Samvinnan - 01.12.1959, Blaðsíða 36

Tryggið
framtíð barnanna
líftryggið

Andvaka
Tizka og . . . .
l'ramhald af bls. 15.
um, þegar hann smíðar. Það
er dulið vald sem enginn fær
með öllu undan komizt, jafn-
skjótt sem hann á að skapa
eitthvað sem form er á.“
Af þessu sjáum við, að gull-
insniðið er í augum Zeisings
ekki tilbúin regla, heldur
skynjunarlögmál, sem mönn-
um sé meðfætt, og það birtist
jafnvel í sjálfu sköpunarverki
náttúrunnar.
Það er eðlilegt að slíkur
eldmóður sannfæringarinnar
leiði menn til efasemda og
þeirrar spurningar, hvort feg-
urðarskynjun manna sé yfir-
leitt háð nokkru slíku sam-
eiginlegu lögmáli. Þýzki
heimspekingurinn Gustave
Theodor Fechner, sem talinn
er upphafsmaður tilrauna-
fagurfræðinnar, setti sér það
verkefni að sannprófa, hvort
nokkuð væri hæft í fullyrð-
ingunni um algildi gullin-
sniðsins. Ein af tilraunum
lians var á þá leið, að hann
bjó til 10 ferhyrninga, sem
voru allir nákvæmlega jafnir
að flatarmáli og allir rétt-
hyrndir, en þó engir tveir
eins að hlutföllum. Einn
þeirra var í réttu gullinsniði
og tveir nálguðust það mjög.
Um nokkurra ára skeið kall-
aði hann á fólk eftir ákveðnu
kerfi og bað það skoða fer-
hyrningana, sem voru hengd-
ir upp á vegg og tölusettir.
Síðan lét hann menn greiða
atkvæði um það, livert formið
væri fegurst eða auganu geð-
felldast. Að sjálfsögðu hafði
fæst af þessu fólki heyrt gull-
insnið nefnt og vissi þaðan af
síður um tilgang þessarar
annarlegu spurningar. Þegar
endanlega var gætt að úrslit-
um, kom í ljós, að 74% at-
kvæða höfðu fallið á þá þrjá
ferhyrninga, sem næstir voru
réttu gullinsniði. Sum form-
in fengu ekkert atkvæði. Út-
koman hefði ef til vill orðið
enn furðulegri, ef Fechner
hefði varað sig á þeirri sjón-
blekkingu, að mönnum
finnst jafnan lóðrétt lína
lengri en lárétt, þótt þær séu
jafnar. Skynvillan nemur sem
næst þrem af hundraði, en fer
vaxandi með lengd lóðréttu
línunnar. Sjónblekking þessi
á meðal annars orsök í vöðva-
byggingu augans.
Síðan Fechner gerði til-
raunir sínar, hafa verið gerð-
ar fjölmargar atrennur að
ráðgátu gullinsniðsins, og
jafnan borið að sama brunni,
að mönnum þykir hlutfall
þetta geðþekkara en flest
önnur. íslenzki fáninn er til
dæmis gullinsnið, svo sem
flestir þjóðfánar heims, og
rauði þverarmurinn skiptir
fánadúknum í tvær helftir
eftir réttu gullinsniði. Þetta
er því ekki aðeins ímyndað
lögmál, heldur starfsregla í
ýmsum hlutum, svo sem fána-
saum. Það er því betra að
kunna skil á henni, svo menn
lendi ekki í steininum fyrir
s t j ór narskr ár br ot!
Að lokum óska ég öllum
lesendum þessara þátta gleði-
legra jóla og góðs árs.
Heimili ....
Framhald af bls. 19.
son sinn, hneigði sig og þakk-
aði Avdyeeich einu sinni enn.
„Taktu við þessu Krists
vegna,“ sagði Avdyeeich um
leið og hann rétti henni
tveggja grivenka pening, „og
leystu út sjalið þitt.“ Konan
krossaði sig, Avdyeeich kross-
aði sig, og síðan fylgdi hann
henni til dyra.
Konan sneri á brott. Av-
dyeeich borðaði leifar kálsúp-
unnar, þvoði matarílátin og
hóf svo vinnu á ný. Hann
vann og vann, og hvenær sem
rúðurnar myrkvuðust sökum
utanaðkomandi skugga, leit
hann upp þegar í stað til að
sjá þann, er framhjá gekk.
Menn gengu framhjá, kunn-
ugir og ókunnugir, en um
neina sérstæða persónu var
ekki að ræða.
En allt í einu sá Avdyeeich
gamla sölukonu beint. fyrir
framan glugga sinn. Bar hún
36 SAMVINNAN