Fálkinn - 19.03.1938, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
í>
þá um 100 km. austur af Eskimóa-
nesi á Grænlandi og lentu þar i lái-
lausi'i ofsahríð i sex daga samfleytt.
Rak þá stundum um 80 kan. á dag.
Loks brotnaði jakinn sem þeir voru
á og urðu þeir á endanum að flytja
sig um set. Stjórnin i Moskva sendi
nú út skip til að bjarga þeim, fyrst
„Murmanetz“ og siðan „Taimyr“ og
tókst þeim að sprengja sjer leið inn
í ísinn. Danir og Norðmenn buðust
báðir tii að senda hjálparleiðangur
úr iandi, cn það varð sjeð á svörum
Rússa, að þeir töldu þess ekki þörf.
Hjálparskipin komust smámsaman
nær jakanum og sendi annað þeirra
flugvjel, sem sótti það dýrmætasta
af farangri leiðangursmanna og
flaug með l>að til skipanna. En
þremur dögum síðar voru þau kom-
in svo nærri, að skipverjar gengu
fylktu liði að verstöð þeirra Papan-
ins, 40 manns af hvoru skipi og
fylgdu þeim í skrúðgöngu og með
hornablæstri lil skipanna, 19. febr.
— En í öllum fagnaðinum gleymdist
hundurinn! Hann hafði lilaupið eitt-
hvað frá, sennilega orðið hræddur
við allan gauraganginn, og fanst
hvergi þegar til átti að taka. Það er
ekki ómögulegt að hann hafi komist
til Grænlands og eigi eftir að reisn
bú þar.
Segja má að Papanin hafi verið i
ferðinni rjetta níu mánuði. Hinn 21.
maí var flogið með Rússana til
heimskautsins og 23. maí sendu þeir
fyrstu veðurfregnirnar þaðan. En
það var ekki l'yr en 2. descmber að
Papanin getur um það í skeytum,
að isinn sje farinn að reka. Og 22.
desember sáu þeir leiðangursmenn-
irnir fyrst Norður-Grænland. Þá lagði
„Murmanitz" af stað frá Rússlandi
og hefir hann því verið að velkjast
i ísnum í tvo mánuði. „Taimyr“ fór
ekki af stað fyr en í byrjun febrúar.
Loks iagði stærsti ísbrjótur heims-
ins, „Jermak“ af stað frá Leningrad
9 febrúar og mun liafa komið að
ísröndinni sama daginn sem Pap-
inin var bjargað. Þar var Otto
Schmith, liinn frægi forustumaður
ísbrjótiirinn „Taimyr“ cinnað skipiO,
sem bjargaði Papanin. Próf. Schmiclt og ein af fhigvjelunum, sem nota átti við björgunina.
Stærsti isbrjótur heimsins „Jermak“.
starf hans i ferðinni var að búa til
uppdrátt af segulskekkjunum, sem
ekki hefir verið til, en er bráðnauð-
synlegur þegar farið verður að fljúga
yfir heimskautið. Hann gerði dag-
lega stjörnuathuganir og sagði til um
hvar við værum staddir. Ennfremur
alhugaði hánn norðurljósin og tók
fjölda mynda af þeim.
Þegar vísindaathugunum slepti fór
mestur tíminn í að „hugsa um lieim-
ilið“. Við skiftumst á að matselda,
Þetta er alls ekki auðvelt á ísnum.
Heitan mat urðum við að hafa þrisv-
ai' á dag, það veitir ekki af því á
heimskautinu. Við suðum matinn á
sjerstaklega gerðri olíuvjel.
Jeg hefi nú sagt frá verkahring
okkar á ísnum en ekki má jeg
gleyma þeim fimta i hópnuin, lnind-
inum okkar, „Veslin“ sem hjelt vörð
hjá okkur og sagði til þegar hvíta-
birnirnir komu. Hans verður lika
að geta.
Okkur fanst timinn ekki lengi að
liða og þegar við áttum frí höfðum
við nóg okkur til skemtunar. Og
þegar dagsverkinu var lokið skriðum
við inn í „húsið“ á fjórúm fótum
..einn i einu og hundurinn fyrstur.
Og svo hvíldumst við.
Á kvöldin skrúfuðum við frá lit-
varpinu og hlustuðum á hljómleika
danslög og óperur. Stundum voru
skemtiskrár, sjerstaklega ætlaðar
okkur.
Nú er erfiðið afstaðið, við höfum
dvalið á rekís i marga mánuði. En
við höfum gerl það sem við gátum
til þess að ljúka með sóina þvi hlut-
verki, sem stjórn okkar fól okkur og
ná saman sem mestu af efni handa
vísindunum, sein ekki hefir verið ti-
á umliðnurrí öldum.
Þannið er skýrsla Papanins. Yfir-
lætislaus og bfátt áfram, gersamlega
laus við alla viðleitni til þess að gera
þrekvirki úr þessu ferðalagi eða gera
það ægilegt. Að vísu hefir útbúnað-
urinn allur verið fyrsta flokks — og
hvílíkl hnoss eru ekki loftskeytin og
útvarpið í leiðangrum sem þessum.
Sambandið sem þau gefa við um-
heiminn eru dýrmætari en nokkurl
fjörefni.
Fyrstu mánuðina eftir að flugvjel-
arnar skiluðu þeim leiðangursmönn-
um á pólinn hreyfðust þeir mjög
lítið úr stað. Það var ekki fyr en
undir haust, sem þá fór að reka að
nokkru marki, og þvi fjær sem dró
heimskautinu því harðar bar isinn
suður á bóginn. Verstu dagarnir
sem þeir upplifðu á ferðinni voru
síðustu dagarnir í janúar. Þeir voru
rússneskra norðurhafsrannsókna
sjálfur um borð.
För þessi hefir stórum aukið þekk-
ingu manna á eðli norðurhafa. Hún
hefir sannað kenningu Nansens um
straumana yfir norðurheimsskautið og
sannað að þar er ekkert land. Menn
hafa nú einnig fengið vitneskju
meiri en áður um dýpið í Norðurís-
hafinu og fjölda margt annað, sem
áður var hulið. Ferð Papanins verð-
ur því jafnan talin stórmerkur við-
burður i sögu heimskautarannsókn-
anna, hliðstæð hinum fyrstu ferðum
á heimskautin og stórum meiri að
vísindalegum árangri.
AF VÍGSTÖÐVUNUM.
Myndin er af vígstöðvunum við
Jangtsefljól og sýnir franskan her-
mann bera særðan Kinverja á burt.
En þeir eru fleiri særðu Kínverjarnir
sem fá að liggja þar sem þeir eru
komnir og sálast.
JAPANSKUR STRÍÐSHERRA?
Hinn dólgslegi stríðsmaður lijer á
myndinni er Harada generallautin-
ant, sem er liæstráðandi japanska
hersins, sem sendur var til þess að
taka Nanking af Kinverjum.
N’orski krónprinsinn Ólafur ætlar
á vori komanda lil Bandaríkjanna,
og lialda þar ræðu, er norska deild-
in á heimsýningunni í New York
verður opnuð. En það á að gera 1.
mai, daginn eftir að heimsýningin
verður opnuð. Við Jiessa athöfn á
rtorski stúdenta-söngflokkurinn að
syngja, og einnig söngkonan Kristin
Flagstad, sem er norsk, og nú hefir
hlotið heimsfrægð. Norðmenn verja
alls 1 mjlj. og 300 þús. kr. til sýn-
ingarinnar.