Fálkinn - 16.02.1929, Qupperneq 3

F Á L Iv I N N
3
PAFARIKIÐ NYJ.A
Páfinn á gangi
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Sicúlason.
Framkvœmdastj.: Svavab Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Austurstr. 6, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa i Osló:
Anton Schj öthsgate 14.
Blaðið kemur út hvern iaugardag.
Áskriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Al.LAIt ÁSKRIFTIR GREIÐIST FYRIRFRAM.
Auglýsingaverð: 20 aura millimeter.
Phentsmiðjan Gutenberg
^Hmfíugsunarvart ~!
Vestur-íslendingar virðast hafa liug
á, að fjölmenna sem hest á Alhingis-
hátíðina að ári. Þeir eru fyrir nokkr-
um árum byrjaðir á að undirbúa
komu sina liingað — voru hyrjaðir á
þvi nokkru áður en íslendingar hjer
heima liöfðu byrjað á að búa sig und-
ir hátiðina. Og nýlega hafa sendi-
menn þeirra tveir dvalið hjer til
tii skrafs og ráðagerða um heimsókn-
ina, þeir Jón Bíldfell og síra Rögn-
valdur Pjetursson.
Sagt er að það hafi orðið úr, að
Landsspítalinn nýji verði tekinn til
hýsingar þeissum gestum vorum. En
Um iíkt leyti komu fram raddir um
það í blöðunum, að Reykvikingum
Vaeri sú aðferð sæmilegust, að bjóða
þeim heim til sín, hýsa einn Vestur-
Islending eða fleiri, eftir því sem geta
leyfði, meðan þeir stæði hjer við. Vist
er um það, að þessi aðferð hefði ver-
ið skemtilegust. En tvens cr þó að
gæta í þessu sambandi: Flestir Reyk-
vikingar búa við svo þröngan húsa-
kost, að þeir eiga hágt með að liýsa
fólk sómasamlega, og svo hitt, að ein-
mitt um sama ieyti má liúast við gest-
um víðsvegar af landinu, gestum sem
ciga hjer vini og vandamenn er þeir
búast við að skjóti skjólsliúsi yfir þá.
Og ])ó liúsakynnin sjeu lítil finst
vist flestum, að hægra sje að bjóða
bau nákoinnum ættingjum utan af
landi en gestum úr annarí lieimsálfu,
l>ó af íslenskum uppruna sjeu.
En ]>ó að frændum vorum að vest-
an verði vísað til liúsa á Landsspit-
alanum, ])á gæti margir Reykvíkingar
sýnt þeim gestrisni á annan iiátt. ,—
Þcssir gestir mega ekki dvelja hjer
eins og ókunnugir og framandi meðali
beir standa lijer við. Þeir verða að
kynnast fólki lijer, fólki sem lætur
sjer hugarhaldið um |>á meðan ]>eir
eru hjer. Og besti vegurinn til þeirrar
viðkynningar væri sá, að Jieir heimil-
isfeður, sem ]>ess eru megnugir, byðu
gestum þessum á vist með sjer meðan
l'eir standa við. Á þann hátt mundu
beir af gestunum, sem ekki eiga hjer
ættingja og vini, cignast kunningja og
finna sig lieima. l>að er ekki matur-
inn, sem er aðalatriðið i ])cssu máli,
l'eldur liitt, að gestirnir þyrftu ekki
að kenna þeirrar tilfinningar á ís-
lensku ættarslóðunum, sem gistiliús-
Sestir verða varir í framandi landi.
— Með ]>essu móti er grcitt fyrir
aukinni viðkynningu íslendinga austan
kafs og vestan, viðkynning sem gæti
liaft hinar bestu afleiðingar fj’rir báða
hlutaðeigendur og fyrst og fremst
tíæti kæft þann misskilning, sem
stundum er svo áberaiuli í dómum
vorum um Vestur-íslendinga og þeirra
dúinum um oss.
Síðan ítölsku smáríkin sam-
einuðust undir nýrri stjórn og
hið forna páfaríki var innlimað
í konungsríkið Ítalíu árið 1870
hefir óvinátta verið á milli
stjórnarinnar ítölsku og páf-
anna. Hafa páfarnir kallað sig
„fanga í páfahöllinni" og enginn
páfi stigið fæti sínum út fyrir
páfagarð frá því að hann tók við
embætti og til æfiloka. Því páf-
arnir viðurkenna ekki yfirráð
ítölsku stjórnarinnar, þeir láta
sjer eigi nægja að vera kirkju-
höfðingjar heldur vilja þeir jafn-
framt hafa veraldleg völd, eins
og áður var.
Með lögum sem ítalir settu
1871 var persóna páfans viður-
kend heilög og friðhelg og árás-
ir á páfann taldar jafn mikið
brot og árásir á konunginn sjálf-
an. Innan landmæra Ítalíu ber
að sýna honum sömu virðingar-
merki og konunginum sjálfum og
af hálfu kaþólskra kirkjuhöfð-
ingja nýtur hann sömu virðinga
og meðan kirkjuríkið var sjálf-
stætt. Samkvæmt sömu lögum
heldur páfinn páfahöllunum og
görðum þeirra endurgjaldslaust
og enginn borgari Ítalíu nje em-
bættismaður hefir leyfi til að
stiga fæti sínum inn á páfans
lóð, lög ítala gilda þar eigi og
liann liggur við því að rannsaka
skjöl þau og bækur, sem koma
páfadæminu við. En þrátt fyrir
þessi forrjettindi hafa páfarnir
unað illa hlutskifti sínu og ó-
vinátta haldist milli konungs-
hirðarinnar og páfahirðar.
Það var sagt fyrir nokkrum
áruin, að sá stjórnmálamaður
mundi aldrei fæðast, sem miðl-
að gæti málum og komið á sætt-
um milli konungs og páfa. En
nú berast þau tíðindi, að sættir
sjeu komnar á, og að um síð-
ustu helgi hafi verið undirritað-
ur samnirigur um deilumálin, af
umboðsmanni páfans og Musso-
lini. Er hinuni síðarnefnda
Ilermaður i lifvcrði páfans.
þakkað, að þetta hefir komist
í framkvæmd og er það talinn
nýr vottur stjórnkænsku hans.
Er það augljóst, að mjög mikill
skaði er að því, að sundrung og
ósamlyndi sje milli andlega og
veraldlcga valdsins í ríkinu og
hefir stjórn ítala oft fengið að
reyna, að páfadæmið kom í veg
fyrir mikilvægar ákvarðanir er
hún ætlaði að koma i fram-
kvæmd. Eftir að samningar eru
komnir á má búast við, að Mus-
solini mun reynast stórum Ijett-
ara um ýmsar breytingar og
framkvæmdir en verið hefir
hingað til.
Aðalatriðin úr samningunum
hafa verið tilkynt opial>erlega
og eru þau þessi: 1. ítalska
stjórnin viðurkennir páfann fn 11 -
valda þjóðhöfðingja hins sjálf-
i hallargarðinurn.
stæða kirkjuríkis, sein að vísu
ekki nær nema til páfagarðs og
Pjeturskirkjunnar ásamt litlum
landskika og landræmu frá
páfagarði til sjávar. Jafnframt
viðurkennir páfinn fullveldi Ita-
líu gagnvart kirkjuríkinu. 2.
Páfadæmið fær skaðabótaupp-
hæð, sem ekki hefir verið ákveð-
in þegar þetta er ritað. Musso-
lini hefir boðið einn miljard
líra, en páfinn krefst 4 miljard
líra skaðabóta. 3. Hús þeirra er-
lendra sendiherra við páfahirð-
ina, sem standa utan páfagarðs,
verða látin standa áfram þar
sem þau eru nú, en skrifstofur
sendiherranna verða fluttar í
páfagarð. 4. Allir embættismenn
við páfahirðina verða viðurkend-
ir borgarar í hinu endurreista
páfaríki. — —
Bókasafnið í páfagarði.