Fálkinn - 17.01.1941, Blaðsíða 15

F Á L K I N N
15
Það er langt siðan að bfitta varl
Pegoud
kollbnýsamei starl
Fyrir 30 árum var öðruvísi ástall
um flugið en nú. Þá þektust ekki
öðruvísi flugvjelar en með trjegrind,
sem fóðruð var með ljerefti eða
stundum silki, lireyfillinn var afl-
lítill og vjelin yfirleitt svo ófullkom-
in, að engin flugmaður mundi fást til
að láta slík tœki lyfta sjer nú á dög-
um.
En aldrei niunu hafa verið til á-
hugasamari áhorfendur að flugi en
einmitt þessi árin. Þá beið fólk úti á
flugvöllunum lieilar nætur og daga
til þess að híða eftir að „eitthvað
mundi ske“ og var þakklátt ef vjelin
komst á loft og gat flogið nokkra
hringi.
Þannig var ástatt í Kaupmanna-
liöfn árin 1910—14. Danir voru mjög
áhugasamir um flug, ekki síst vegna
þess, að danski húgvitsmaðurinn Elle-
liammer liafði sjálfur gert tilraunir
til að fljúga áður en öðrum tókst
það. Þegar skriður komst á flugið í
Frakklandi, eftir að Bleriot hafði
flogið yfir Ermasund, fóru ýmsir
Danir til París til að læra að fljúga.
Þar á meðal var Alfred Nervö blaða-
maður hjá Politiken. Hann flaug
fyrsta athyglisverða flugið í Höfn,
fór liring inn yfir horgina og flaug
kringum Ráðhústurninn á vjelarskrifli
sem „Vampa“ hjet, og slapp óskemd-
ur. En hann flaug aldrei eftir það og
vjeiin náði sjer aldrei upp eftir það.
Næstur vann Robert Svendsen það af-
rek að flúga yfir Eyn rsund, mi li
Málmeyjar og Kaupnmnnahafnar. Um
það flug var meira talað þar en
Atlantshafsflug Eindbergs.
Dansk i flugfjelagið fór nú að fá til
llafnar ýmsa fluggnrpa franska, sem
mikið orð fór af. Þar á nieðal Chanle-
loup; haan kom með bestu flugvjel-
ina, sem Danir höfðu þá sjeð og varð
frægur fyrir að þora að fljúga í (i
stiga vindi. En næstur eftir hann kom
Adolphe Pegoud, sem þá var fræg-
astur í listflugi, allra manna í ver-
öldinni. Hann flaug á Bleriot-vjel og
hafði starfað-hjá verksmiðju Bleriots.
Embælti hans þar var, að „innfljúga"
nýjar vjelar frá verksmiðjunni.
Pegoud var mesti ofurhugi. Hann
gerðist, 18 ára, liermaður í her
Frakka í Alsír en þegar liann kom
þaðan eftir 5 ára útivist gerðist hann
flugmaður og náði fljótt meiri frægð
en allir aðrir í þeirri sljelt. Það var
liann, sem fyrstur flaug með Alfons
Spánarkonung. Það var hann sem
fyrstur reyndi að stökkva út úr flug-
vjel með fallhlíf. Hæðin var 80 metr-
ar en lilifin opnaðist ekki og Pegoud
lenti í trjetoppi — og slapp mcð
glóðarauga og viðbeinsbrot.
Sem listflugmaður var liann óvið-
jafnanlegur. Einkum þótti það óvið-
jafnanlegt að sjá liann steypa sjer
kollhnýsa og fljúga langar leiðir í
vjelinni á hvolfi. Nú þykir þetta ekk-
ert afrek, en það var afrek þá, vegna
þess hve vjelar þeirra tima voru Ije-
legar og veikbygðar.
Þegar slyrjöldin liófst 1914 gerðist
Pegoud auðvitað herflugmaður. Þjóð-
verjar gerðu út sjerstaka vjel til þess
að liafa gát á þessum ofurhuga —
leiknasta flugmanni Frakka, sem á-
valt flaug einn og stjórnaði bæði vjel-
inni og vjelbyssunni. Eitt sinn lenti
hann í návígi við þýska 2-manna
flugvjel, og lauk því svo að kúla hitti
Pegoud í hjartastað. Þá var hann
á 26. árinu.
Þannig lítur i'it að næturlagi yfir borgum þeim, sem loftárásir eru gerðar á. Undir eins og dynurinn heyrist
í óvinaflugvjelunum taka loftvarnafallbyssurnar til starfa, en kastljósum er beint upp í loftið til þess að sji
hvar flugvjelarnar eru. En fallbyssnkúlurnar og sprengjurnar mynda eldrákir þar sem þær fara, svo að úr
öllu saman verður tröllaukin flugeldasýning með ferlegum hávaða, þar sem dynkirnir í fallbyssunum og
drunurnar frá sprengjum flugvjelanna yfirgnæfa gersamlega dyninn í flugvjelumim, enda eru þær að jafn-
aði hátt í lofti. Hjer á myndinni sýna breiðu rákirnar kastljósin, en hinar mjórri kúlurnar frá loftvarnabyss-
unum. Myndin er tekin yfir þýskum iðnaðarbæ.
ADOLPH MENZEL
var einn vinsælasti málari Þýska-
lands á 19. öld og um leið sá af-
kastamesti. Eru málverk eftir hann
til i flestum listasöfnum Þýskalands,
en teikningar lians skif a þúsundum.
Málaði hann m. a. þjóðfræga menn
og sögulega viðburði, sem hann að
vísu hafði stundum aldrei sjeð. Hjer
á myndinni sjest eitt af frægustu
málverkum lians, Friðrik konungi
mikla. — En til hægri er mynd af
honum sjálfum á gamals aldri. Han:i
varð níræður og málaði fram í rauð-
an dauðann.
Þegar hann var grafinn fylgdu flug-
fjelagar lians honum til grafar. En
jiegar kistan var látin síga birtist flug-
vjel yfir kirkjugarðinum — þýsk flug-
vjel. Og ofan úr loftinu kom vöndur,
bundinn úr frönskum villiblómum,
og silkiborði festur við. Þar stóð: „Til
Pegoud flugmanns, sem fjell fyrir
land sitt. Með kveðju frá andstæð-
ingi lians.“
9 "II.. O "U— O *•%»
Drekkið Egils-öl