Fálkinn - 14.05.1938, Blaðsíða 6

6
F Á L K I N N
ÓHUGNANLEG SKIPUN
DAVID BLACK:
Sólin var að ganga undir. Innan
stundar var komið rökkur. Cowie
skipstjóri var uppi á stjórnarpall-
inum á „Barndora"4 og var að gá til
veðurs. En „Barndora" lá í skipa-
kví í Lundúnum. Skipstjóranum leist
illa á veðurhorfurnar. Himininn var
þungbúinn og þokuslæðingurinn yf-
ii borginni óbugnanlegur.
„Barndora" átti að leggja af stað
áteiðis til Indlands og Kína, um
miðnætti. Það lá altaf vel á Cowie
skipstjóra, — að svo miklu leyti,
sem vel gat á honum legið, yfirleitt,
— þegar hann var að leggja upp í
langferðir. Það eitt var honum nú
til ama, að hann hjóst við að fá
þoku i „kanalnum'. Honum var jafn-
:,n illa við óvissuna, i hverri mynd
sem hún var. Hún hljóp i taugarnar
á honum.
Og það leyndi sjer ekki, á svip-
miklu og hrukkóttu andliti hans, að
ýmislegt „hafði hlaupið á taugarnar
í honum“ um dagana . ... og eins
inátfí nokkuð ráða það af orðbragð-
inu, þegar hann var að þruma úr
sjer skipUnunum. Það var sagt um
liann á skrifstofu útgerðarfjelagsins,
að í öllum verslunarflotanum væri
hann sá maðurinn, sem ætti auðug-
asta orðaforða og hnyttilegastan,
þegar um það væri að ræða, að lýsa
óánægju, Það var sagt um hann, að
hánn þyrfti aldrei að endurtaka
skipun. Engin furða, þó að skip-
verjar væru liálfsmeykir við hann.
Cowle fór ofan í káétu sina, ti)
þéss að ganga frá skjölum sinum.
Þegar hann var búinn að dunda við
þetta dálitla stund, sá hann skugga
hrégða fyrir á veggnum. Það var
ekki til nema einn maður, sem gat
átt þennan skugga.
"4- Jæja, Jock?
Vjelstjórinn var ákaflega rólynd-
ur maður, eins og lítt er um menn,
sem ekki fást við annað en vjelar,
sem aldrei mögla og „aldrei brúka
munn“. Það var altaf notalegt að
tala við hann. Hann var altaf til-
búinn að brosa góðlátlega, — og
láta skína í dásamlegar tannaraðir
—, falskar.
— Hafið þjer sjeð þetta? sagði
hann og lagði. dagblað á horðið
fyrir framan skipstjórann. En skip-
stjórinn fór gð hagræða á sjer gler:
augunum, sem gerðu hann mun ó-
frýnilegri, en hann var án þeirra.
— Það má segja, að þetta sjeu
írjettir, sagði hann, þegar hann
var búinn að lesa greinina, sem
vjelstjórinn benti honum á. Hann
hefir þó getað dáið, sá gamli synda-
selur. Annars hjelt jeg, satt að segja,
að hann væri ódtepandi
—, Þetta á nú fyrir okkur að liggia
öllum, fyrr eða siðar, sagði vjel-
sljórinn. Var það fremur mælt af
frómleika, heldur en i því skyni
að vera frumlegur.
Cowie skipstjóri hjelt áfram, ■—
eins og hann væri að tala við sjálf-
an sig.
— Dáið í Peking! Jeg gæti hugsað
rnjer, að hann hefði haft gott af
því, sá böðull, að fá tækifæri til
að iðrast ofurlítið, áður en hann
lagði af stað í langferðina.
-— Ýmsa hefi jeg þekt, sem hafa
iðrast synda sinna á síðustu stundu,
og hafa hlotið rólegt andlát, sagði
vjelstjórinn.
— Rólegt andlát? Það er óliklegt
að hcmn hafi fengið rólegt andlát
.... en hjerna er hann .... mynd
af honum .... að sjá þennan gamla
hræsnara! Jeg fjekk smjörþefinn af
harðstjórn hans, þegar jeg var að
hyrja sjómensku. Hann hjelt okkur
i lieljar greipum. Oft varð jeg að
jeta máltíðirnar standandi, al' þvi
að hann ljet okkur ekki í friði stund-
inni lengur. Og hvernig hann gat
tvinnað saman blótsyrðin! Jæja, nú
er hann farinn sína leið og með
lionum sá stærsti forði af stóryrð-
um, sem nokkur maður hefir átt í
fórum sínum.
— Hann gerði ykkur að mönnum!
— Vjelstjórinn bljes út úr sjer fer-
legum reykjarmekki, um leið og
hann sagði þetta. Jeg er búinn að
sigla með æði mörgum skipum og
jeg hefi veitt því athygli, að þeir,
menn, sem einhverntíma liafa verið
undir stjórn Dollars skipstjóra, hafa
verið afbragð annara sjómanna.
— Hann var hreinn djöfull í rninn
garð, á meðan jeg var háseti hjá
honum, og þjer skuluð ekki halda.
að það hafi verið betra að vera
stýrimaður lijá honum. Jeg hefi
reynt það líka. Hann vakti mig á
öllum tímum nætur, — Jeg hafði
engan stundlega frið, hvorki i svefni
nje vöku.
—'Sennilega eigið þjer honum þó
margt að þakka, af þvi sem þjer
hafið lært. Sjómannauppeldið er
orðið alt of vægilegt, nú orðið.
Cowie benli á myndina og brosti
kaldranalega.
— Það má vera, — en það gleður
mig þó að vita það, að jeg þarf nú
ekki lengur að óttast, að jeg þurfi að
sigla á sama skipi og hann. Nú er
hann á öðruvísi siglingu, þar sem
tilgangslaust er að rífast við hafn-
sögumanninn, ef honum líkar ekki
slefnan.
— Jeg gat nú ekki að því gert, að
jeg dáðist að honum. Hann var
maður og hann var afburða skyklu-
rækinn.
— Já, og stigvjelatærnar hans
voru afburða harðar. — Segið þjer
mjer nú — hvernig verður veðrið?
Vjelstjórinn hallaði höfðinu i ýms-
ar áttir og þefaði.
— Þoka, sagði hann.
— Ætli hann stytti ekki upp, áð-
ur en við Ijettum?
—• Getur verið, svaraði vjelstjór-
inn, en á raddhreimnum mátti
skilja, að hann taldi það ólíklegt.
En, eins og hann var vanur, þá
vjek hann undan þessu óhugnanlega
umræðuefni og fór að tala um eitt-
hvað annað.
Þegar hann var farinn, sat skip-
stjórinn stundarkorn aðgerðarlaus og
var að rifja upp gamlar endurminn-
ingar. Hann sá í huganum mynd af
konu sem honum hafði þótt vænt um
einu sinni, en hafði mist vegna þess,
að ítökin, sem hafið átti í honum,
voru öllum öðrum kendum sterkari.
Og hann var að rifja upp ýmsar
endurminningar frá þeim árum, er
Dollar skipstjóri hafði eitrað líf
hans.
Engum undirmanni Cowies skip-
stjóra myndi hafa komið til hugar,
að þessi harðgerði maður, myndi
láta það eftir sjer, að vera að rifja
upp gamlar minningar. Því að
menn voru skelkaðir við hann, al-
veg eins og hann hafði verið skelk-
aður við Dollar á sínum tíma.
Annar stýrimaður kom inn í káet-
una.
— Það er maður að spyrja um
yður, skipsljóri.
— Hver er það? má jeg spyrja.
Jeg hefi sannarlega ekki tíma, til
þess að sinna hverjum sem er, sem
ekki á annað erindi, en að tefja fyr-
ir mjer með kjaftavaðli.
Stýrimaður varð hálf vandræða-
tegur á svipinn.
— Hann ncfndi Dickie Dollar?
— Ilvern þremilinn eruð þjer að
segja? þrumaði Cowie. Þetta eru
kurfslegar glettur. Annar stýrimað-
ur var þó ekkert gamansamur að
eðlisfari. En það hlaut nú að koma
fljótlega í ljós, hvað hjer var um
að vera.
— Látið hann koma niður!
Gesturinn var hár maður og
snyrtilegur. Hann var starfsinaður
á skrifstofu útgerðarfjelagsins.
Það var ekki trútt um að skip-
stjóranum ljetti, þegar hann sá
hann, en kveðjan var óblíð:
— Hvað meinar svona uppstrokin
hengilmæna með því, að koma hing-
að og setja alt i uppnám. Hvers-
vegna segið þjer rangt tií nafns?
Ungi maðurinn brosti. Cowie skip-
stjóri hefði haft gaman af að sjá um
uppeldi slíks ræningja, úti á rúm-
sjó. En hvað var nú á seyði. Hann
tók upp leirkyrnu og setti hana á
káetuborðið.
— Jeg hefi sannarlega ekki sagt
rangt til nafns, skipstjóri. Jeg kem
hjerna með Dickie Dollar. Áður en
hann Ijest, lagði hann svo fyrir, að
hann yrði brendur, og að siðan yrð-
uð þjer látinn sökkva leifunum í
sjóinn, út af Ouessant, um það bil,
sem tungl rís úr hafi. Sennilega hef-
ir liann einhverntíma verið rjett
búinn að stranda skipinu á þessum
slóðum, og hann liefir svo álitið, að
það væri vel til fallið, að bera þar
beinin. Hann var víst krumfenginn
karl?
— Það er engin lýgi!
Hann tók lokið af kyrnunni.. í
henni var hnefafylli af ösku. . það
var alt og sumt.
Cowie skipstjóri kinkaði kolli.
Hann var ylgdur á brúnina og stóð
stundarkorn hljóður. Hann var að
hugleiða hverfulleik lifsins. En svo
rauf hann þögnina, hrottalega, og
grenjaði:
—■ Hvern andskotann vill hann.
á mínu skipi? Nú var jeg einmitt
að óska sjálfum mjer til hamingju
með það, að jeg myndi aldrei sjá
hann framar.
— Það er sennilegt, að það myndi
aðeins gleðja hann, ef hann gæti
héyrt það, að hann hefir gert yður
gramt í geði ennþá einu sinni, sagði
ungi maðurinn undur sakleysislega.
— En ef jeg neitaði nú að fara
með hann?
— Þjer eigið sjálfsagt óhægl með
það. Þetta er ósk úfgerðarfjelagsins.
Auk þess væri það tilefnislaus
meinsemi við hinn framliðna mann,
— og nú gelur hann engum mein
gert lengur. Annars er ótrúlegt að
nokkur tæki eftir því, eða færi að
rekast í því, þó að kerinu yrði sökt
einliversstaðar annarsstaðar, t. d.
við Scilly-eyjarnar.
Skipstjórinn kinkaði kolli hugsi.
— Það væri auðvitað hægt. En
jeg er nú ekki viss um. .
— Hann hefir sýnilega brýnt fyr-
ir yður hlýðni. Ungi maðurinn gat
ekki stilt sig um, að rjetta Cowie
þessa sneið. En Cowie ljet, sein
hann tæki ekki eftir henni.
— Jeg verð auðvitað við tilmæl-
um útgerðarfjelagsins, en þjer get
ið skilað kveðju frá mjer og sagt,
að jeg geri það ekki með glöðu
geði, að stöðva skipið út af Oues-
sant, og jeg tek ekki á mig ábyrgð-
ina af því, sem af því kann að hljót-
ast.
Hann fylgdi unga manninum upp
á þilfar.
Þokan var orðin miklu þjettari,
en hún hafði verið.
Seinustu farþegarnir voru komn-
ir um borð. Það var liúið að gefa
burtfararmerki og eimskipið skreið
afar hægt ofan eftir fljótinu, í gul-
grárri þokunni. Á árbökkunum
blossuðu merkjaljosin. í sífellu
kváðu við klukknahringingar i
skipum, sem Jágu við festar, eim-
flautan á ,,Barndora“ grenjaði lát-
laust.
— Jeg er hræddtir um, að farþeg-
unum verði ekki svefnsamt í nótt,
ságði fyrsti stýrimaður.
Jeg læt það vera! Jeg held að
jeg kenni ekki í brjósti um þá, þó
að þeir geti ekki sofið, úr þvi að
jeg þarf að vaka, svaraði skipstjóri
allbyrstur.
Morguninn eftir kom vjelstjórinn
upp á stjórnarpall. Hann var eini
maðurinn á skipinu, sem var hressi-
legur og útsofinn. Þar eð hann var
ekki hugmyndaríkur, var honum al-
drei gjarnt að húast við óhöppum.
Skipstjórinn var rauðeygður og
löður sveittur.
Þokan var enn sótsvört, og síður
en svo, að nokkur merki væru þess,
að henni væri að ljetta. Þegar kvftid-
aði, mótaði fyrir mánanum, cins og
gulleitum depli, en hann var annars
falinn í fellingum hins úlfgráa
þokufelds.
Ótal skiji voru á siglingu um
sundið og úr öllum áttum kváðu við
aðvörunarmerki. „Barndora" skreið
löturhægt áfram. í Plymouth átti
að taka nokkra farþega, og þar átti
að tefja í þrjár klukkustundir, séúi
skipstjórinn' ætlaði að nota til þess
að hvíla sig og sofa.
Þegar hann var að hátta, varð,
honum litið á kerið, þar sem aska
Dickie Dollars var geymd Og hon-
um varð ónotalega við. Sennilegt er
að ef hann hefði ekki verið í höfn,
þá hefði hann farið upp með kerið
og fleygt Dollar í sjóinn, án þess að
skeyta nokluið um fyrirskipunina.
En eins og nú stóð á, ákvað hann
að gera það daginn eftir, eða stra.\
og komið væri lit á rúmsjó. En þeg-
ar liann var sofnaður, fór hann að
dreyma það, að hann fleygði ösku-
kerinu í sjóinn út af Scilly-eyjun-
um. En kerið þandist út og Varð að
ferlegu skipi, sem fór að elfa „Bar-
dora“. í stafni stóð Dollar gamli,
slarandi helköldum og ógnandi aug-
um. Þó að Cowie Ijeti herða á vjel-
inni alt hvað af tók, svo að „Barn-
dora“ hristist og nötraði stafnanna
a milli náði liitt skipið þeim, engu
að síður. Dollar ruddist um borð í
„Barndora" og fór rakleitl ofan i
káetu Cowies.
— Jæja, Cowie, sagði hann. Þjer
eruð að reyna að svikjast um að
framkvæma skipanir mínar? En
munið það, að til er það, sem sjó-
manninum þykir verra, en að vera
laminn með hnútasvipu.
Cowie skipstjóri vaknaði með and-
fælum. Annar stýrimaður var í
káetunni.
—- Hafnsögumaðurinn er farinn
ofan i bátinn og þokan er svo svört,
sem orðið getur.
Cowie flýtti sjer í fötin.
Það var hráslagalega kalt uþpi
á þilfarinu. Legustólar farþeganna
voru rennandi blautir. Barnsgrátur
heyrðist út um eínn klefagluggann.
Skipstjórinn hafði áldrei Jent i
i
i