveg,
Smáragötu, Hringbraut, Hlíðahverfi,
Sólvallagötu, Suðurgötu, Tjarnargötu,
Stýrimannastíg og grennd. Blóm- og
trjágarðar eru víða fyrir hverjum dyr-
um. Algengustu trén eru íslenzkur og
útlendur reynir. Erlendir víðibastarð-
ar setja víða svip á Vesturbæinn, flest-
ir auðþekktir á grænleitum greinum.
Alkunnur er líka víðirinn í Aljringis-
luisgarðinum og „líftréð“ á bak við
Stjórnarráðið. Ræktun birkis fer vax-
andi, enda er birkið harðgerðasta og
nægjusamasta tréð og getur verið mjög
fagurt. Álnrur, heggur og lilynur þríf-
ast vel í góðum görðum. Limgarðar
eru ennþá fágætir, en eiga útbreiðslu
skilið. Sums staðar klæða iðgrænar
vafningsjurtir húshliðarnar á sumrin.
Einhver elzti skrúðgarður í Reykja-
vík mun vera Landfógetagarðurinn
bak við Hressingaskálann í Austur-
stræti. Kom Árni Thorsteinsson land-
fógeti honum á fót um 1862—65. Þar
óx lengi mjög fjölskrúðugur gróður,
og enn vaxa Jrar allmörg tré og mikið
af blómum. Bœjarfógetagarðuriun við
Aðalstræti (gamli kirkjugarðurinn)
var gerður af Schierbeck landlækni
1884. Þar vex eitt fallegasta og stærsta
birkið í Reykjavík, langstærsti gljá-
víðirinn og stór reynitré. Talsvert er
þar einnig af blómum, þótt miklu
væri Jrað fleira áður. Lága, laglega
girðingu vantar um Jjann garð. Það
er mesti misskilningur að vilja rífa
niður allar girðingar um garða. Gróðr-
inum fer oft aftur við það; görðunum
hættir til að verða óhirðulegir og rusl
safnast í þá, einkum á vetrum. Fólk
getur haft aðgang og fulla ánægju að
görðunum, þótt girtir séu. — Alpingis-
húsgarðurinn er verk Tryggva Gurin-
arssonar, gerður á árununr 1893—95.
Þar vaxa stór víðitré og fleiri tré og
talsvert af blónrunr.
Gróðrarstöðin í Reykjavík var sett
á stofn urn aldamótin. Þar gróðursetti
Einar Helgason mikið af trjánr og
hafði mikla blómrækt. Allmörg trén
lifa og enn er Jrar blómræktarstöð.
Sólvallakirkjugarðurinn er stærsti trjá-
garður Reykjavíkur, en flest trén lág-
vaxin ennþá. Munu Jrau aðallega vera
gróðursett eftir 1918 og allt franr á síð-
ustu ár. Getur þar orðið samfellclur
skógarlundur með tímanunr. Hið nris-
stóra og nrislita legsteinasafn sónrir sér
bezt innan um tré og runna. Fjöldi
skrautjurta vex líka í kirkjugarðin-
unr. Margir einkagarðar eru fallegir,
en of langt mál yrði að telja þá upp,
eirda erfitt að gera samanburð á ýms-
um Jreirra.
í Hafnarfirði er Hellisgerði, lands-
kunnur garður í einkennilegu unr-
lrverfi með lrraunbollum, lræðunr og
strýtum. Þar vex óvenjulega fjölbreytt-
ur og Jrroskaður gróður, sem unir hag
sínum prýðilega í hrauninu. Fyrstu
trén voru gróðursett Jrar 1924. í Hell-
isgerði vaxa margar sjaldgæfar teg-
undir og flest algeng tré, runnar og
skrautblóm. Geta Hafnfirðingar haft
garðinn til fyrirmyndar um tegunda-
val. Málfundafélagið Magni stofnaði
Hellisgerði, en Ingvar Gunnarsson,
kennari, hefur annazt garðinn frá upp-
hafi. Ættu fleiri félög að feta í fót-
spor Magna. Ýmsir fleiri fallegir garð-
ar eru í Hafnarfirði.
Lítum á Akureyri. Þar hefur
snemma verið liafizt handa um rækt-
un trjágróðurs, en nær eingöngu
munu það hafa verið einstök tré í
skjóli við hús og bæi, sem gróðursett
voru, án þess að sérstökum, afgirtum
skrúðgörðum eða gTÓðurstöðvum væri
komið á fót, enda eru Jrað ekki skrúð-
garðarnir, sem vekja eftirtekt vegfar-
enda, er fara um innsta hluta kaup-
staðarins, um Aðalstræti, lieldur ein-
stök tré, er gróðursett hafa verið við
suðurhlið húsanna. Hér er ekki um
mikla fjölbreytni í tegundum að ræða,
aðeins þær valdar, sem reyndust ör-
uggar við norðlenzk veðurskilyrði, svo
sent lerki, ilmreynir, og íslenzk bjtírk.
Senr dæmi má nefna lerkið við Aðal-
stræti 19, nær 9 rnetra hátt, ilmreyn-
inn við Aðalstræti 6, allt að 10 metr-
um, og björkina við Aðalstræti 4, senr
er 10,2 metrar á hæð, og mun Jrað
vera hæðarmet meðal ræktaðra trjá-
plantna. Þá eru í garðinum við húsið
Lækjargötu 3 mjög glæsileg bjarkar-
tré, 9—10 metra há. Við hliðina á Jreim
garði er gamall skrúðgat'ður með mikl-
um og Jrroskalegum trjágróðri, eign
Jóns Geirssonar, læknis. Þar vex með-
al annars 4,7 metra hár lilynur, sem er
fágætur á Akureyri, á þar enda örðugt
uppdráttar.
18