Fálkinn - 07.02.1931, Blaðsíða 14

14
F Á L K I N N
liann reiður og stökk á fætur til að loka liurð-
inni æstur og þungbrýnn.
Þannig mætti liann hinni óhamingjusömu
konu, sem færði sig skjálfandi nær lionum
lirædd og lötraleg eins og betlari. Hann leit
á hana, hún liorfði á hann; i augum beggja
sást hræðsla og feimni. Hvorugu dait í hug
að rjetta fram hendina eða lieilsa. Heill heim-
ur sársauka og villu lá á milli þeirra og skildi
þau að eins og hina verstu fjendur.
Anania Iijelt sjer fast í dyrnar og studdi
sig upp við þær sólinn og vindurinn ljek um
liann. Hann fylgdi Oli eftir með augunum
meðan zia Grathia ýtti henni á undan sjer
inn að arininum.
Já, það var enginn vafi á því að þessi, föla,
mergsogna kona, sem hann hafði sjeð gegn-
um gluggann í varðstofunni var hún; stóru
björtu augun í gulgráu andlitinu, döpur af
veikindum og hræðslu, líktust einna lielst
augunum i veikum villiketti.
Þegar hún var sest ætlaði ekkjan að skilja
þau ein eftir, en Anania skelti opinni lnirð-
inni og hljóp reiður á eftir zia Gratia.
— Hvert ferðu? Komdu sti-ax, annars fer
jeg líka! sagði liann i hvössum róm þegar
liann náði kerlingunni í stiganum.
Oli hlaut að hafa heyrt hótunina, því þeg-
ar ekkjan og Anania komu aftur inn í eld-
Iiúsið stóð hún grátandi við dyrnar og ætlaði
út. Blindur af sársauka og blygðun lientist
Anania á hana, greip í handlegg liennar og
kastaði henni upp að veggnum, síðan lokaði
liann dyrunum og skaut slagbrandinum fyrir.
— Nei! brópaði liann, meðan konan skreið
saman i kuðung á gólfinu. Nú verður ekki
meira af ferðalagi! Nú færðu ekki að lireyfa
þig eitt einasta fet án þess jeg leyfi þjer það!
Vertu kyr hjerna, gráttu eins mikið og þú
vilt, en jeg segi þjer, að þú færð ekki að
hrcyfa þig framar. Tími gleðinnar er á enda.
Oli grjet ennþá sárara, og kiptist til af
ekka, en gegnum snöktið lieyrðist hljóð eins
og af beisku liáði gegn síðustu orðum Anania.
Hann tók eftir því, og skyndileg blygðun yf-
ir hinum vanhugsuðu orðum sjálfs hans
gerðu hann ennþá reiðari.
Ó, grátur þessarar konu eggjaði hann i
stað þess að blíðka liann. Allar eðlishvatir
liins vilta manns titruðu í þöndum taugum
hans; hann fann það, en hann var ekki fær
um að stjórna sjer.
Zia Grathia harfi felmtursfull á liann og
hugsaði með sjer að það væri ekki að á-
stæðulausu að Oli væri hrædd; hún hristi
liöfuðið steytti framan í liann lmefana og
snerist gegn honum, tilbúin til bvers sem
vera skyldi, til þess að koma í veg fyrir að
einhver ósköp dyndu á; en hún vissi ekki
hvað hún ætti að segja, hún gat engu orði
komið upp. ó, hann var hræðilegur, fíni
fallegi drengurinn, hann var ógurlegri en
hirðir frá Orgosolo í geitarskinnshempu, óg-
urlegri en ræningjarnir í fjöllunum, sem hún
hafði þekt áður fyrri. Hún liafði hugsað sjer
all aðra endurfundi.
— Já, endurtók hann með lágri röddu og
nam staðar fyrir framan Olí, nú er öllu ferða-
lagi lokið. Við skulum tala skynsamlega
saman; það er til lítils að gráta, í stað þess
ætturðu að vera glöð yfir að hafa fundið aft-
ur góðan son, sem vill bjarga þjer frá hinu
illa; í framtíðinni geturðu vænst mikils af
honum. Þú mátt ekki fara lijeðan, fyr en
jeg leyfi þjer það. Skilurðu það? Skilurðu
það? endurtók hann i hærri tón og sló með
liendinni á brjóst sjer. Hjeðan af er það jeg,
sem ræð. Jeg er ekki lengur sjö ára drengur-
inn, sem þú sveikst svo illa og jdirgafst, jeg
er ekki lengur afhrakið, sem þú kastaðir frá
þjer, nú er jeg maður, skilurðu það? og jeg
skal sýna það að jeg get varið mig, því fram
að þessari stundu hefirðu ekki gert annað
en svívirt mig, dag eftir dag hefirðu tekið
líf mitt, með svikum, altaf, altaf! Og eyðilagt
mig, skilurðu það, tætt mig í sundur meir og
meir eins og maður rífur niður liús, múr,
múr, hann hleypti sjer í keng og svitnaði,
eins og hann liefði verið að vinna erfiðis-
vinnu; en reiði hans sljákkaði alt í einu, þeg-
ar hann liorfði á liina sígrátandi Oli. Fyrir-
'jtningar og kuldatilfinning greip hann.
Hann ljet eins og hann slægi liendinni í
stein eftir stein, svona ....
Hvaða kona var þetta sem hann var að
hella skömmum yfir? Þessi tötrahrúga, þetta
viðbjóðslega aumingjalega dýr, þessi betli-
kerling, þessi sálarlausa vera? Skildi hún það
sem við hana var sagt? Skildi hún livað hún
hafði gert? Og livað gat svo sem verið sam-
eiginlegt með honum og þessari óhreinu
manneskju?
Var liún í raun og veru móðir hans? Og þó
hún væri það, hvaða þýðingu hafði það svo
sem ? Það er ekki hægt að kalla þá konu móð-
ir, sem fæðir af sjer barn, sem er ávöxtur
augnabliks nautnar ber það síðan út á götuna
og kastar því í fangið á hinni dutlungafullu
tilviljun, sem rjeð því að það fæddist.
Nei, þessi kona þarna var ekki móðir lians,
ekki einu sinni ómeðvitandi, lienni hafði hann
ekkert upp að unna. Ef til vill liafði liann
heldur ekki neitt rjett til að ávíta hana fyrir
framferði hennar, en hann átti ekki heldur
að fórna sjer fyrir liana.
Zia Tatana gat alveg eins verið móðir lians
eða zia Grathia jafnvel Maria Obinu, zia Var-
vara eða Nanna drykkjuræfillinn, allar kon-
ur, allar nema þessi lítilmótlega vera sem lá
fyrir framan hann.
„Það hefði verið best að skifta sjer ekkert
af henni eins og zia Grathia rjeði mjer til“,
hugsaði hann, „og ef til vill er það jafngott
að hún fái að taka upp aftur fyrra liferni sitt.
Hvað kemur það mjer við ? Ekki hið allra
minsta“.
Oli hjelt áfram að gráta.
— Hættu þessu, sagði hann kuldalega, en
reiðilaust, og þegar hún grjet bara ennþá á-
kafar snjeri hann sjer að ekkjnnni og gaf
bendingu um að basta á og sefa Oli.
— Sjerðu ekki að hún er hrædd? hvíslaði
ekkjan, um leið og hún straukst framhjá
honum. Svona, svona sagði hún og klappaði
Oli á öxlina. Láttu nú þetta vera nóg, stúlkan
mín. Vertu hugrökk, hafðu þolinmæði. Það
er ekki til neins að gráta; hann er þó sonur
þinn, hann etur þig ekki. Nú skaltu fá kaffi-
sopa, þá gengur þjer betur að tala. Gerðu
það fyrir mig, Anania, drengurinn minn að
fara snöggvast út; þá getum við betur talað
saman á eftir. Farðu út gullið mitt.
Hann hreyfði sig ekki en Oli varð dálítið
rólegri, og þegar zia Grathia kom með kafl'ið,
tók hún við bollanum með skjálfandi hendi
og drakk kaffið með áfergju, hún horfði um
leið í kring um sig hrædd og undirleit, þó
brá fyrir vellíðan í augum hennar. Hún var
mikið gefin fyrir kaffi, eins og allar sardinsk-
ar konur, og Anania, sem að nokkru leyti
hafði erl't þennan smekk, athugaði liana nú
og virti fyrir sjer, algjörlega tilfinningalaus.
Það var eins og liann sæi fyrir sjer ótamið
skógardýr, lijera sem nagaði þrúgurnar í vín-
garðinum, skjálfandi af vellíðan yfir hinnm
góða mat, og af óttanum fvrir að einhver
kæmi að honum.
— viltu meira? spurði zia Gratliia, um leið
og liún laut niður að Oli, eins og liún væri
barn. Já? Nei ? Ef þú vilt meira þá skaltu bara
segja það. Réttu mjer bollann og stattu á
fælur, svona, þvoðu nú áþjer augun og vertu
róleg. Heyrirðu það sem jeg er að segja?
Svona þá, stúlkan mín.
Oli reis á fætur, með aðstoð gömlu kon-
unnar, og gekk í áttina til vatnsbalans, sem
liún tuttugu árum áður hafði verið vön að
þvo sjer úr. Hún vildi sjálf slcola bollann,
þvoði sjer siðan og þurkaði á hinni rifnu
svuntu sinni. Varir hennar skulfu, ekkinn
kipti annað slagið til brjósti liennar, rauðgrát-
in augu liennar með svörlu baugunum, alt
of stór í grönnu andlitinu, litu undan liinu
kalda augnaráði Anania.
Hann horfði á götin á svuntu hennar og
liugsaði með sjer:
„Jeg verð strax að reyna að útvega henni
föt; það er afskaplegt að sjá liana. Ennþá á
jeg eftir sextíu líra fyrir kensluna, sem jeg
Iiafði í Nuoro, það var gott að jeg tók að
mjer þessa tíma. Jeg verð að útvega mjer
fleiri. Og svo sel jeg bækurnar .... Já, jeg
er neyddur til að útvega lienni straxx föt og
skó .... Hún er sjálfsagt svöng líka . . ..“
Það var eins og zia Gratbia liefði getið
sjer til livað hann var að hugsa, því liún
sagði um leið við Oli:
— Ertu svöng? Segðu bara til ef þú ert
það, segðu mjer það strax, stattu ekki og
láttu ganga eftir þjer, þvi sá sem er ófram-
færinn fær ekki neitt. Ertu svöng? Ekki?
— Nei, svaraði Oli, hásum rómi.
Anania kiptist við þegar liann heyrði rödd-
ina. Það var röddin, sem hann hafði heyrt
áður, hennar rödd. Já þetta var hún, móð-
ir hans, hin eifia, raunverulega móðir. Hann
var hold af holdi hennar, hinum sjúka lim,
hinum þjáða líkama, sem gerði lionum lífið
óbærilegt, en sem bann ekki gat losnað við,
nema láta líf sitt.
— Jæja, setjist þá bjerna, sagði zia Grathia
og dró tvo bekki að arninum. Sestu hjerna
stúlka mín, og sest þú þarna gullið mitt.
Setjist þið nú hvort hjá öðru og talið þið
saman.
Hún neyddi Oli til að setjast og ætlaði
að gera það sama við Anania, en hann reif
sig lausan.
— Heyrðu það, sleptu mjer; jeg er búin
að segja þjer að jeg er ekkert barn. Og ann-
ars, hjelt hann áfram og gekk fram og aftur
í eldliúsinu, er ekki mikið um að tala. Jeg
er búinn að segja það, sem jeg ætla að segja.
Hún verður lijer kyr þangað til jeg hefi á-
kveðið annað. Þú kaupir skó handa henni
og klæðnað .... jeg skal fá þjer peninga . .
en um það getum við talað seinna. Annars,
hann hækkaði röddina til þess að gefa til
kynna að hann væri að tala við Oli, svaraðu
mjer, hverju svarar þú ?
Oli hjelt að hann væri að lala við ekkjuna
og þagði.
Heyrðu, sagði zia Gratliia mildilega,
hverju svararðu honum?
— Jeg? mælti hún lágt.