Samvinnan - 01.12.1986, Page 69

T. d. til að koma sér upp betri kúm, betri hestum, betra
sauðfé, betri svínum en þeir áttu áður, því þeir skilja
það, að kynbætur á búpeningi er kostnaðarsamt fyrir-
tæki sem flestum einstaklingum er um megn, en mörgum
í félagi auðvelt.
Til að koma afurðum búa, t. d. kjöti og smjöri, í hærra
verð en þeir hafa áður fengið, með því að verka þessa
vöru í félagi með betri áhöldum og meiri kunnáttu en
hver einstaklingur gat veitt sér.
Til að útvega sér nauðsynjar sínar til heimilisþarfa
með sem minnstum tilkostnaði og til að útvega sér tilbú-
inn áburð og aðkeypt gripafóður með sem bestum kjör-
um og sem vandaðast. Og þetta allt og margt fleira í
sömu stefnu gjöra útlendir bændur, af því að þeir skilja
það og muna eftir því, „að margar hendur vinna létt
verk.“
Eins og ég sagði í upphafi, hefur verið lítið um sam-
vinnufélagsskap hjá okkur íslendingum. Já, hörmulega
lítið. Það er sannarlega hörmulegt, að vér skulum hafa
átt bágt með að sameina krafta vora, til að efla vora eigin
hagsæld. Það er hörmulegt, að út lítur fyrir að menn
hugsi sums staðar aðeins um það að koma sér einum
áfram, hvað sem öðrum líður. Og mér lá við að segja
með því að reyna að troða skóinn ofanaf náunganum.
# Ljómandi fagur morgunroði
Það er nú margt sem veldur því að vér erum svona langt
á eftir öðrum þjóðum hvað snertir samvinnufélagsskap.
Strjálbýlið og einangrunin gjöra okkur mikinn óleik,
einkum í sveitum. Tíðar samkomur og fundir eru lífið og
sálin í öllum félagsskap, en í því efni eigum vér erfiðara
en margar aðrar þjóðir. Gamall vani, deyfð og pukurs-
háttur, sem helst vill láta hvern bauka í sínu horni, gjöra
líka sitt til.
En lakast er, að mörgum hættir við að vera óánægðir
yfir því að jafnt gangi yfir alla, og er það þó næsta undar-
legt. Orsökin er sú, að þeir bændur sem eru ofurlítið
efnaðri en fátæklingarnir, hafa átt að venjast ýmsum smá
glaðningi og ívilnunum hjá kaupmönnum fram yfir kot-
bændurna. I föstum félagsskap kemst þesskonar ekki að.
69