Fréttablaðið - 10.09.2009, Blaðsíða 6

6 10. september 2009 FIMMTUDAGUR
FÉLAGSMÁL Kafli nýrrar skýrslu
vistheimilanefndar um Heyrn-
leysingjaskólann er sláandi. Í
honum lýsa nemendur skóla-
göngu sinni, og lífi sínu þar með,
en lengi bjuggu flestir nemenda
á vist skólans. Var sumum ekið
í skólann að hausti og sóttir að
vori.
Flestir þeirra sem voru í
Heyrnleysingjaskólanum á ára-
bilinu 1947-1968 hófu nám á
fjórða eða fimmta aldursári. Í
skýrslunni segir að flestir þeirra
sem nefndin ræddi við hafi lýst
að þeir hafi að litlu leyti haft hug-
mynd um hvert þeir væru komn-
ir og hversu lengi þeir ættu að
dvelja í skólanum.
Kona úr röðum viðmælenda
lýsir að hún hafi grátið dögum
saman og fundist hún mæta kulda
frá starfsmönnum heimavistar.
Hún er nú á sjötugsaldri og kveðst
aldrei hafa sætt sig við að hafa
verið send í skólann og skilin þar
eftir í hópi ókunnugra.
Athyglisvert er að það er nán-
ast samdómaálit viðmælenda vist-
heimilanefndar úr röðum nem-
enda við Heyrnleysingjaskólann
að þeir skildu ekki það sem fram
fór í kennslustundum og töldu sig
hafa lítið gagn af náminu. Stóð
það þó í mörg ár.
Á þessum tímum var svokölluð
talmálsstefna kennd við skólann
en hún miðaði að því að kenna
heyrnarlausum börnum að tala
með rödd og lesa af vörum. Notk-
un táknmáls í skólanum var illa
séð, ef ekki hreinlega bönnuð.
Kennslustefnu skólans var breytt
á níunda áratugnum.
Nefndin ræddi við sextíu nem-
endur Heyrnleysingjaskólans og
hafði meira en helmingur þeirra
sögu af ofbeldi að segja. Hafði
fólkið ýmist orðið sjálft fyrir
ofbeldi eða séð skólasystkin sín
beitt ofbeldi.
Margar samhljóða sögur voru
sagðar um illa meðferð eða
ofbeldi af hendi skólastjórans og
eins kennara. Báðir eru látnir og
því ómögulegt að bera sögurnar
undir þá.
Skólastjórinn var til að mynda
sagður hafa átt til að taka í eyrun
á nemendum, slá þá í fingurna og
klípa þá í húðina undir hökunni.
Enn fremur komu fram frásagn-
ir um að hann hefði hýtt tiltekinn
nemanda með belti.
Vöktu þessar athafnir skóla-
stjórans og kennarans ótta í
hugum nemenda, sem skildu oft
ekki af hverju þær stöfuðu. Átt-
uðu þeir sig ekki á fyrir hvað
verið var að refsa þeim.
Átján þeirra sem nefndin ræddi
við greindu frá því að hafa sætt
kynferðislegu ofbeldi, kynferðis-
legri áreitni eða hafa orðið vitni
að slíku. Var það ýmist framið
af öðrum nemendum, tilteknum
kennurum eða utanaðkomandi
einstaklingi. bjorn@frettabladid.is
Mállaus börnin vissu
ekki hvar þau voru
Margir nemenda Heyrnleysingjaskólans misstu tengsl við fjölskyldur sínar. Þeir
skildu ekki það sem fram fór í kennslustundum og telja sig hafa haft lítið gagn
af náminu. Margir voru beittir líkamlegu og kynferðislegu ofbeldi í skólanum.
■ Tveir einstaklingar greindu
meðal annars frá því að hafa
mætt með foreldrum sínum í
skólann og ekki áttað sig á því
hvert þeir væru komnir. Hafi
þeir síðan verið háttaðir ofan í
rúm á heimavist skólans í svefn-
sal þar sem fjöldi barna svaf
hlið við hlið en vaknað næsta
morgun fullir skelfingu og reynt
að leita að foreldrum sínum í
byggingunni.
■ Sumir viðmælenda nefndarinn-
ar töldu sig hafa misst tengsl
við fjölskyldur sínar og ekki hafa
myndað aftur góð tengsl við
þær og röktu það til þess að
þeir hefðu ekki hitt fjölskyldu
sína allt skólaárið, á um níu
mánaða tímabili, einkum þeir
sem hefðu átt langt heim að
sækja. Langur aðskilnaður, þau
ár sem einstaklingarnir dvöldu á
heimavist, hefði haft þær afleið-
ingar að samskipti við fjölskyld-
ur á fullorðinsárum hefðu ekki
verið eðlileg.
■ Fjórar frásagnir voru af því að
börn hefðu stundum verið
þvinguð til að neyta matar á
matmálstímum sem þau vildu
ekki borða. Það hefði verið gert
með þeim hætti að haldið hefði
verið um kinnar nemenda eða
um höfuð og mat þvingað ofan
í þá.
■ Meirihluti starfsmanna varð var
við vanlíðan hjá nemendum
skólans og þá einkum meðal
yngstu nemendanna þegar þeir
komu til dvalar á heimavist um
fjögurra ára aldur, en þó einnig
hjá eldri nemendum skólans.
Þeir töldu að sú staðreynd að
heyrnarlaus og heyrnarskert
börn hefðu verið send að heim-
an á barnsaldri hefði vissulega
valdið þeim vanlíðan sem
starfsfólk hefði almennt orðið
vart við og verið meðvitað um.
LEITUÐU Í
SKELFINGU AÐ
FORELDRUNUM
Á að reisa minnisvarða um
Helga Hóseasson á horni Lang-
holtsvegar og Holtavegar?
Já 72,8
Nei 27,2
SPURNING DAGSINS Í DAG
Ætti að tengja húsnæðislán við
launavísitölu?
Segðu skoðun þína á Vísi.is
FERÐAMÁL Blásið hefur verið til
átaks til að efla ferðaþjónustuna
hér á landi. Það eru iðnaðarráðu-
neytið, Ferðamálastofa, Útflutn-
ingsráð og Reykjavíkurborg sem
taka höndum saman um málið.
Auglýst hefur verið eftir tillög-
um frá íslenskum ferðaþjónustu-
aðilum að samstarfsverkefnum til
að markaðssetja Ísland frá október
til desember í ár. Umsækjendur
þurfa að leggja fram mótframlag,
að lágmarki helmingi hærra en
framlag Ferðamálastofu. Gert er
ráð fyrir fimmtíu milljónum króna
af opinberu fé og 100 milljónum í
mótframlag. Hámarksframlag til
eins verkefnis er tíu milljónir, en
fimm milljónir að lágmarki. - kóp
Fjölmargir í samstarfi:
Átak gert í
ferðamálum
STAKKHOLT Heyrnleysingjaskólinn var til húsa að Stakkholti í Reykjavík frá 1917 til
1971 þegar hann fluttist í Öskjuhlíð. Húsið sem skólinn var í við Stakkholtið hefur
verið rifið. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
STJÓRNMÁL Halldór Halldórsson
hefur tilkynnt félögum sínum í
Sjálfstæðisflokknum á Ísafirði að
hann hyggist ekki gefa kost á sér
til endurkjörs við sveitarstjórnar-
kosningarnar að ári. Halldór hefur
verið bæjarstjóri Ísafjarðar í tólf
ár og gegnir einnig stöðu formanns
Sambands íslenskra sveitarfélaga
nú um stundir.
Halldór segir enn óráðið hvað
hann taki sér fyrir hendur; hann
sé ekki að hætta til að fara í ákveð-
ið starf. „Ég hef verið þeirrar skoð-
unar að maður eigi ekki að vera
mosavaxinn í starfi, það er bara
mín persónulega skoðun. Þá eiga
menn alls ekki að vera mosavaxnir
sem kjörnir fulltrúar,“ segir Hall-
dór, en frá árinu 2002 hefur hann
verið oddviti Sjálfstæðisflokksins
í bænum. Hann var ráðinn bæjar-
stjóri fjórum árum fyrr.
Ýmsar vangaveltur hafa verið
uppi um framhaldið og hefur verið
nefnt að sjálfstæðismenn í Hafnar-
firði hafi sóst eftir liðsinni hans.
Halldór vill ekki staðfesta það, en
segir þó þrjú sveitarfélög hafa haft
samband við hann. Allt sé þó óráðið
og fyrsti valkostur sé að búa áfram
á Ísafirði.
Hann segist ekki hættur í stjórn-
málum og vilja helst geta starfað
áfram við eitthvað þeim tengt.
Hann útilokar ekki framboð til
Alþingis. Halldór segir óvíst hver
taki við oddvitastöðunni en mörg
nöfn hafi verið nefnd. - kóp
Halldór Halldórsson hættir sem bæjarstjóri á Ísafirði eftir tólf ár í starfi:
Ekki hættur í stjórnmálunum
HÆTTIR Í VOR Halldór lætur af störfum
bæjarstjóra Ísafjarðar í vor. Hann situr
sem formaður Sambands íslenskra
sveitarfélaga til haustsins 2010.
FRÉTTABLAÐIÐ/HEIÐA
TYRKLAND, AP Að minnsta kosti tuttugu manns létu
lífið vegna skyndiflóða í gær í Istanbúl. Alls hafa
nærri þrjátíu manns farist í flóðum við norðvestur-
strönd Tyrklands nú í vikunni.
Vegfarendur á fjölfarinni hraðbraut áttu sér einskis
ills von þegar vatnið streymdi skyndilega yfir veginn.
„Ég greip dóttur mína, fór úr bílnum og átti fótum
mínum fjör að launa,“ sagði Mihat Demirata, einn
ökumannanna. „Ég er viss um að mörgum tókst ekki
að bjarga lífi sínu.“
Flóðin stafa af gríðarlegu úrhelli, því mesta sem
orðið hefur í áttatíu ár. Flóðin urðu til þess að tvær ár
innan borgarmarkanna flæddu yfir bakka sína. Vatn-
ið í ánum varð of mikið til þess að það kæmist eðli-
lega leið til sjávar.
Allt að tveggja metra djúpt vatn flæddi yfir Iki-
telli-verslunarhverfið og hraðbraut sem liggur frá
Istanbúl til Grikklands og Búlgaríu. Afleiðingin varð
meðal annars sú að leiðin til Ataturk-flugvallarins
lokaðist.
Á stæði fyrir flutningabifreiðar fundust sjö lík og
bifreiðarnar lágu eins og hráviði um allt. Sjö önnur
lík fundust í lítilli fólksflutningabifreið fyrir utan
vefnaðarvöruverksmiðju í Ikitelli-hverfinu. Þar var
um að ræða konur sem voru að mæta til vinnu í verk-
smiðjunni. - gb
Skyndileg flóð í Istanbúl vegna mestu úrkomu sem þar hefur orðið í áttatíu ár:
Borgarbúar áttu fótum fjör að launa
FLUTNINGABÍLAR EINS OG HRÁVIÐI Sjö lík fundust á þessu bifreiðastæði í gær eftir flóðin miklu sem
ekki gerðu boð á undan sér. NORDICPHOTOS/AFP
SVEITARSTJÓRNARMÁL Kristján L.
Möller, ráðherra samgöngu- og
sveitarstjórnarmála, hefur kynnt
stjórn Sambands íslenskra sveitar-
félaga þá hug-
mynd sína að
kannaðir verði
mögulegir sam-
einingarkostir í
hverjum lands-
hluta sem síðar
yrðu lagðir
fyrir Alþingi.
Látið yrði í
staðinn af fyrir-
ætlunum um að hækka lágmarks-
íbúafjölda úr 50 í 1.000.
Halldór Halldórsson, formaður
sambandsins, mun kynna viðhorf
ráðherrans í stjórn sambandsins
og í framhaldinu fara fram frek-
ari umræður um leiðir til sam-
einingar sem lið í eflingu sveitar-
stjórnarstigsins. - shá
Sameining sveitarfélaga:
Ráðherra setur
fram nýja leið
KRISTJÁN MÖLLER
FERÐAMENN Markvisst átak verður til
að fjölga ferðamönnum frá október til
desember. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
FERÐAÞJÓNUSTA Fyrstu sex mánuði
þessa árs höfðu sjö prósentum
fleiri ferðast frá Bandaríkjunum
til Íslands miðað við sama tíma
árið áður. Á sama tímabili höfðu
9,5 prósentum færri ferðast frá
Bandaríkjunum til Evrópu.
Pétur Þ. Óskarsson, formaður
stjórnar verkefnisins Iceland
Naturally, sem er samstarfs-
verkefni stjórnvalda og einka-
fyrirtækja um kynningu Íslands
vestanhafs, segir Bandaríkja-
menn að mörgu leyti vera dýr-
mætari ferðamenn en aðrir.
„Þeir koma flestir utan háanna-
tíma og stoppa stutt við en eyða
miklu fé,“ segir Pétur. - kg
Ferðamenn á Íslandi:
Fleiri Banda-
ríkjamenn
Bjargað úr sjálfheldu
Erlendum ferðamanni var bjargað úr
sjálfheldu í Þverfelli í Engidal í Skutuls-
firði í gær. Maðurinn var með farsíma
og gat sjálfur hringt eftir aðstoð. Björg-
unarfélag Ísafjarðar bjargaði mannin-
um, sem sat fastur í klettabelti.
SLYS
Leitað að vinstri skó
Einn gesta dansleiks á Reykhóladeg-
inum um síðustu helgi varð fyrir því
óláni að tapa vinstri skó sínum. Frá
þessu segir á vef Reykhóla. Um forláta
rauðan strigaskó var að ræða sem
viðkomandi hafði átt í yfir tuttugu ár.
Hans er því sárt saknað og finnendur
eru beðnir að hafa sambandið við
heimilisfólk á Gróustöðum.
ÖSKUBUSKUSAGA
KJÖRKASSINN