Fálkinn - 14.05.1938, Blaðsíða 3

F Á L K 1 'N 'N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Fi'nsen og Skúli Skúlason.
Framt;v;vm<iaslj.: Svavar Hjaltested.
.1 ðalskrlfstofu:
Bankastræli 3, Reykjavik. Simi 221U.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—(i.
Skrifstofa i Oslo:
A n I n n S c h j ö t h s g a d e 14.
Blaðiö kcim.il út hvern laugardag.
Áskriftarverð er kr. 1.50 á mánuði:
kr. 4.50 á ársfjórðungi og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðisl fyrirfram.
Auglýsingaverð: 'it) aura mittimeter
Herbertsprent.
Skraddaraþaikar.
Krossmessan er ekki orðin eins
eftirtektarverður dagur í þjóðlífinu
og hún áður var, þegar „kóngsins
lausamenn“ voru sjaldsjeðir eins og
hvítir hrafnar og allir voru hjú,
nema þeir sem höfðu tekið saman
víð sjer betri helming og hokruðu
sjáifir. Þá voru krossmessudagarnir
viðburðaríkir dagar í lifi þeirra,
sem rcjðuðu pjönkunum ofan i
koffortið silt og sögðu skilið við
heimilið, sem verið hafði þeirra,
síðasta árið eða árin eða stund-
um alla æfina.
Það þótti viðiirhlutameira í gamla
daga en nú að flytja sig um set,
jafnvel þó ekki væri nema í næstu
sveit. Fjarlægðirnar uxu meira í
áugum fyrrum, þegar hvergi fanst
vegarspotti eða hrú. Og þegar fólk
kvaddi kunningjann sem ætlaði að
l'lytja í aðra sýslu á krossmessunni
var nærri því cins og því fyndist
hann vera að fara i annað land
eða jafnvel lil Ameríku. Svo „stórt“
var landið þá og samgöngurnar svo
tíðar.
En nú er landið orðið minna.
Og tengslin við lieimilin eru orðin
vöikari. „Þjóðflulningar“ siðustu
áratuga hal'a gerbreytt viðhorfi al-
mennings til þess að flytja. Fólki
finst sjálfsagt að flytja sig um set.
Krossmessan setur ekki framar neinn
svip á tilveruna vegna þess að það
éru ekki nema svo fá hjú til að
flytja, og lausa fólkið getur flutt á
hvaða tima sem er. En um fardag-
ana fer enn straumurinn burt úr
bygðunum heilar fjölskyldur
taka sig upp og flytja að sjónum.
Og það er undir liadinn lagt, hvort
nokkur flytur inn i bæinn aftur.
Það hefir sannast undanfarna ára-
tugi, að „lengi tekur sjórinn við.“
En það hefir líka sannast, að sjór-
inn getur verið stopuli og gefur sult
fyrir þorsk. Og á mðlinni verður
neyðin verri en hún var í sveitinni.
ísléndingar eiga meira af góðu
ræktanlegu landi en nokkur önnur
þjóð í Evrópu. Þá hefir vantað afl-
ið lil þess að notfæra sjer það. Efl-
ir þúsund ára hjakk í sama fari er
menn nú loks farið að dreyma um
framkvæmdir í landbúnaði, úm rækl
uð hýli og betri húsakyilni. Um hú-
skap sem ekki á alt undir guði og
gaddinuni, heldur byggisl á traustri
undirstöðu verklegra frámkvæmda,
sem bygðar eru á viti en ekki ein-
gÖngu striti.
Þegar þeirri hreyfingu vex fiskur
um hrygg, má búast við að kross-
messa og fardagar verði ekki dagar
flóttans að sjónum. Og þá er vel
farið.
Víðfræg sðngkona I
Fyrir nokkuru kom hingað
til lands stórvel mentuð og víð-
kunn kona, ungfrú Irma Weile-
Barkany. Aðalerindi hennar
hingað er að kynnast landi voru
og þjóð og rita um í erlend
hlöð. Greinar sínar ritar hún
fyrir „Trans-Europa Press“,
sem nær til 800 blaða víðs veg-
ar um heim. En jafnframt mun
ungfrúin halda hjer söngskemt-
un og gefa bæjarbúum kost á
að njóta listar sinnar. Hún er
kona víðförul og hámentuð, tal-
ar t. d. reiprennandi 9 Evrópu-
mál. Og nú ætlar hún að bæta
við sig einu enn, en það er' ís-
lenskan, — eftir þvi sem hún
getur meðan liún stendur hjer
við. Oss lék forvitni á að frétta
nokkuð um æfiferil þessarar
víðkunnu listakonu, svo að vjer
fórum á fund hennar og spurð-
um hana spjörunum úr. Á hin-
um greiðlegu svörum hennar
eru eftirfarandi upplýsingar
bygðar.
Hún má með rjettu kallasl
alheimsborgari að því er snert-
ir ætt og uppeldi. Föðurætt
hennar er frá Danmörku, móð-
urættin frá Ungverjalandi, en
sjálf er hún fædd og uppalin
á Italíu. Faðir hennar, ‘ Jens
Weile prófessor í fornfræði í
Pisa og Florence og danskur
konsúll, var danskur að ætt,
lcominn af hinni víðkunnu vín-
kaupmannaætt W,eile i Ála-
borg, sem fyrstir gerðu hið
fræga Álaborgar-ákavíti og
ruddu þvi til rúms á markaðin-
um. Jafnframt voru þeir ætt-
menn óðalseigendur og stór-
Frú Þóra Magnússon, ekkja
Jóns Magnússonar forsætisráð-
herra, verður 80 ára þann 17 þ.
m. Hún er, eins og kunnugt er,
af ágætu bergi brotin, dóttir
Jóns Pjeturssonar háyfirdóm-
ara. Hún hefir verið mikils met-
in vegna sinna ágætu mann-
kosta og var um langt skeið
fremsta kona landsins, er hún
stóð við hlið manns síns og kom
fram fyrir landsins hönd bæði
hjer og erlendis. Var mjög róm-
að, hversu henni fóru öll þau
störf vel úr hendi.
heimsókn á Íslandí
bændur, en aðrir prestar á Sjá-
landi og Jótlandi mann fram
af manni. Frægastur af þeim
föðurfrændum hennar er þó
Jakob Peter Severin (d. 1752),
sem var forstjóri Grænlands-
verslunarinnar dönsku, vinur
mikill konungs og átti Dron-
ninglund-höll hjá Sæby á Jót-
iandi. Hann var aðalstyrktar-
Flmleikamelstari 1 slands.
Meistaramót í. S. í. í einmenn-
ingskepni í fimleikum var háð sítj-
asttiðið laugardagskvöld i íþrótta-
húsi Jóns Þorsteinssonar. Keppend-
ur voru 6 frá 3 íþróttafjelögum: Ár-
mann, I. R. og K. R. Urslit urðu
þau að Jens Magnússon úr Ármann
hlaut flest stig, 486,40 og þar með
meistaratign f. S. í. 1938 og nafn-
bótina fimleikameislari fslands. 2
varð Halldór Magnússon (í. R.) hlaut
482,08 stig og 3 Anton B. Björnsson
(K. R.) 447,75 stig.
Kepnin fór vel fram og var íþrótta
húsið fullskipað áhorfendum. Dóm-
arar voru: Björgúlfur Ólafsson lækn-
ir, Hannes M. Þórðarson fimleika-
kennari og Matthias Einarsson lækn
ir.
maður Hans Egede Grænlands-
postula og sá um ferð hans
þangað 1721, sem fræg er orðin.
Við Jakob P. Severin er kend
Jakobsbavn á Grænlandi. En
hann liggur grafinn í Frúar-
Kirkju i Kaupmannahöfn. Fað-
ir hans var af frönskum Hug-
enottaættum frá Marsaílle og
kona hans var af ættinni d’Ai-
ager frá Tourraine i Frakk-
landi. Glaðværð sina og létta
lund segist ungfrúin rekja til
hins franska uppruna ættar
sinnar, en áhuga sinn fyrir
Norðurlöndum til Severins for-
föður síns.
Móðurætt ungfrúarinnar er
ungversk, og er þaðan seinni
liður ætlnafns hennar, Barkany.
Leikkonan María Barkany, sem
var víðfræg á sinni tíð og ann-
áluð fyrir fegurð, var móður-
systir hennar.
Ungfrú Irma Weile-Barkany
er fædd og uppalin á Ítalíu, í
Pisa og Florence. En eftir lál
föður síns fluttist hún með móð-
ur sinni til Berlínar og lærði
þar fyrstu undirstöðu i hljóm-
list og var aðalnám hennar
píanóleikur. En sá, sem fyrstur
beindi henni inn á þá braut að
gefa sig eingöngu að tónlistar-
námi var tónsnillingurinn Pue
cini, sem var vinur fjölskyld-
unnar og vakti athygli á sjer-
stökum hæfileikum hennar í þá
átt, en það var þegar hin heims-
kunna ópera hans Madame
Butterfly var sýnd i fyrsta sinni.
í Berlín fjekk hún mentun sina
sem píanóleikári, og telur hún
það hafa verið sjer mikinn á-
vinning að fá hana einnritt þar,
þar sem tóníistasmekkurinn sje
hvergi örui*gari eða kröfufnar
strangari i þessu efni. Á hverju
ári fór hún til Ungverjalands
ög dvaldist þar á búgörðum
móðurfrænda sinna. Var einn
þeirra foringi Kossuth-flokks-
ins, sem barðist fvrir sjálfstæði
Ungverjalands, og afi hennar
var svo mikill sjálfstæðismað-
ur, að hann vildi ekki tala
þýsku, enda þótt hanh væri
annars milcill aðdáandi Bis-
marks og hefði stóra mynd af
honum hangandi í skrifstofu
sinni. í þessu umhverfi drakk
ungfrúin í sig língverskan anda
og hugsunarhátt.
Söngnám ungfrúarinnar leiddi
hana aftur til Italiu. Áð námi
loknu og siðan um margra ára
skeið hefir hún farið söngferð-
ir til ýmissa landa og sungið við
besta orðstír í mörgum heistu
borgum Evrópu, svo sem París,
Berlín, Buda-Pest, Prag, Varsjá,
Briissel, Milano, Róm, Venicia
og víðar. Hún hefir mjög víða
sungið í útvarp og i gestahlut-
verkum og verið með kunnustn
söngkonum á því sviði. Á þess-
um ferðum sinum hefir hún
gert sjer sjerstakt far um að
kynna ýmsa litt þekta tónlaga-
höfunda og vekja athygli á
Framhald ú bls. 14.