Fálkinn - 13.08.1938, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
KONUNGALAUN
að velja þá nieð tilliti til þess
live loSnir þeir eru um lófana.
Hinsvegar sleppa þeir viS skatta
í landinu sem þeir lifa í, og fá
þannig óbeinlínis uppbót fyrir
gjöldin. — Hertoginn af Wind-
sor befir sem svarar hálfri ann-
ari miljón króna árstekjur og
er þaS sæmilegur skildingur
fyrir barnlaus hjón.
Um suma konunga má segja,
aS þeir bafa safnaS sjer eign-
um af eigin ramleik og bygg-
indum, án þess aS staSa þeirra
gæfi þeiin nokkra sjerstöSu til
þess. Þannig var til dæmis um
Alexander konung í Jugóslavíu,
sem fjell fyrir morSingja hendi
f'yrir nokkrum árum, ásamt
Barthou — utanrikisráSherra
Frakka. Hann var aS visu ung-
ur maSur þegar hann varS kon-
ungur. En hann bafSi lært þaS
af dæmi fyrirrennara sinna í
Serbiu, aS konungsembættin
þar í landi eru ekki tryggari
atvinna en hviaS annaS. Og
þegar jugóslaviska þingiS ákvaS
laun Jians —- þaS voru 58- mil-
jón dínarar eSa um 1.250.000
sterlingspund á ári, geysihá
uppliæS i ekki stærra landi, —
var hann svo forsjáll aS krefj-
ast þess, aS helmingur laun-
anna skjddi greiddur í sviss-
neskum frönkum, meS ávísun
á banka Ziirich. Sama regla
gildir nú um konungsmötu
Pjeturs litla sonar lians. Á þann
hátt er fjölskyldan jafnan trygS
fyrir því aS komast ekki á
vonarvöl, þó aS hún verSi rek-
in frá ríkjum þegar minst varir.
Og þaS getur orSiS dálagleg
fúlga, sem safnast fyrir í sviss-
neska bankanum meS timanum.
MeSan Alexander konungur
lifSi varSi bann miklum hluta
konungsmötu sinnar lil ýmsra
arSbæri-a fyrirtækja, því aS
sjálfur lifSi liann mjög spar-
lega. Hann stofnaSi fyrirmynd-
arbú í vínræktarhjeruSunum og
framleiddi bestu víntegundir,
sem fáanlegar voru í landinu
og seldi þaS dýru verSi. Hann
var af bændastjett koniinn og
liafSi mestan áhuga fyrir bú-
skap. Þegar jeg heimsótti hann
einu sinni á búgarSi lians í
Topola sást ekkert annaS en
vínviSur svo langt sem augaS
eygSi, af svölunum viS höll
hans, og konungurinn bauS
mjer lika sígarettur, úr tóbaki,
sem ræktaS liafSi veriS á ekr-
um hans. Konungshjónin sjálf
lifSu mjög óbrotnu lífi Iivers-
daglega og bárust lítiS á. Jeg
man aS birSmeyjar drotningar-
innar hentu gaman aS, er drotn-
ingin var aS sýna mjer stofurn-
ar á þessu konungslieimili og
sýna mjer gólfdúkana, sem liún
bafSi sjálf stoppaS og lagfært.
HíbýlaprýSi var mjög íburSar-
laus þarna, húsgögnin fóSruS
ódýrum dúk og blómin úr garS-
inum í grófgerSum leirskálum
Carol Rúmenakommgiir.
og glerjuSum könnum, sömu
legundar og hægt er aS fá
keyptar í hverri búS í Jugó-
slavíu. ÞaS er bændavinna og
er jeg keypti nokkrar af þess-
um könnum síSar lil minja kom
þaö á daginn aS þær kostuSu
10 og 20 aura stykkiS. En í
einu lilliti var konungurinn
eySsluseggur: hann hafSi ákaf-
lega gaman af bifreiSum og
átti um tuttugu .mismunandi
gerSir, sem eflaust verSa allar
komnar úr tísku áSur en sonur
lians fer aS aka bifreiS sjálfur.
Þrált fyrir þaS aS misjafnt
orS fer af Carol Rúmenakon-
ungi þá er hann ekki aSeins
duglegur konungur, heldur líka
sjeSur kaupsýslumaSur. ÞaS er
sagt aS liann liafi sett sig inn
í kaupsýslu á þeim árum, sem
liann var í útlegS í Frakklandi
og liafSi ekkert aS gera. Þá
bafSi hann kynt sjer ítarlega
kauphallarbrask og verSbrjefa-
Alfons Spánarkonnngur.
markaSi, og kom honum þaS
aS góSu haldi síSar,
Þegar hann fluttist svo aftur
til Rúmeníu og ljet Michael
son sinn vikja konungssæli fyr-
ir sjer og gerSi hann aS krón-
prins, fjekk liann 365 þúsund
sterlingspunda laun á ári. ÞaS
er sagt aS hann spari 100.000
pund af þessari upphæS árlega
og komi henni fyrir í erlendum
fyrirtækjum og sje í þann veg-
inn aS verSa ríkur maSur. -—
Rúmenski r slj órnmálamenn
segja i gamni, þegar ríkinu
gengur erfiSlega aS fá lán, aS
ekki sje nema einn kostur fyrir
liendi: aS bíSa þangaS til kon-
ungurinn sje orSinn svo ríkur,
aS hann geti lánaS landinu þaS
fje, sem þaS þurfi.
Zogu Albanakonungur heí'ir
lægst laun allra konunga, sem
sje 21.000 pund á ári, enda er
landiS bæSi lítiS og fátækt og
hefir ennþá silfurmyntfót. Þeg-
ar jeg kom þangaS til þess aS
heimsækja konunginn brá mjer
heldur en ekki i brún, er jeg
fjekk þar silfurpeninga frá Vil-
hjálmi Þýskalandskeisara og
Franz Jóseph. Jeg lijelt aS þeir
væru falsaSir, en þaS kom á
daginn, aS þetta var ósvikiS silf-
ur og þarna var silfurmynt
samankomin úr flestum lönd-
um Evrópu. Og almenningur
hafSi litla trú á seSlurn sem
gjaldmiSli. En Zogu konungi
fyrverandi liSsforingi í her
Vilhelmína Hollandsdrotning.
Austurríkis og síSar tungumála-
kennari í Wien, hefir tekist aS
safna fje, þó konungsmatan
væri ekki bá. Hann græddi meS
al annars á því, aS veita Itölum
sjerleyfi í Albaníu og kaupa
sjálfur hluti i fyrirtækjunum.
Zogu er ólíkur Alexander Jugó-
slavakonungi aS þvi leyti, aS
hann berst allmikiS á og vill
balda sig ríkmannlega. I höll
lians i Tirana er mikiS af dýr-
um munum og listaverkum,
mestmegnis af ítölskum upp-
runa.
Því var spáS, aS Zogu mundi
giftast til fjár og sennilega fá
sjer ameríkanska dollaraprins-
essu. Nú liefir hann kvænst blá-
fátækri greifadóttur frá Ung-
verjalandi, svo aS hann þykist
geta komist af án þess aS fá
björg í búiS meS konunni.
Spurgeon, hinn frægi mælsku-
maður, fjekk einu sinni heimsókn
af konu, sem hafði frábæra hæfi-
leika til að sjá flísina í augum ann-
ara manna, eða með öðrum orðum
taka eftir göllunum í fari þeirra,
en var að sjálfsögðu jafn ónæm á
sína eigin galla.
Konan sagðist vera i mjög alvar-
legum erindum, en það væri erfitt
fyrir hana að bera þau upp. Vegna
sinnar miklu ábyrgðar yrði hún þó
að segja þau. Og erindið var ekki
annað en það, að endarnir á.hvíta
hálsbindinu hans Spurgeon voru of
langir — en það fanst henni ekki
hæfa þeirri auðmýkt, sem mönnum
eins og honuin bæri að sýna. Og
vandlæting konunnar var svo áköf
að hún tók upp skæri til að ráða
bót á þessu strax.
Yður er það velkomið sagði Spurg-
eon, og endarnir voru kliptir af.
Þegar búið var að því, sagði hann:
Nú vildi jeg gjarna gera yður greiða.
Það er eitt of langt á yður — og það
hefir valdið mjer talsverðrar á-
hyggju. — Viljið þjer lofa mjer að
stytta það?
— Já, auðvitað sagði konan, en
nokkuð hikandi. Hjerna eru skærin,
notið þau eins og yður sýnist.
-— Þakka yður fyrir, sagði Spurg-
eon, ósköp hægur, viljið þjer vera
svo elskulegar að rjetta út úr yður
tunguna eitt augnablik?
Saumavjelin er sú uppgötvun, sem
náð hefir útbreiðslu meðal flestra
þjóðflokka. Hún er eigi aðeins not-
uð af menningarþjóðum heldur og
af frumþjóðum, livort heldur er i
Grænlandi, á Suðurhafseyjum eða
í myrkviðum Afríku.