Fálkinn - 12.02.1938, Blaðsíða 6

<)
F A L K I N N
TLTAMILTON selli á sig heyrnartæk-
AiS og fór að stilla l'erða-viðtækið
sitt. Hann sneri hnöppunum og
Langmuir hallaði sjer aftur á bak
og teygði út höndina eftir blaði og
hlýanl.
Tilkynning frá Darjeeling skrif-
aði hann eftir |>vi sem Hamilton las
fyrir, umsenl á aðalstöð leiðangurs-
ins. Aliporeveðurstofan tilkynn-
ir, að monsúnvindur sje á leiðinni
frá austurströnd Ceylon. Lægð fær-
ist norður á bóginn frá Indlandi.
Chase Hamilton bölvaði hátt og
innilega þegar merkin fóru að verða
ógieinileg. Taugar leiðtogans voru
aðframkomnar af áreynslunni og
þunna loftinu, eins og hinna fjelag-
anna. Hann sýslaði við útvarpstæk-
ið í veiku og blaktandi lampaljós-
inu um tækið var eina samband-
ið sem þeir tiöfðu við stöð nr. 5 og
umheiminn yfirleitl. Sólin var að
ganga lil viðar og varpaði eldrauð-
um geislum á tignarlega tinda Mount
Kverest, en þeir náðu ekki niður að
tjaldinu, sem þeir Jágu i leiðangurs-
mennirnir á stöð nr. (i. Það voru
hvítir skuggar yfir hæsta staðnum,
sem Everesl-leiðangur Hamiltons
hafði enn komist á. ílangt, barkað
segldúkstjaldið stóð á mjórri og hallri
klettabrík fimtán hundruð fet fyrir
neðan hæsta depil jarðarinnar —
hinn ósigraða tind Mounl Everests,
sem gnæfði tuttugu og niu þúsund
fet yfir sjó.
Hinir fjallgöngumennirnir þrír, sem
kúrðu þarna í tjaldinu, sátu þegj-
andi meðan Hamilton var að stríða
við loftskeytatækið. I svona mikilli
hæð, Jtar sem Itver andardráttur var
erfið barátta fyrir súrefni, var ekki
lieinlínis freistandi að lala mikið að
óþörfu.
Langmuir lagði frá sjer blýantinn
og fór að herða á sprittlampanum,
svo að kaffið volgnaði. Revere og
Challinier lágu eins og slytti í svefn-
pokunum, úttaugaðir af þreytu eftir
ferðina frá stöð 5; J>eir voru komnir
fyrir klukkutíma. Stöð 5 var aðeins
2000 fetum neðar en stöð 6, en þó
höfðu þeir verið fimm tíma að kom-
ast á milli. Firnm tíma látlausar hætt-
ur á glerhálum svellbungum og mjó-
um syllum, sem skúttu fram á hengi-
flugin, og undir lóðrjettum hömrum.
þar sem þeir urðu að þreifa fyrir sjer
með höndum og fótum lil þess að ná
feslu i rifum eða á nibbum. Þeir
voru aðframkomnir þegar þeir kom-
ust loksins i tjaldstað nr. (i, þar sem
Hamilton og Langmuir höfðu beðið
þeirra i tvo daga.
— Makaroff boðið heiðskírt veður,
hjelt Hamilton áfram að lesa eftir
viðtækinu, í næstu 30 tíma. Ilæð til
að reyna á morgun þvi að. búast má
við veðurbreytingu og mikilli snjó-
kómu síðasta iagi 25. maí. Þið verð-
ið að yfirgefa tjaldstað nr. 5 og (i
ekki síðar en innan 48 tíma. Látið
okkur vita hvað þið ætlisl fyrir!
Hamilton las tilkynninguna upp-
háll aftur al' blaðinu. Röddin var
rám og hás því að hálsinn var jjrút-
inn eftir rykið tíbetanska, sem
hafði hrelt leiðangursmennina alla
leið. Þegar hann hafði lokið lestr-
inum heyrðist ekkert liljóð nema
korrandi andardráttur tjaldbúanna,
sem voru að berjast við að draga
andann. Makaroff, veðurfræðingur
Jeiðangursins á aðalstöðinni niðri í
dalnum í Tibet, hafði gert J)að sem
hann gat. Og nú var það Hamiltons
að taka ákvörðunina. Hann gat hlýtt
á ráð hinna, en úrslitaákvörðunina
tók hann sjálfur. Foringi leiðangurs-
ins sem áformar það mikla stór-
ræði að sigrast á Mount Everest,
verður að vera einvaldur og hæsl-
ráðandi ,en ekki aðeins foringi að
nafninu til. Líf hvers einstaks manns
getur verið undir ákvörðunum hans
komið. Það getur aldrei komið til
mála að fleiri en einn ráði.
Andlit Hamiltons, sem sást illa fyr-
Leonard Lee:
Mount Everest
Hver eru mestu vonbrigði mannsins, sem hefir
unnið stórsigur. Eftirfarandi saga segirfrá því.
ii' tveggja mánaða skéggi, var eins
og óráðin gáta. Augu hans voru
hvöss og starandi undir rótum hár-
lubbans og Jirátt fyrir dökku gler-
augun voru þau hæði rauð og Jjrút-
in. Hann rendi augunum milli fje-
Jaga sinna.
Langmuir! kallaði hann hásri
röddu.
Hái ungi maðurinn sem var að
bogra yfir sprittvjelinni rjetti undir
eins úr sjer. Hann hafði farið úr
háskólanum á miðju síðasta náms-
ári sinu til þess að geta tekið J)átl i
þessum leiðangri. Og i fimm ár
hafði hann verið í sifeldum fjall-
göngum í Norður-Ameríku til þess
að búa sig undir þessa ferð.
- Sjá tindinn eða deyja, svar-
aði hann og hló gegnum Ijósa skegg-
ið af einskærri gleði yfir tilhugsun-
inni.
Hamilton brosti ekki einu sinni
yfir þessari hrifningu piltsins. Dög-
um saman hafði hann orðið að hafa
hemil á lilfinningum sínum. Hann
vissi að þessi mikla lofthæð haf'ði
mismunandi áhrif á menn. Hjá Lang-
muir hafði skifst á bjartsýn hrifning
og svartasta bölsýni, síðan þeir
komu 22 J)úsund fet yfir sjó.
- Challoner?
Sá lægri af mönnunum tveimur í
svefnpokunum reis upp við dogg.
Hann var elstur J)essara fjögra i
tjaldinu þrjátíu og átta ára gam-
all og eiginlega kominn af fjallgöngu
manna aldri og hafði tvisvar áð-
ur gerl tilraun til að komast upp á
Mount Everest. Hann svaraði rólega.
— Jeg segi yður satt, Hamilton,
að í augnablikinu er mjer l)að miklu
meira áhugamál, að Langmuir geti
búið okkur til gott kaffi, cn hvernig
allir monsúnar og taifúnar veraldar-
innar haga sjer. En annars finsl mjer
rjett að gera tilraunina á morgun.
- Og J)jer, Revere?
Knute Iíevere hristi höfuðið, þar
sem hann lá í svefnpokanum. Revere
var sænsk-amerikanskur og var tal-
inn með færustu fjallgöngumönnum
heimsins.
- Jeg segi nei. Við erum orðnir
of seint fyrir, og ef veðrið breytist
meðan við erum hjerna uppi |)á er
úti um okkur alla. Við skulum koin-i
ast niðureftir aftui' meðan tími er
til. Það kemur annað ár eftir þetta.
Allir J)rír horfðu á Hamilton. Hann
beit tönnunum að pípunni sinni,
sem hann hafði ekki kveikt í, og
starði blóðhlaupnuni augunum á
eldinn, eins og hann sæi eitthvað
fyrir utan tjaldið.
Bíðið þið, sagði hann svo,
ieysti upp tjalddyrnar og fór út.
Nístandi kaldur vindur næddi um
hann undir eins og hann var kom-
inn út. Hitamælirinn hafði sýnl 30
stiga frosl rjett fyrir sólarlagið.
Hann leit yfir endalaust ólgandi
skýjahafið, en upp úr þvi stóðu
tindarnir Chö-oyus og Gya-chung-
Kang eins og eyjar, og hvitu koll-
arnir voru enn með gulrauðum
bjarma af sólinni. I fjarlægð sáust
snjóþaktir tindar Pumori, eins og
gráar vofur.
Ilamilton rendi augunum frá ólg-
andi hvitu skýjafarinu að tindi
Mount Everest, Hann varð að beygja
höftiðið á bak aftur til Jiess að sjá-
þennan pýramíða, með hliðunum
sem virtust ganga nær lóðrétt upp
á við þaðan sem hann stóð fimt-
án hundruð fel upp að toppinum,
þar sem vindurinn þyrlaði snjónum
látlaust út i tóman geiminn, aðeins
1500 fet, hugsaði Hamilton álíka
mikil hæð fimm stórhýsa og cf
hann kæmist þennan spöl J)á sigr-
aði hann fjallið og yrði fyrstur allra
manna til þess að stiga fæti á lind
Mount Everest.
Hann stóð þarna margar mínútur
án þess að láta kuldann á sig fá,
stóð og athugaði skýjafarið og mændi
upp á tindinn. Loks kinkaði hann
kolli og fór aftur inn í tjaldið.
Fjelagar hans horfðu þegjandi á
hann er hann kom inn og fór að
slrjúka hrimið, sem komið hafði á
skeggið á honum meðan hann var
úti. Hann nuddaði loppna fingurna
og benti Langmuir að koma að lol't-
skeytatækinu.
Aðalstöðin! las hann hægt fyrir
þegar Langmuir kinkaði kolli til
merkis um að 'hann hefði náð sam-
bandi. Reynum á morgun. Ham-
ilton!
Það var l)ögn i tækinu stutta stund
eftir að skeytið hafði verið sent.
Svo kom stutt skeyti frá aðalstöð-
inni: „Heill og hamingju!"
JþEIR FJELAGARNIR höl'ðu jafnað
.sig nokkuð eftir ákvörðunina er
J)eir luku við að borða kveldverðinn:
baunir, ketseyði og' kaffi.
Revere hafði ekki haft neina maí-
arlyst. Foringinn vissi að hæðin
verkaði svona á hann. Og þessvegna
kom ekki til mála að hann færi,
hann mundi þrjóta að kröftum undir
eins og á reyndi. Og Challorier átti
ekkert nema liugrekkið þessvegn.i
var ekki hægt að nota hann á morg-
un. Og þá var Langmuir einn eftir
en taugar hans höfðu verið að
þvi komnar að bila, síðustu dagana.
Hamilton bölvaði með sjálfum sjer,
en á rÖdd hans var engan hilbug að
finna.
Við Langmuir gerum tilraun-
ina, sagði hann rólega. Við leggjum
upp í afturelding. Þjer og Reverc
eruð hjálparliðið. lif við erum ekki
komnir aftur klukkan átta næsta
morgun þá haldið þið þegar af staö
á stöð nr. 5. Skiljið þið?
Mennirnir tveir kinkuðu kolli og
leyndu vonbrigðunum. A hinum
stöðvunum voru 35 menn, sem höfðu
án þess að mögla fórnað líkum sín-
um til persónulegra sigurvinnihga
lil J)ess, að einn eða tveir gæti náð
markinu margþráða. Challoner og
Revere var báðum ljóst, að Hamil-
ton hafði valið þá, sem hann áleil
færasta.
Langmuii', sem varð ofsakátur yfir
J)ví að hann hafði orðið fyrir vnlinu.
rauf J)ögnina og sagði:
Segið mjer, Hamilton, hald’ð
|)jer að það væri mögulegt að kom-
ast upp að norðanverðu, komast yf-
ir þröngu gjána og halda áfram
upp norðurhliðina að vestanverðu?
Foringinn hristi höfuðið.
— Nei, þetta er kenning Smythe
Þeir Shipton og hann voru i Ruft-
ledge-leiðangrinum 1933, en komust
ekki hærra en að hömrum sem voru
Jnisund fetum l'yrir neðiiH hátindinn.
sigrað!
Jeg er Hamillon sammála, sagði
Challoner. Jeg held að leið Nor-
tons sje hentugust. Að vísu fóru
Mallory og Irvins aðra leið 1924, en
Wyn Harris og Wager könnuðu
þessa leið 1933 og kusu Nortons
leið fremur.
Það y.oru Ilarris og Wager,
sem fundu isöxina frægu? spur'oi
Langmuir.
Já, svaraði Challoner. Har-
ris fann hana um klukkutima leið
frá stö'ð þeirra nr. (i. Ruttledge held-
ur J)ví fram og jeg býst við að
hann hafi rjett fyrir sjer — að á
Jieim stað liafi Jieir Mallory og Irvin
l'arist, 1924. Enginn getur svarað því
hvort þeir liafi komist upp á tind-
inn eða ekki, en það er mjög ó-
sennilegt. Það eru nú ellefu ár síð-
an þeir sáust lifandi.
Hamilton kinkaði kolli. Þang-
að til 1933 vissi enginn neitt um ])á,
frá því að þeir lögðu upp. Og sið-
an Wyn Harris fann öxina — það
er ekki efi á að J)að er haki Mallo-
rys hafa fjallgöngumenn mikið
rætt um afdrif þeirra.
Langmuir hallaði sjer l'ram og
augu hans leiftruðu. Þeir voru
báðir hetjur. Og saml fórust þcir
einhversstaðar á leiðinni milli okk-
ar og tindsins. Hvernig ætti okkur
Hamilton að hepnast þetta úr því
að þeim hepnaðist |>að ekki? Jeg
l'er að halda----—
Þegið þjer! tók Hamilton snögt
fram i. Drengurinn verður að hafa
stjórn á sjer. Gleymið Mallory og
Irvina! Fjöldi manna liefir farist á
Mount Everest, en vi'ð förumst ekki!
Ruttledge kom aftúr úr sinni ferð
ineð hvern einasta mann. og jeg ætla
mjer að gera eins.
Langmuir lagðist útaf í svefnpok-
ann sinn. Afsakið þjer, sagði
hann sneyptur. Jeg hjelt bara ..
Gleymið því! sagði Hainilton.
Nú var kastið liðið lijá. Hann brosti.
Nú skulum við reyna að sofa.
Jeg hefi stefnumót við fjallstind á
morgun og langar til að vera stund-
vis.
Hamilton gat ekki sofnað en hinir
blunduðu von bráðar. Ungi Langmu-
ir bylti sjer og tautaði i svefni.
Hamilton starði glaðvakandi á tjald-
vegginn, sem blakti fyrir gjólunni,
og reyndi að stilla sig um að líta á
klukkuna. Loks Ijet hann undan.
Klukkan var svolitið yfir tólf. Fimm
límar enn. Mikilvægastn augnablik
æfi hans var framundan og hann
var reiðubúinn lil að fórna ölln og
öllum til þess að ná takmarkinu á
morgun. Fjöllin höfðu lokkað haun
frá barnæsku. Hann hafði verið i
Klettafjöllunum og Alpafjöllum, á
nýjum leiðum og erfiðum hjöllum.
En J)egar hann var kominn upp á i
tindana varð honum altaf að minn-
asl þess, að ])arna höfðu aðrir ver-
ið á undan honum. Þessvegna hafði
Mount Everest altaf slaðið fyrir hug-
arsjónum hans Everest, eina fjall-
ið, sem aldrei haf'ði verið sigrað
liæsta fjall heimsins.
Hann hugsaði til úndirbúnings-
starfsins á mánuðunum, sem liðnir
voru — hann mintist þegar hann
var að velja leiðangursmennina úr
hundruðum umsækjenda, endalausir
fundir um klæðnað, áhöld, útbúnað.
vistir og þúsundir smámuna, sem
ekki máttu gleymast. Og svo koin
ferðin og leiðin um Tíbet, með
óhjákvæmilegum töfum og hrelling-