Andvari - 01.06.1965, Page 71

HALLGRÍMUR HELGASON:
Árroði íslenzkrar tónlistar
Engin önnur þjóð í Vestur-Evrópu, að
undanskildum Færeyingum, mun enn
eiga lifandi jafngamla hljómandi þjóð-
list eins og Islendingar. Nefnilega rímna-
kveðskap. Megum við vera stoltir af að
hafa varðveitt þessa merkilegu þjóðar-
íþrótt andans í sex hundruð ár. Mun
tungan eiga þessari staðreynd meira að
þakka en margan grunar. Og að því hlýt-
ur að koma, að íslenzk músík eigi henni
jafnmikið að þakka. Hvergi birtist hrynj-
andi íslenzks máls svo ómenguð sem hér.
Hvergi samlagast tónninn jafninnilega
eðli kveðinnar ræðu sem hér. Nægir að
benda á hina alkunnu V'atnsdælastemmu,
þar sem lagið hnígur á léttum en stígur
á þungum samstöfum.
Auðlegð íslenzkra þjóðlaga er lang-
mest á sviði rímna. Tónrænt hugvit þjóð-
arinnar er hér nær takmarkalaust. Grunn-
festing kvæðalagsins er jafnan í föstum
skorðum. En efni rímunnar og ytri áhrif
geta vikið við gangi viðhafnartóna.
Kvæðamaðurinn er frjáls í flutningi og
ekki „akademískur", að öðrurn kosti hefði
þessi listgrein ekki orðið jafnlanglíf og
raun ber vitni.
Sennilega hefir því ekki verið gaumur
gefinn sem skyldi, hve þýðingarmikið
það cr fyrir íslenzkar þjóðmenntir, að
rímnalögin skuli enn vera í heiðri höfð,
jafnvel í margmenni íslenzkra borga á
20. öld. Á fjölmörgum fyrirlestraferðum
um meginland Evrópu hefi ég með slíkri
frásögn hvarvetna vakið undrun og að-
dáun áheyrenda: menn geta trauðla
skilið slíka ást og tryggð við gamlar
venjur, þar sem fjölbýli og siðbirging
(sívílísasjón) nýheiðninnar þegar hafa
víðast hvar slævt upprunalega lífskennd.
Tvennt er að heyra og vilja heyra. Og
ekki höfum við hingað til þurft að fylla
eyru manna „með vaxi, svo að eigi heyri
þeir hark heiðingja ok ill læti“, eins og
stendur í Karlamagnúsi.
Svo fjölbreytileg sem bragfræði rímna-
hátta er, þá stendur formfræði rímna-
laga hcnni vart að baki. Almennur er
Björn Björnsson, Dísarstöðum í Breiðdal.