Fálkinn - 14.04.1944, Blaðsíða 2

o
F Á L K 1 N N
Ameríkönsk málverkasýning.
í fyrradag fór fram í Sýningar-
s.kála Myndlistarmanna opnun ný-
stárlcgrar sýningar á ameríkönsk-
um vatnslitamyndum og eftirlíkingum
amerískra og evrópískra Jistaverka.
Sýning l>essi er til orði.i fyrir at-
I>eina Upplýsingardeiídar Banda-
ríkja lijer á landi og fyrverandi og
núverandi stjórnenda hennar, ])eírra
mr. Porter McKeever og Hjörvarð-
ar Árnasonar listfræðings, með að-
stoð Whitney-listasafnsins í Ncw
York og forstjóra þess, frú Juliana
Force. En verndarar sýningarnar
eru þau mr. Leland Morris sendi-
herra Bandarikjanna og frú hans.
Sýningin var opnuð boðsgestum
kl. 2 i fyrradag og var þar viðstadd-
ur rikisstjóri íslands og ríkisstjórn,
sendilierra Bandarikjanna og yfir-
Iiershöfðingi Bandaríkjasetuliðsins
hjer á landi, Major General William
S. Key, sendiherrar erlendra ríkja
og sendifulltrúar, ýmsir embættis-
menn íslenskir og foringjar úr hei
og flota, hjer staddir, erlendir og
innlendir lilaðamenn m. m.
Mr. McKeever bauð gestina vel-
komna og tók því næst til máls mr.
Leland Morris sendiherra og lýsti
sýninguna opna og svo tilgangi
hennar, sem væri sá að kynna ís-
lendingum amerikanska málverka-
list. Hann drap á að íslendingar
hefðu sjerstaklega mikinn áhuga
l'yrir málverkalist og kvaðst því vona
að 'þessi sýning gæti orðið til þess
að sýna íslendingum stefnur og starf
ameríkanskra málara. Sjer virtist,
sagði hann, að sýning sem þessi
gæti orðið til þess að auka gagn-
kvæman skilning þjóða á milli,
þann skilning, sem væri svo nauð-
synlegur til þess að efla vináttu og
friðsamleg skifti þjóða á milli.
— Þá tók ríkisstjórinn, Sveinn
Björnsson til máls. Þakkaði hann
með fáum orðum vinarhug þann,
sem sýningin hæri vott um og kvað
það mundi gleðja íslendinga að fá
þelta tækifæri til að kynna sjer
málverkálist Bandarikjaþjóðarinnar.
Mr. McKeever talaði þvínæst aftur
og þaklcaði ýmsum þeim, sem átl
hefðu þátt í, að sýning þessi gæti
orðið að veruleika. Það hefði ver-
ið Eimskipafjelagi íslands að þakka
að myndirnar komust hingað og
málurunum Guðmundi frá Miðdal
og Jóni Þarleifssyni, að sýningin
gal fengið húsnæði i sýningarskál-
anum á þessum tíma. Hann gat þess
og að forgöngumenn sýningarinnar
hefðu ákveðið að gefa flestar mynd-
líkingarnar og nokkrar fleiri Þjóð-
menjasafninu.
Hjörvarður Árnason gerði þvi-
næst grein fyrir þvi hvað vakað
liefði fyrir þeim sem völdu mynd-
irnar á sýninguna og hvernig val-
inu hefði verið hagað. í mynda-
skrána hefir Hjörvarður skrifað eink
ar fróðlega ritgerð um amerikanska
málaralist, sem allir munu liafa
gagn af að lesa áður en þeir fara á
sýninguna. Þess má og geta um
myndaskrána, að þar er sagt frá
öllum þeim ameríkönsku málurum,
sem eiga myndir eða eftirmyndir
á sýningunni, en þeir eru um CO.
Að loknu máli Hjörvarðar list-
fræðings þakkaði Matthías Þórðar-
son þjóðmenjavörður gjöfina fyrir
hönd safnsins og kvað liana lýsa
góðum hug. Minntist hann i þessu
sambandi bókagjafar þeirrar, sem
Bandarikjaþing sendi Landsbóka-
safninu í fyrra.
Á sýningunni eru alls 30 vatns-
litamyndir (frummyndir), og 50
eftirlíkingar málverka. Skiftist sýn-
ingin í fjóra flokka. í þeim fyrsta
eru 20 cftirlíkingar er sýna eiga
þróun amerikanskrar myndlistar
frá því á 18. öld og fram á vora
daga. Þar eru elslar andlitsmynd-
ir eftir Copley (1737—1815), Ralpb
Éarl (1751-1801) og Gilbert Stuart
(audlitsmynd af Washington). I
þessari deild er aðeins ein mynd
eftir livern málara nema liinn ein-
kennilega snilling Winslow Homer;
eftir hann eru átta eftirlíkingar.
Þá koma 18 eftirlíkingar af mynd-
um amerikhnskra nútímamálara, er
flestir eru enn á lífi enda eru að-
eins tveir þeirra fæddir fyrir 1889
en þeir yngstu liafa ekki enn náð
fertugsaldri. Þarna er fjöldi mynda
sem munu vekja mikla athygli, svo
sem „American Gotliic" myndin af
bóndahjónunum í Iowa eftir Grant
Wood.
Næst koma svo vatnslitamyndirn-
ar, alls 30 að tölu, en af þeim hefir
Whitney Museum of American Art
lánað meirihlutan, en hinar eru frá
fjórum öðrum listasöfnum vestra og
frá listfræðingnum Henry Schnaken-
berg, en hann aðstoðaði við val
myndanna vestra, á þessa sýningu.
Eflaust mun þessi deild sýningarinn-
ar vekja mesta athygli, því að þó
að eftirlíkingarnar sjeu flestar prýði-
lega gerðar, þá standa þær jafnan
að baki frummyndinni. Höfundar
þessara mynda munu flestir vera
gersamlega óþektir hjer á landi,
en það er ekki ósennilegl að sýning
þessi verði til þess að vekja áliuga
fólks hjer á þvi að sjá myndir af
fleiri listaverkum þeirra. Þetta er
einkar fjölbreytt úrval og kennir
þar margra grasa, en ekki verður
sagt að þessir málarar sjeu jafn
róttækir og sumir íslenskir málar-
ar.
Loks kemur lítið safn Jitprenl-
aðra mynda eftir nokkra Evrópú-
málara að fornu og nýju, tólf mynd-
ir alls, allt frá Rafael til Matisse.
Þar er Rembrandt með ,,PóIska ridd-
arann“, George Roniney með „Frú
Davenport“, Daumier, Corot, Renoir
og Cézanne, alt myndir sem margir
kannast við af eftirmyndum. Iín
frummyndirnar að öllum þessum
tólf Jistaverkum eru i söfnum í
Bandaríkjunum.
Skipulagið á sýningu þessari er
svo vel hugsað, að eigi verður betra
kosið. Þeir sem hafa haft veg og
vanda af findirbúningi liennar eiga
þakkir skilið. Það er fræðandi ný-
næmi að skoða þessa sýningu, eigi
síður en (ensku svartlistarsýninguna
i fyrra, og engin vafi á, að fólk mun
nota sjer þetta einstaka tægifæri
og skoða sýninguna oft og lengi
í senn.
( fyrrakvöld kl. 9% hjelt einn af
UMBERTO „ÍTALÍUKONUNGUR"?
Victor Emmanuel ítaliukonungur
hefir nú afsálað sjer völdum og
fatið sgni sLnum, Umberto krón-
prins ríkisstjórn. Hann kvað liafa
verið eini opinberi andstæðingur
Mussolinis, jafnan siðan hann komsl
til valda á ítalíu. Er liklegt að Um-
berto taki bráðum koiumgdóm eftir
föður sinn.
undirforingjunum í Bandarikjahern-
um, Reino Luoma píanóhljómleika,
og ljek þar tónverk eftir Chopin.
Debussy, Ravel og endaði með þætti
úr Rhapsodi nr. 2, eftir Liszt. Var
Jeikur hans með afburðum góður
og smekklegur. í gærkvöldi hjelt
Hjörvarður Árnason fyrsta fyrir-
Frh. á bls. 15.
HEILDSÖLUBIRGBIR;
Svcrrlr Bcrnliöft(h.L
Austurstræti 10 — Sími 5832.