Fálkinn - 30.05.1931, Blaðsíða 6

6
F A L K I N N
Hafnarbœrinn Jubicti, sem fjell í hendur Frakka 1103, en Saladin
lagði undir sig aftur dttatíu árum seinna. í baksýn eru rústirnar af
einu borgarvirkinu.
landinu helga.
Fyrstu krossferðinni stýrðu
ítalskir og franskir furstar og
eiu þeirra kunnastir Gotfred af
Bouillon, Raimund af Toulouse
og Norðmannahöfðingjarnir Boe-
mund og Tancred; lögðu þeir
undir sig ýmsar borgir í landinu
og stofnuðu þar riki, en eftir nær
hálfa öld fóru seldsjukar að ger-
ast þeim ofjarlar og var þá efnt
til annarar krossferðar, 1147—
49, undir forustu Konráðs þriðja
og Lúðvíks VII. Frakkakonungs,
en hún bar engan árangur.
Þriðja krossferðin er fræg (1189
—92); þar voru þeir Friðrik
Barbarossa, Filippus Ágústus og
Ríkharður Ljónshjarta. Drukn-
aði Friðrik í ferðinni en liinir
konungarnir tveir tóku borgina
Akka og land meðfram strönd-
inni, en náðu ekki Jerúsalem af
Saladin, sem hafði lagt undir sig
horgina 1187. Næstu ferðirnar
voru gerðar fyrir frumkvæði
Hinriks fjórða, konungs i Þýska-
landi og Innócens páfa III. En
árið 1229 tókst Friðrik II. að
leggja undir sig Jerúsalem og
var hún í höndum kristinna
manna til 1244. Þær krossferðir,
sem farnar voru eftir þetta báru
engan landvinningaárangur.
Frá Norðurlöndum voru ýms-
ar krossferðir gerðar út, þó að
eigi bæri mikið á þeim í saman-
burði við hinar fjölmennu ferð-
ir, sem áður eru nefndar, enda
runnu hinar norrænu víkinga-
sveitir oftast saman við hina
stærri heri. Kunnastar eru ferð-
ii' Skafta Ögmundssonar (1102
—03), Sigurðar Jórfarasala (1107
—11) og Rögnvalds jarls (1153
—56).
Það eru tvö nöfn, sem einkum
ber á í sögu krossferðanna. Ann-
að er Gottfred af Bouillon, ó-
eigingjarn og göfuglyndur fursti,
sem eflaust hefir ráðist i kross-
ferð sína af áhuga fyrir málefn-
um kristninnar og í fullri ein-
lægni. Það var undir forustu
lians, sem krossherinn komst
inn fyrir múra Jerúsalem, í júlí
1099. Vildi herinn gera hann að
konungi kristinna manna í land-
inu helga, en samkvæmt sögn-
inni á liann að hafa færst undan
með þeim ummælum, að sjer
væri ekki sæmandi að bera gull-
kórónu á sama stað, sem Krist-
ur bar þyrnikórónu. En her-
stjórnina annaðist liann til
dauðadags. Af honum tók við
Baldvin hróðir hans, sem var
liinn fyrsti kristni konungur í
Jerúsalem. Hinn maðurinn telst
til andstæðingaflokksins, — það
var Saladin soldán. Hann var
herskár maður en göfuglyndur
og átti meiri þátt í því en nokk-
ur annar, að veikja vald kross-
víkinganna í lok 12. aldar. Eft-
ir þann tíma fór smám saman
að draga úr hinum mikla, áhuga
vesturþjóðanna fyrir krossferð-
um. Síðustu ferðirnar sem farn-
ar voru, voru fremur gerðar af
vilja en mætti og stundum mjög
illa undirbúnar, enda varð eng-
inn árangur að þeim, svo teljandi
sje. Á 14. öld var enn reynt að
efna til krossferðar, en þær til-
raunir urðu gjörsamlega árang-
urslausar. Áhuginn var þrotinn.
Svo líður tíminn fram á vora
daga. Það var ekki fyr en í
heimsstyrjöldinni miklu, að vest-
urlandaþjóðirnar leggja Jerúsa-
lein undir sig á ný, þegar Allen-
i)> hershöfðingi lagði undir sig
borgina, með enskum her.
Síðan hefir landið helga verið
undir yfirráðum kristinna
manna og stendur nú undir
vernd Breta. En stjórnin liefir
átt í brösum. Mikill hluti lands-
manna eru Arahar og Gyðingar
og það hefir gengið illa að lialda
sáttum milli þeirra innbyrðis og
við kristna menn.
Krossferðirnar liafa markað
djúpt spor í sögunni. Þær kost-
uðu svo mörg mannslíf, að Ev-
rópuþjóðiniar, sem tóku þátt í
þeim, mistu mikils, eins og að
grannastríð hefði dunið yfir þær.
En hinsvegar leiddi af þeim nán-
ara samband og meiri yiðskifti
við austurlönd en áður höfðu
verið og það samband liefir
verið álirifaríkt, bæði að því er
snerti verslun og menning.
í bæ einum i Bayern var nýlega
verið að vígja nýja og góða sundhöll,
sem sundfjelag eitt i bænum hafði
bygt. Vígslan fór fram með því móti,
að formaður fjelagsins gekk fram á
liæsta stökkbrettið við laugina,
klæddur sem til veislu og hjelt þar
ræðu og að henni lokinni stakk hann
sjer með fallegri sveiflu út í laugina
í öllum fötunum. Og þegar honum
skaut upp aftur kallaði hann: „Hjer-
með lýsi jeg sundhöllina opna til af-
nota“. — Skyldi formaður í. S. í.
liafa það svona þegar sundhöllin
hjerna verður vígð?
-----x----
Höfudur „funktionalismans", liinn
frægi húsbyggingafræðingur Le Cour-
busier í Genf ætlar að fara að byggja
einkennilegt hús, 52 metra langt og
20 metra hátt. Grindin verður öll úr
stáli, en langveggirnir úr eintómu
gleri, en á göflum verða feiknastórir
gluggar í umgerð úr steini. Stigarnir
verða lika úr gleri. Þetta á að verða
íbúðarhús og verða íbúðirnar alls 46
í húsinu og eru allar leigðar fyrir-
fram. Þakið er vitanlega flatt og á
því verður garður með leikfimisskála
og sólbaði.
-----x----
Nýlega brann bær á Hestey við
Fitjar í Noregi og var enginn lieima,
þegar kviknaði i. Bæinn átti sjötugur
sjómaður og hugðii flestir hann fá-
tækan. Nú segir sjómaðurinn, að liann
hafi átt 16.000 krónur geyimlar í
kistu sinni, þegar brann. Við leit i
öskunni liafa fundist leifar af 1500
krónum í seðlum, sein voru svo lítið
brunnar, að vel mátti sjá hve stórir
seðlarnir voru, og auk ]tess i járn-
kassa öskuhrúga, sent var eftir seðla,
en ekki er liægt að meta upphæðina.
Er talið líklegt að Noregsbanki bæti
manninum 1500 krónur fyrir seðlana,
sem minna voru brunnir, en fyrir hitt
fær hann engar bætur.
-----x----
Loftskeytaslöðin í Nauen, sem
liggur nokkrunt mílum norðvestur af
Berlín er 25 ára á þessu ári. Má segja
að saga hennar sje spegilmynd af efl-
ingu loftskeyta og útvarps á þessum
liðna aldarfjórðungi. Hún var stofnuð
sem tilraunastöð fyrir loftskeyti árið
1906 og var þá með fullkomnustu
loftskeytastöðvum í heimi og gat náð
til staða í 3500 kílómetra fjarlægð,
en á næstu fjórum árum var lang-
drægi hennar enn aukið og vakti það
athygli mikla, að skip eitt, sem var í
5000 km. fjarlægð gat heyrt til henn-
ar. Árið 1911 var bygð ný stöð í
Nauen, með hæsta mastri er menn
þektu þá, 260 metra liáu og lieyrðist
nú vel til stoðvarinar í Mið-Afríku.
Á næstu tíu árum urðu framfarirnar
stórkostlegar, og nú var farið að nota
stutfbylgjusendira og það breytti
miklu. Arið 1929 gerði slöðin tilraun-
ir með samtal við Bangkok í Síam og
Sydney í Ástralíu og tókst vel og má
segja, að síðan nái stöðin til allrar
veraldarinnar. 1 fyrra fór Nauen að
senda myndir loftleiðis og hefir nú
re'glubundnar myndasendingar til
staða eins og t. d. Buenos Ayres og
Nanking. f nóvember í liaust var
komið upp tækjum til að senda lif-
andi myndir og getur stöðin sent þær
alt að 50 km. frá stöðinni.
Þetta er mynd af Dakkusarhofinu i Baacbek eins og það lýtur út nú. Eru
rústirnar lítið skemdar. Hof þetta fje’,1 a'.drei í hendur krossfarahersins.