Fálkinn - 16.02.1929, Blaðsíða 5

F A L K I N N
5
Sunnudagshugleiðing.
„SáSmaöur fór út aö sá
sœði sínti“. Lúkas 3. 5.
Gamla sagan um sáðmanninn
er sáði í akur sinn er ávalt ný
og endurtekur sig sífelt, bæði í
andlegum og tímanlegum efn-
um. Þegar Jesús segir oss þessa
ögleymanlegu líkingu notar
hann viðburð úr náttúrunni til
þess að bregða upp mynd af
því, sem sífelt gerist í andlegum
efnum mcðal vor mannanna.
Miklu er sáð í þessum heimi,
hæði góðu og illu. En sæðið sem
Jesús talar um er Guðs heilaga
orð. Það er hið góða sæðið —
betra sæði hefir aldrei verið sáð.
Og því er sáð um allan heim —
hvern einasta dag. En þó eink-
um þann dag, sem sjerstaklega
er dagur Drottins, sunnudagur-
inn.
Á hverjum sunnudegi sá
kennimenn kirkjunnar hinu
góða sæði í Guðs húsi, og á fjöl-
mörgum heimilum safnast fólk-
ið saman til þess að heyra Guðs
orð um hönd haft. Alstaðar er
jarðvegur til að sá í: manns-
hjörtu sem slá og sem eru við-
búin að taka á móti sæðinu. Þvi
mannshjartað verður að taka
við sæðinu svo að það geti þró-
ast og haft áhrif á mannlífið og
gefið ávöxt hins eilífa lífsins.
Öllu sæði er ætlað að bera á-
vöxt. Og Guð vill með orði sínu
hjálpa oss til þess að lifa lífi
voru rjettilega. Til þess er orð-
inu sáð. Við lifum þessu lifi að-
eins einu sinni og einhverntíma
kemur sú stund, að vjer eigum
að standa reikningsskil á, hvern-
ig við höfum lifað. Allir vjer,
sem lifum í kristnum löndum
höfum meðtekið Guðs orð; við
erum el' til vill meðal þeirra er
hlýðum kostgæfilega á það. En
hvernig hlýðum vjer á það? Það
er með svo ýmislegu móti sem
fólk hlýðir á Guðs orð. En vissu-
lega er það tilgangur Guðs, að
við tökum fúslega við öllu því
sæði, er hann dreifir um akur
sálna vorra, og að með bæn og
starfi gerum okkar ítrasta til
þess, að það megi bera ríkulegan
ávöxt.
Guði sje lof megum við trúa
þvi, að orðið verði aldrei algjör-
lega árangurslaust; við getum
trúað því, að altaf sjeu þær sálir
til sem í bæn og iðrun opnast
fyrir sæðinu; við getum trú'að
því, að áxalt sjeu þær sálir til
sem þyrstir í náð og ákalla Guð
um hjálp og frelsun, og þess-
vegna taka við orðinu mcð þakk-
látum huga og hlusta hugfangnir
á hoðskapinn um hann, sem kom
niður á jörðina til vor til þess
að gera synduga menn sálu-
hólpna. Þar sem svo er ástatt
fellur sæðið í góða jörð. Þar
grær og dafnar nýtt líf í Kristi,
þar finnur sálin í orðinu um
hinn krossfesta og upprisna ein-
mitt það sem hún þarfnast. Þar
vex friður og gleði í Guði, þar
byrjar nýtt kærleikslíf, þar fær
trúin gleðiboðskapinn um l'rels-
un af náð fyrir tilverknað Jesú
og þar grær hin dýrðlega eilífð-
arvon, og sálin fyllist gleði.
Einhverntíma lcemur haust-
kvöldið og þá mun koma í ljós
hve mikinn ávöxt orðið hefir
borið í heiminum. Allir þeir,
sem fá að fara heim í friði og
loka augum sínum í sæili trú
um eilíft líl', munu þegar heim
kemur syngja Guði eilíft lof fyrir
orðið sem hann sendi þeim og
sem þrátt fyrir jarðveginn sem
stundum var grýttur náði að
festa rætur í mannshjartanu og
bera ávöxtinn, sem til var sáð.
FRÁ LIPINNI TÍ E>
Frá fellinum 1882.
Hjer á laiuli er veðurlag, árferði og
afkoma að mjög miklu leyti liaf-
straumum háð, liita sjávarins og haf-
ísreki. En að öllu pessu verður mikill
áramunur. Já, áratuga og jafnvel alda-
munur.
A 19. öldinni má telja yfir 60 ár
svo góð, að liafísa gætti ekki hjer við
land að verulegum mun. Og rúm 20
ár svo, að ekki yrði hafís landfastur.
Lengsti og besti gæðakaflinn var árin
1841—54. Voru l>á margir vetur likir
og nú, eklci sist borrasumarið 1847 —
með fiflum, sóleyjum og fuglasöng í
þorralokin. (í april kom ]>ó frost og
byljir, en gott vor úr l>ví). Hafisárin
voru líka mörg og bjettust framan af
öldinni. Einna lökust urðu árin, og af-
leiðingar ]>eirra: 1802, 1817, 1835 og
1866. (Árf. á ísl.). En l>ó yfirtóku ár-
in 1881—82.
Verður nú sagt nokkuð frá ]>essum
tveimur miklu ísáruin og afleiðingum
l>eirra.
Vcðurfar veturinn 1880—81.
Þegar á að segja frá fjenaðarfellin-
um 1882, verður ekki ]>já ]>ví komist,
að lýsa nokkuð árferðinu á undan.
Þar byrja orsakirnar, og ]>ær verða
menn að þekkja, til ]>ess að skilja af-
leiðingarnar. — Heimildirnar eru ör-
uggar, m. a. til og frá í Þjóðólfi og
ísafold, sjerstaklega eftir tvo ágætis-
menn, ,T. .T. landlæknir og P. Nielsen á
Eyrarbakka. J. J. segir svo (Þj. 16.
jan. ’81), að framan af desbr.-mánuði
(’80) liafi hjer syðra verið fremur
frostlítið, en ]>ó gengið með byljum
og ofviðri liinn 9. En frá 13. „verið
einhver liinn kaldasti er elstu menn
muna“. Kælan er ]>á ]>egar — í miðj-
um jan. — talin „óvenju liing og
hörð“, en snjór fremur lítill. Oftast
var norðanrok í hafi og fyrir utan
eyjar, ]>ó lygnari væri í Reykjavík frá
13.—20. des. Kom ]>á fljótt íshella á
höfnina, svo að um jólin var gengið
á ís út í Engey og Viðey, og hinn 30.
alla leið upp á Ivjalarnes. í ]>essu
kasti var mest frost hjer 18:iiá C.,
og svolítið meira á Eyrarbakka,
19,9° C.
Morgun 31. var kominn hláka á land-
sunnan, með regni, en hljóp i úts. um
kveldið með miklum brimhroða, og
braut l>á upp ísinn.
Árið 1881 byrjaði með liægum úts.
1. mars hlánaði svo 4. og 5. „En
brátt liófst norðanrok, sem hjelst við
allan mánuðinn, með ]>eirri grimdar-
hörku, að clstu menn muna eigi
slília". Veðurlagið var saina og fyr,
og frostið að 2114° á C. 30. jan. gerði
„fjerskalegt ofsaveður á noi'ðan með
blindbyl“. 31. vægari bylur, og ]>á um
kveldið alt í einu hláka á landsunn-
an. En daginn cftir, 1. febr. „geng-
inn í sama i 11 viðrahaminn“.
9. jan. fór sjóinn að leggja aftur, og
]>ann 18. náði íshellan langt út á
Flóa. Braut hana ]>ó aflur í l>ili, og
var að milclu liorfin ]>. 23. En ]>á lagði
1>Ó svo fljótt aftur, að eftir 2 daga
var komin sama íslielli, og 31. sást
ekki út fyrir hana.
Að ]>cssu sinni hjelst harkan fram
til 10. febr., en ]>ó lieldur vægari og
austíægari. Frostið að 1614° C hér og
18,2° C. á Eyrarbakka. ísinn tók að
hrotna 6. febr., og 15. var höfnin orð-
in auð. En svo var sjórinn kaldur
að livenær sem lognstund kom, lagði
liann aftur.
Enn vil jeg segja nokkuð gjör frá
liarðindum og veðurfari. bæði til að
sýna nákvæmni landlæknis, en ]>ó
einkum ef verða mætti til ]>ess, að
góðfúsir lesendur og forráðamenn
]>eirra framkvæmdu, er hjer að lúta,
lilypu síður liugsunarlaust yfir þrjú
höfuðatriði þessa máls:
1. Þakkarskuldina við gjafarann
allra góðæranna að undanförnu.
2. Ábyrgðina sem á oss hvílir, til
þess að tryggja nægan forða — hey og
mat — og lifvænlegan aðbúnað — fatn-
að og liúsakost — í næstu harðindum.
3. Að haga svo samgöngubótum á
sjó og landi, að ekki- verði þá alt ó-
kleyft og ófært á þeim stöðum, sem
brýnust er þörfin til þess, að flytja
bjargræðið.
Ágrip. 11./2.. Útsynnings-snjókoma,
með blindbyl á austan um kveldið;
12. aftur útsynningur, 13. norðanrok,
ofanhríð, 14. austanbylur um kveldið,
15. regn á lands., 16. logn, 17. á aust-
an og með úts. liríð um kveldið. 18.
úts. liriðjur, og kv. regan á lands.
19. „livass mjög á lands. með fjarska-
legri rigningu". 20.—24. regn eða snjó-
koma og ísregn, 25.—28. norðan rok
til djúpa.
Mars: „Þessi mán. hefur eins og
að undanförnu verið óvenjulega ltald-
ur .... frá 18 varð frostharkan fram-
úrskarandi mikil — oft með roki til
djúpanna". Frost að 25° C. Snjógang-
ur 9 eða 10 daga, stundum lygn með
„ofanhrið“, og svo alt að „blindbyl
allan daginn". Alla daga þ. mán.
fraus á Eyrarbalcka, og lcomst þó liiti
1 dag að 4,7°, og frost að 25,7° C. —
Þá að sögn 30° á Kolviðarhóli. í apríl
kom ágætur vorbati og óvenjulegur
mari af útsuðri. Bjargaðist þá vel bú-
fjenaður lijer syðra með því að gras-
ár var mikið og lieyafli sumarið áður.
Lakari varð afkoman sumstaðar á
Norðurlandi, því liafís fylti þar alla
firði fram í maimánuð. En þar sem
ísinn fór þá alveg um maílok, urðu
þar eklti mjög veruleg vandræði í það
sinn. Frli.
U M V ÍÐA
VERÖLD.
Ríka ekkjan og fallegi maðurinn.
Frú Sara White, sextug ekkja eft-
ir demantakaupmann i London og for-
rík, kyntist nýlega 23 ára gömlum
manni. Frúin á lieima í einu fegursta
húsinu í London og lifir þar i vellyst-
ingum praktuglega og hún bauð unga
manniiium heiin til sín. Eftir ]>að var
ungi maðurinn — Henry Irving lijet
hann — daglegur gestur á lieimili
ekkjunnar. ITann var dansmaður mik-
ill og iþróttamaður. Uppfrá þessu
voru eilif veisluliöld lijá ekkjunni,
sem áður liafði lifað mjög óbreyltu
lifi. Nú komst liún að raun um, að
hún var ekki ennbá orðin of gömul
til að skemta sjer. Hún var daglcgur
gestur á lielstu skemtistöðum borgar-
innar og barst mikið á. Klæddist sið-
uslu Parísarbúningum og var alsett
dýrindis hringuin, perlufestum og
gimsteinum. Og altaf var Irving með
henni. Heima lijá lienni varð brátt
samkomustaður allra vina Irvings.
Nú liðu nokkrir mánuðir og Henry
fór að finnast tími til kominn að
minnast á aðra liluti við kerlinguna.
ITann sagði lienni frá því, að ýmsir
lánardrotnar væri farnir að gerast
nærgöngulir sjer og hefðu í hótunum.
Að visu gæti hann selt eitthvað af
ýmsum erfðagripum sinum, er hann
liefði fengið eftir móður sina, en þó
væri honum það nauðugt. Hvort liún
vildi ekki lána sjer dálitla fjárupp-
hæð? Það var guðvelkomið. Hún fór
meira að segja að hágráta og sagðist
skyldu lána lionum livað mikið sem
vera skyldi. En Irving var mjög liæ-
verskur og sagði að sjer nægðu tiu
þúsund pund og þau fjekk hann und-
ir cins.
Nú liðu enn nokkrir mánuðir og
Sara og Irving voru inestu mátar. Og
einn daginn l>að liann hana um nýtt
lán. Hann þurfti að láta endurbæta
húsið á ættaróðali sínu í Cornwall.
Að visu gæti liann íengið lán út á
eignina, en það væri svo mikil fyrir-
liöfn. — Hvað viltu mikið, góði minn,
sagði ekkjan og sitjandi á hnje hans
skrifaði liún bankaávísun sem liljóð-
aði upp á 5000 pund vitanlega með
fullri tryggingu í óðalinu í Cormvall!
Og enn liðu nokkrir mánuðir. Þá
sagði Henry lienni frá, að kærastan
sín fyrverandi, sem liann liefði eign-
ast tvö börn með, hefði hótað sjer
lögsókn og uppistandi ef hann giftist
lienni ekki. Þetta væri liinsvegar ekki
annað en tilraun lil að ná af sjer fje.
Þetla væri kvenmaður af lágum slig-
um, dansstelpa — og ef Sara vildi nú
lána honum 5000 pund mundi liann
geta múlbundið liana.
Söru kom ekki dúr á auga nóttina
eftir. Hún var altaf að liugsa um
hvað liún ætti að gera, ef hún misti
blessunina hann Henry sinn. Og i
býtið um morguninn útfylti liún 5000
punda ávísun. En nú langaði hana til
að sjá börnin lians og stúlkuna og
bað Henry að sýna sjer þau. Ja, það
var nú verri ákoman! En Henry datt
ráð í hug. Hann fjekk lánuð tvö börn
lijá verkamannsekkju og sýndi gömlu
konunni þau. Það fór vel. Söru leist
afbragðs vel á börnin — hvað ]>au
voru lik föðurnum!
En nokkrum dögum scinna mætti
ekkjan af tilviljun sömu börnunuin í
einum skemtigarðinum í London með
móður sinni. Þá komst alt upp. Og
nú hefir ekkjan stefnt ITenry og krefst
greiðslu á þessum 20 þúsundum pund-
um, sem liún liefir lánað honum.
Hcnry sá það ráð vænlegast að liverfa
en náðist skömmu siðar. Sara fær
aldrei peningana og óðalið í Cornwall
er ekki til. En Henry Irving fær
margra ára tugtliúsvist fyrir æfintýri
sitt með ekkju gimsteinasalans.