Fálkinn - 25.10.1940, Blaðsíða 4

4
F Á L K I N N
Karl Johansgaten i Oslo er nú með öðrum svip en áður var. Á Grand
Hotel, sem sjest t. h. á myndinni, býr fjöldi þýskra he.rforingja og í
konungshöllinni, fyrir enda götunnar eru skrifstofur hinnar nýju stjórnar.
Stórþingshúsið í Oslo liefir einkum verið nolað fyrir skrifstofur i
sumar, því að þingið hefir ekki starfað.
Skúli Skúlason ritstjóri Fálkans var einn þeirra íslend-
inga, sem heim komu með Esju um Petsamo. Hann mun
segja frá þessari merkilegu ferð í næstu blöðum Fálkans
og er hjer fyrsti þátturinn.
Þeir sem erlendis dvelja, f jarri
ættarslóðunum, liafa eitt vopn í
hendi, til þess að lialda tengsl-
unura við landið, sem þeir eru
frá. Sendibrjefið er sá þráður,
sem frá alda öðli hefir verið
miðill fjarlægra vina og er það
enn. Símskeytið er fljótara i
ferðum, en það segir minna.
Það var svo með sendibrjefið
eins og svo margt annað gott,
að enginn veit, hvað átt liefir
fyr en mist hefir. 1 vetur fóru
að verða erfiðleikar á að koma
brjefum milli landa og við at-
burðina 9. apríl lokaðist að heita
mátti brjefaleiðin milli Islands
og þeirra Ianda,-sem ísland hefir
löngum haft mest skifti við:
Norðurlanda. Þetta var einn þátt-
urinh í þeirri miklu breytingu,
sem varð á kjörum okkar, sem
dvöldum austan íslands ála, þált-
ur, sem snerti hvern íslenskan
einstalding tilfinnanlega. Jeg býst
við, að flestum okkar, sem á
Norðurlöndum liafa verið und-
anfarið, sje þannig farið, að við
hefðum fúslega afsalað okkur
kaffi og tóbaki, ef við hefðum
fengið brjefasamband við beima-
landið í staðinn. Og við hefðum
jafnvel viljað fórna meiru.
Við höfum verið brjefalaus og
við höfum ekki fengið nema sára
lítið af almennum íslenskum
frjettum. Við frjettum í útvarpi
um hernám Breta og þessháttar.
En iyð höfðum t. d. ekki hug'-
mynd um tíðarfar heima, um
árferði, um mannalát og þess-
konar, fyr en við hittum skips-
menn á Esju í Petsamo. Árang-
urslaust höfum við reynt að
hlusta á útvarpið, með sterkum
viðtækjum, og gi'angursfaust höf-
um við stilt tækið á stuttbylgj-
una, sem Reykjavik á samkvæmt
gömlum samþyktum. — —
Þeir, sem heima hafa verið,
geta því gert sjer í hugarlund,
hvílíkan fögnuð það vakti í sum-
ar, er það frjettist, að stjórnin
væri að vinna að því, að fá far-
argrið handa Esju, til þess að
sækja til Petsamo í Finnlandi þá
»VIÐ HJELDUM HEIM«
I. Fyrsti áfanginn: Til Stokkhólms.
Islendinga í Evrópu, sem heim þess að fá norskan borgararjett,
vildu komast og heim þurftu að eða námsfólk. Stúdentarnir, sem
fara. Svo langt var því máli kom- eru á verkfræðingaháskólanum í
ið um miðsumar, að farardagur- Trondheim, urðu t. d. allir eftir.
inn hafði verið ákveðinn nokk- Sama er að segja um íslenska
urnveginn. Þá liljóp ný snurða stúdenta og annað námsfólk í
á þráðinn og sumir mistu von- Oslo og víðar. Það vill ljúka sínu
ina. En málið var leitt til sigurs. námi áður en það fer lieim, þó
Og 25. september var Iialdið af að því sje ljóst, að sú heimferð
stað frá Kaupmannahöfn og Osló getur dregist lengi.
áleiðis til Svíþjóðar. Lesandinn Það eru. margir að spyrja mig:
er beðinn að afsaka, að jeg verð Er líft í Noregi? Jeg get ekki
f jölorðari um Noreg en um liin svarað því með öðru betur en
löndin, sem heimfararnir komu þvi> ag minnast á þetta með fólk-
frá, þó að hópurinn frá Noregi jð; sem eftir varð. Ætli það hefði
væri langminstur. Jeg hefi sem ekki reynt ag nota sjer tækifærið
sje dvalið í Noregi sjálfur siðan núna> ef það hefði t. d. svelt?
nokkrum mánuðum fyrir her- Ekki svo ag skilja; það vantar
námið og hefi t. d. alls ekki til ýmislegt af því, sem talið er
Danmerkur komið á þeim tíma. nauðsynjavara, í Noregi núna.
Við vorum aðeins sex, sem Brauðmjelið er grófara og minna
lcomum frá Oslo, en tveir ungir sáldað en áður (það mundi ýms-
skipsbrotsmenn koniu um borð nm íslendingum þykja breyting
i Trondheim. Þetta er lítill hóp- til batnaðar), sykurskamturinn
ur í samanburði við þann fjölda er lítill, súkkulaði er ófáanlegt
íslendinga, sem eftir varð þar, öðru hverju og feitmetisskamtur-
ýmist fólk, sem dvalið hefir þar
Raadhuspladsen í Kaupmannahöfn, með ráðhúsinu t. h. og Absalons
Gaard og Palace Hotel til vinstri.
inn vár ekki nema 45 gr. á mann
á dag í sumar. Hveiti fjekst að-
eins gegn læknisvottorðum. Og
fleira þessháttar mætti nefna. En
enginn þarf að svelta enn sem
komið er. Fyrir atvinnulífið er
olíu- og bensínskorturinn tilfinn-
anlegur. Það gengur ekki nema
lítill hluti af bifreiðunum í land-
inu, vegna þess að bensinið vant-
ar, og útgerð mundi vera stór-
um meiri, ef ekki væri olíuskort-
urinn. Bifreiðum, sem ganga fyr-
ii viðar- og viðarkolagasi f jölgar
óðum og munu vera orðnar fast
að 3000 talsins í Noregi nú. Og
verið er að gera tilraunir með
að nota viðargas í vjelbáta. —
Vikjum nú aftur að ferðasög-
unni. Danski konsúllinn í Osló,
Kaj Grum, liafði annast um hið
sameiginlega vegabrjef okkar og
undirbúið ferðalag okkar til
Stokkliólms. Við samferðafólkið
hittumst í sendisveitinni dáginn
áður en haldið var af stað, til ,
þess að fá vegabrjef okkar og
nokkrar sænskar krónur fyrir
mat á leiðinni, því að þær fást
aðeins „að opinberri tilhlutan“
í Noregi. Drukkum við þar te
hjá konsúlnum og ffú hans og
ljetum eins og við værum heima
hjá okkur, því að hjónin eru hin
alúðlegustu i viðmóti. 1 birtingu
daginn eftir var svo haldið af
stað og voru þau lijónin á braut-
arstöðinni til að kveðja okkur.
Við gleymum þeim ekki.
Og svo er haldið af stað. Þarna
sitjum við sex í klefa og okkur
var víst öllum eitthvað einkenni-
lega órótt innanbrjósts. Hvert
erum við að fara — við livað
er maður að skilja? Hvenær
kemur maður hingað næst? Best
að hugsa sem hiinst, við skulum
tala sem mest og hugsa sem
minst, segja sögur, horfa út-um
gluggann á mislita haustskóginn,
á aldintrjen, á hesjurnar og
bólstrana á bleikum ökrunum.
Við erum þarna sex, sitt af
hverju landhorni að kalla má, og
jeg hefi ekki sjeð neitt af fólk-
inu fyr, nema Guðmund Reyk-