Fálkinn - 14.04.1944, Blaðsíða 6

0
F Á L K I N N
- LlTLfi SHBnn -
Dudley Huys:
í síðasta sinn
GEORGli MILLER var í öllu sínu
dagfari eins og sjálf imyni!
heiðarleikans, en eigi að siður liafði
liann lagt fyrir sig innbrotsþjófnað
í marga mánuði.
Sjálfur átti hann bágt með að
skilja þessa hræðilegu staðreynd,
og ef hann hefði sagt nokkruin
manni frá lienni þá liefðu j'e'ir
hlegið að honum. Ekki hefði nokk
ur maður viljað trúa þessu, þó að
hann hefði unnið eið að þvi. rlann
var afturhaldssamari en svo hæg-
látari en svo og meir utan við sig
en svo — hann Georg Miller.
Hann var einn þessara óhagsýnu,
nærsýnu manna, sem vopnast regn-
hlíf og skóhlífum í sólskiní, en
gleyma hvorutveggju í rigningu.
Ógæfan byrjaði þegar honum var
sagt upp ljelegri skrifarastöðu. —
Þetta liafði verið. mikið áfall, og
og hann hafði ekki brjóst í sjer til
þess að segja konunni sinni frá því.
Hann hafði farið að heiman á
hverjum morgni, eins og hann var
vanur áður, og komið heim á rjett-
um tima, en lítið var upp úr þvi að
hafa að ráfa um göturnar. Ekkert
sem hann gat keypt mat fyrir, borg-
að húsaeigu, sjúkrasamlagsgjald eða
aðrar nauðsynjar með.
Miller auminginn vissi ekki sitt
rjúkandi ráð, og einn dag trúði
hann manni, _sem sat hjá honum
á bekk í skemtigarðinum, fyrir á-
hyggjum sinum. Og hann hitti líka
þann rjetta.
Ókunni maðurinn, sem hjet Drell,
sagði: — Hittið þjer mig hjerna kl.
8 i kvöld. Þá skulum við sjá hvað
jeg get gert fyrir yður.
Og Miller kom stundvíslega, glað-
ur og vongóðlir. En þegar þeir stóðu
fyrir utan byrgðaglugga á stóru
verslunarhúsi, sá hann hvað á spit-
unni lijekk. Hann átti að aðstoða
við innbrot.
Hann ætlaði að flýja, en Drell
urraði: — Eina leiðin til þess að
bjarga lífinu er sú, að svíkjast ekki
undan merkjum.
Miller tók við ýmsum munum,
sem honum voru rjettir út um
glugga, og stakk þeim ofan í hand-'
tösku. Þetta gekk allt í snatri. —
Tveimur tímum síðar tók hann við
kaupinu, sem Drell rjetti honum
með þessum orðum:
—IJjerna er yðar hluti af her-
fanginu. Gerið þjer svo vel.
Miller starði ringlaður á seðlana,
sem hann var með i hendinni. —
Þrjú hundruð krónur. . . . Mánaðar-
kaup — fengið á klukkutíma.
Hann borgaði húsaleigu, borgaði
reikninga og nú hljóp skriðan.
Drell hafði fullt vald yfir honum.
Ef Miller hlýddi ekki hverri smá-
bendingu, á(ti hann á liættu að
vérða kærður fyrir ögreglunni. —
Drell þurfti ekki annað en að gefa
bendingu. Og þá fjell smánin á
konu Millers og börn og sjáifur var
hann kominn í tukthúsið.
Miller bað fyrir sjer: — Jeg er ó-
hæfur til þess að vera innbrots-
þjófur, kveinaði liann, en Drell
hló: — Nei, og það er nú einmitt
kosturinn á þjer. Þú ert svo ráð-
vendnislegur. Ef þú færir inn í
gimsteinabúð um hábjarfan daginn
og stingir einhverju á þig, mundu
allir halda að þú liefðir gert það
án þess að vita af því.
En eftir nokkra mánuði fór Drell
suður að Miðjarðarhafi, þvi að þa''
var stærra starfssvið, sagði hann,
og Miller var aftur á valdi sjálfs
sín og ráðvendninnar. Honum Ijetti
við breytinguna og liann fór að
falasl eftir atvinnu. Eftir langa leit
tókst honum að fá svipaða atvinnu
og hann hafði haft fyrrum. Ilann
átti að byrja aftur eftir þrjá daga.
" Honum fannst þetta nærri því
óskiljanlegt, að ekki væru nema
þrír dagar þangað til liann væri orð-
inn heiðarlegur maður, sem engu
þyrfti að leyna. Hann þurfti ekki
að ljúga nema einu sinni enn og
segja konunni sinni: — Verslunin
verður að færa saman kvíarnar,
en af jjví að jeg hefi staðið vel
í stöðu minni hefir húsbóndinn
útvegað mjer stöðu hjá öðru fyrir-
tæki.
En.... þarna er eitt en. Síðasti
mánuðurin hafði verið dýr. Hann
hafði orðið að stofna skuldir víða
til þess að hver fengi sitt, og það
þurfti helst að borgast áður en að
hann kæmi í nýju stöðuna. Hættu-
legt ef lánardrottnarnir færu að
rekast í nýja húsbóndanum hans.
Nú braut hann heilann og ioks tók
hann ákvörðun: Hann ætlaði að
freista gæfunnar sem innbrotsbjof-
ur einu sinni enn.
Hann hafði af tilviljun komið inn
til gamals sjervitrings, sem átti
heima i næsta liúsi við lianr., og
var nýfluttur þangað. Gamli mað-
urinn hafði beðið hann um að
hjálpa sjer með eitthvað og þá hafði
hann sjeð hjá honum forna gull-
diska — þeir voru ekki þungir i
vöfunum.... Og svo hafði sá gamti
sagt honum að liann ætlaði úr bæn-
um eftir nokkra daga.
Miller hafði átt i stríði við sjáifan
sig og loks fallið fyrir fre'sting-
unni. Sá sem hefir stolið tiu sinn-
um verður hvorki betri nie verri
þótt hann stæli í ellefta skiftið. —
Þetta yrði óhjákvæmilega i síðasta
sinn — stela gulldiskunum, borga
skuldirnar og byrja svo nýtt lif
eftir þrjá daga.
Hann liafði farið að heiruan um
kvöldið og sagt konunni sinni, að
hann yrði að vinna yfirvinnu, og
að hún skyldi ekki hiða eftir sjer
á fótum. Frú Miller, sem var mesfa
sakleysissál, hafði vorkejint hon-
um að þurfa að gera þetta, og hafði
gefið honuni aukasopa áður en
hann fór.
Miller Iiafði ráfað um i tvo tíma
og var nú á leið i innbrotið.
Hann leit í kringum sig í gör
unni. Hvergi nokkurn mann að
sjá. Augnabliki siðar var hann kom-
inn inn i húsagarðinn, sem var sain-
eiginlegur fyrir nr. 13, þar sem hann
bjó, og nr. 15, þar sem gamli mað-
urinn átti heima.
íbúðirnar voru eins, svo að Miller
vissi vel hvaða glugga Jiann átti
að fara inn um. Hann hugsaði sig
um einu sinni enn, ineðan hann
Þegar Arturó Toscanini stendur
frammi fyrir symphoniu-liljómsveit,
er hann „ofsafengið ofurmenni",
sem fær menn til að leika betur á
hljóðfæri en nokkur annar.
Hann fæddist í Parma á ítaliu,
25. mars, árið 1807 og byrjaði hljóm
listaferil sinn níu ára gamall, þcgar
hann fór í söngskólann i Parma.
Þegar hann var 19 ára liafði hann
stjórnað leiksýningu á „Aida“ í Rio
de Janeiro í Brasilíu. Tólf árum
seinna varð liann hljómsveitarstjóri
við frægasta söngleikalnis Evrópu,
var að klifra yfir múrinn. Ef það
sjest. til mín núna, er útilokað að
byrja nýtt'Iif — þá lendi jeg í svart-
holinu. En önnur rödd í lionum
sagði: — Það getur ekki farið íll i
og ekki tiltök að byrja nýtt líf með
skuldabagga á bakinu.
Síðari röddin sigraði. Mille,' tók
hendinni í gluggakistuna. Hann var
með gúmmihanska og hafði þjöl.
Allt gekk eins og liann átti von á.
Miller skreið varlega inn um glugg-
og .... lionum lá við að hljóða.
Orustan var töpuð.... einhver var
á ferli i svefnherberginu. Hann
stóð þarna lamaður af skelfingu og
tók ósjálfrátt báðum hönduin fyrir
andlitið þegar ljósið var kveikt.
Hann þorði ekki að llta upp.
kannaðist við:
En allt i einu sagði rödd, sem hann
— Æ, Georg minn, hefir þú nú
aftur gleymt lyklunum þimim?
Miller starði vandræðalcga á kon-
una sína, sem stóð i svefnlierbergis-
dyrunum og ldó.
— Þjer hefði nú verið óhætt að
hringja bjöllunni, sagði hún blið-
lega, — það liefði svo sem ekki
gert neitt til, en það var vel hugs-
að af þjer að vilja ekki vekja mig. .
En jeg varð svo hrædd þegar jeg
heyrði þruskið. Seei mjer ef jeg
hjelt ekki að betta væri innbrots-
þjófur .
La Scala i Mílano. Arið 1908 sagði
hann upp þeirri stöðu og fór lil
Ameríku, sem hljómsvei tarstjóri
við Melropolitan Operuna í New
York. Arið 1915 lijelt hann aftur
heim tii ítaliu til að stjórna liljóm-
sveitum í ýmsúm borgum, og rjeð
sig síðan aftur hjá La Scala árið
1921. Þar starfaði hann lil ársins
1929, er hann fór í annað sinn til
Bandarikjanna, sem faslur hljóm-
sveitarst jóri hjá New York Phil-
harmonic Symphoný Society.
Nóttina 27. október 1922, þegar
hann fjekk simleiðis frjettirnar um
göngu Mussolinis til Rómar, spáði
hann að hann mundi orsaka hrun
Ítalíu. Níu árum síðar var það ætl-
unin, að hann sljórnaði minningar-
hljómleikum í Bologna á ítaliu, en
þar átti eingöngu að leika syrpu af
lögum eftir tónskáldið Marlucci.
Borgarstjórinn i Bologna skipaði svo
fyrir, að fasistasöngurinn skyldi
leikinn, en Toscaninj neitaði. Kvöld-
ið, sem hljómleikana átti að halda,
rjeðist hópur æstra fasisla á Tos-
canini og börðu hann. Þegar Tos-
canini inintisf síðar á atburð þenna,
sagði hann: „Framar öllu verðum
við að liafa sannleikann og mál
frelsið, jafnvel þó það kosti mann
lifið“.
Marga glæsilegustu sigra sína
hefur Toscaiiini unnið með tón-
verkum eftir Wagner. Sem gestur
stjórnaði hann hljómsveitum í Fest-
spilhouse í Bayrutli árið 1930 og
1931. En hann fjekk viðbjóð á sí-
auknuín áróðri gegn ,,ekki-arium,“
og yfirgaf Þýskaland. Árið 1933,
sendi hann.ásamt átla öðrum fræg-
um hljómlistarmönnum, Hitler skeyti
þar sem þeir báðu liann að hætta
ofsóknum gegn starfsbræðrum þeirra.
livort heldur væri trúarlegar eða
pólitíslcar ástæður. Árið 1936 itjórn-
aði hann nýju Palestinu Symphoniu-
hljómsveitinni i Tel Aviv. Árið 1938
fór hann frá Salzburg hljómleikuu-
Frh. á bls. 11