Fréttablaðið - 10.09.2009, Blaðsíða 43

FIMMTUDAGUR 10. september 2009 27
UMRÆÐAN
Vilhjálmur Þ. Vilhjálms-
son skrifar um fjárhag
heimila
Fjárhagsstaða einstakl-inga og fyrirtækja
versnar stöðugt en á sama
tíma boðar ríkisstjórnin
hækkun á tekjuskatti sem
kemur til viðbótar við hækkun
útsvars í mörgum sveitarfélögum
á þessu ári. Barna- og vaxta bætur
hafa verið lækkaðar og grunn-
lífeyrir eldri borgara og öryrkja
verið skertur. Einnig eru áform um
upptöku eignaskatts á nýjan leik,
sem mun ekki síst koma illa niður
á eldri borgurum sem búa marg-
ir í skuldlitlu íbúðarhúsnæði. Á
sama tíma og skattahækkanir eru
boðaðar blasir við sú staðreynd að
vöruverð hefur hækkað mjög mikið
og bensínverð um tæplega 100% á
nokkrum misserum.
Hækkun skatta og lækkun barna-
og vaxtabóta mun hafa verulega
slæm áhrif á bæði greiðslu- og
kaupgetu einstaklinga og fjöl-
skyldna í landinu og ekki síður á
afkomu verslana og annarra fyrir-
tækja. Á sama tíma og stjórnvöld
ákveða lækkun bóta og kynna mikl-
ar skattahækkanir standa þúsund-
ir fjölskyldna, ekki síst ungt fólk,
frammi fyrir gríðarlegum vanda í
húsnæðismálum. Áhvílandi skuldir
hafa hækkað og um leið afborgan-
ir af þeim, en stjórnvöld hafa enn
ekki kynnt heildstæðar tillögur
sem bætt geta stöðu þeirra húseig-
enda sem verst eru staddir.
Boðuð er töluverð lækkun á fram-
lögum, m.a. til mennta-, heilbrigðis-
og velferðarmála. Ekki er um það
deilt að lækkun rekstrar útgjalda,
bæði hjá ríki og sveitar félögum,
er að vissu marki nauðsynleg. En
veruleg skerðing framlaga til vel-
ferðarmála gafst illa í Finnlandi
þegar kreppan á árunum 1991-
1993 reið yfir. Lærum af reynslu
Finna, sem nú hafa meðal annars
ákveðið að svara efnahagskrepp-
unni með auknum framkvæmdum
og verndun velferðarkerfis eins og
kostur er.
Ríki og sveitarfélög setji fram
skýrar tillögur um aðgerðir
Margt bendir til að hvorki ríki
né sveitarfélög muni auka fram-
kvæmdir á næsta ári, heldur miklu
fremur draga úr þeim. Ef sú verður
niðurstaðan mun atvinnuleysi enn
aukast. Á sama tíma sjá aðgerð-
ir í þágu heimilanna vart dagsins
ljós. Almenningur veit einungis að
stjórnvöld ætla að hækka
skatta og draga úr bótum
en hefur öðru leyti ekki
hugmynd um hvað stjórn-
völd hyggjast gera. Meðan
blæðir heimilum og fyrir-
tækjum í landinu.
Fjárhagsleg staða og
rekstrargrundvöllur fjöl-
margra fyrirtækja sem
enn starfa er óljós, mikil
óvissa ríkir um fjárhags-
lega endurskipulagningu þeirra,
ákvarðanir í stjórnsýslu opin-
berra aðila, sem og hinu nýja rík-
isbankakerfi, varðandi margvísleg
uppbyggingaráform þeirra dragast
óhæfilega á langinn og hver vísar
á annan. Ríki og öflugustu sveitar-
félögin, í samstarfi við einkaaðila,
verða hið fyrsta að sameinast um
að auka framkvæmdir, líkt og ríki
og sveitarfélög í ýmsum nágranna-
löndum okkar eru nú að gera, til að
koma atvinnulífinu í gang á nýjan
leik og draga þar með úr atvinnu-
leysi og fyrirsjáanlegum flutn-
ingi einstaklinga og fjölskyldna til
starfa í öðrum löndum.
Fasteignaskattur verði lagður niður
Víða blasir við í dag að markaðs-
virði íbúðarhúsnæðis er lægra
en áhvílandi lán. Fasteignamat
íbúðar húsnæðis og lóðar á að
endur spegla markaðsvirði viðkom-
andi eignar. Það er fjarri lagi að
sú sé staðan í dag. Fasteignagjöld
miðast við fasteignamat húss og
lóðar. Ljóst er að fasteignaskattur
á íbúðar húsnæði leggst á eigend-
ur fasteigna án tillits til fjárhags-
legra aðstæðna þeirra hverju sinni.
Þessi tekjustofn er u.þ.b. 4,4% af
rekstrartekjum borgarsjóðs.
Fasteignaskatturinn er í flestum
tilfellum u.þ.b. helmingur af þeim
fasteignagjöldum (sem eru aðallega
fasteignaskattur, holræsagjald og
vatnsskattur) er húseigendur greiða
og sjá má á útsendum greiðslu-
seðli frá borginni. Ég er þeirrar
skoðunar að leggja eigi fasteigna-
skattinn niður, líkt og gert var með
eignaskattinn á sínum tíma en þess
í stað finna sveitarfélögunum nýjan
tekjustofn eða tekjustofna, sem
væru sanngjarnari, til að tryggja
þeim sambærilegar tekjur. Margt
myndi ávinnast með því að leggja
fasteignaskattinn niður.
1. Eldra fólki yrði gert betur
kleift að búa í eigin húsnæði.
2. Fyrir marga yrði áhugaverð-
ara að fjárfesta í íbúðarhúsnæði en
raun ber vitni í dag.
3. Fyrir tekjulága hópa yrði
einnig auðveldara að búa í eigin
húsnæði, auk þess sem húsaleiga
ætti að lækka.
Höfundur er forseti
borgarstjórnar.
Meðan heimilum blæðir
VILHJÁLMUR Þ.
VILHJÁLMSSON
Ríki og öflugustu sveitarfélögin,
í samstarfi við einkaaðila, verða
hið fyrsta að sameinast um
að auka framkvæmdir, líkt og
ríki og sveitarfélög í ýmsum
nágrannalöndum okkar eru nú
að gera.
AF NETINU
Stiglitz á villigötum – lang-
tímagreiðslubyrði hærri!
Hallur Magnússon – hallurmagg.
blog.is
Ég hef haft mikla trú á Stiglitz og
fagnaði því að hann yrði mögulega
ráðgjafi íslensku ríkisstjórnarinnar. En
það runnu á mig tvær grímur þegar
ég las í morgun það sem hann hefur
að segja um að breyta verðtryggingu
húsnæðislána!
Ef leið Stiglitz hefði verið farin í
stjórnartíð Framsóknarflokksins 1995-
2006 þegar varð mikil raunhækkun
á kaupmætti launa – þá hefðu
húsnæðislánin og greiðslubyrði þeirra
hækkað miklu meira vegna launavísi-
töluhækkunar en þau gerðu vegna
neysluverðsvísitöluhækkunarinnar.
Til lengri tíma litið er því greiðslu-
byrði af húsnæðislánum hærri með
aðferð Stiglitz en með hefðbundinni
verðtryggingu neysluvísitölu!
Mér þykir þessi ummæli Stiglitz
benda til þess að hann hafi ekki alveg
sett sig inn í málin!