Fálkinn - 14.07.1944, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3
Heimsókn að Bessastöðum
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstfóri: Skúli Skúlason.
FramkvMfóri: Svavar HJaltested
Skrtfstofa:
Bankastr. 3, Reykjavik. Simi 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
Blaðið kemur út hvern föitudag
Allar áskriftir greiðis fyrirfram
HERBERTSprenf.
SKRADDARAÞANKAR
Allir atburðir eiga sitt umhverfi
— allt gerist á einliverjum stað.
Atburðurinn er fljótur að gerast, og
hverfur ytri sjónum þó hann lifi í
sögunni. En stad'iirinn, sem atburð-
urinn gerist á, varðveitist um aldur
og æfi, ef að sagan hefir tilgreint
hann.
Við eigum lítið af uppistandandi
mannvirkjum frá umliðnum öldmn.
Við eigum óljósar, vallgrónar rústir,
þar sem óður stóðu hibýli forfeðr-
anna ó söguöld, og um fæstar þeirra
vitum við þó örugglega. Enginn veit
með vissu hvar skáli Gunnars hefir
staðið ó Hlíðarenda, en liitt vita
menn fyrir fornmenjagröft hvar hi-
býli Njáls stóðu á Bergþórshvoli,
en þetta er ein af undantekning-
unum, sem slaðfesta regluna.
En við vitum staðinn, bæði fornan
og nýrri. Þingvöllur er helgur stað-
ur þó að eigi verði þar staðsettar
nema örfáar af búðum sögualdar-
innar. Gunnarshólmi er sögustaður,
þó að eigi sje vitað hvar Gunnar var
á hólmanum, þegar lionum varð lit-
ið aftur. Enginn veit hvar Skarp-
hjeðinn hljóp milli höfuðísa yfir
Markarfljót forðum, en mörgum
verður sú saga minnisstæð er þeir
fara yfir fljótið.
En þegar fóik er að ferðast um
ókunna stigu nú á dögum, eru þeir
sámt margir, sem ekki minnast at-
burða staðanna, sem þeir fara um.
Með fram mun þetta stafa af þvi að
fólk ferðast hraðar en áður og hefir
ekki tíma til að taka ó móti áhrif-
um staðanna. Og meðfram vegna
þess, að nú á bókaöldinni hefi ís-
lendingasagan orðið að þoka fyrir
öðru, sem unga kynslóðin girnist
meira.
Tvennskonar er tilgangur allra
sannra skemtiferða: að njóta feg-
urðar náttúrunnar og kynnast fræg-
um stöðum, sem þeir hafa heyrt get-
ið. Einstaka maður vanrækir livort-
tveggja, en margir hið siðarnefnda.
Það er dálítið einkennilegt, að að-
komufólk af norðurlöndum virðisl
finna meira til helgi sögustaðanna
en við gerum sjálfir. En þó er þetta
skiljanlegt. Þeir hafa orðið að gera
sjer langa ferð i annað land tii að
sjó staðinn. Þeir þekkja liann af
söigunni og hafa máske frá barns-
aldri mótað sjer ákveðnar hugmynd-
ir um hann. Og þeir vilja sjá, live
i'jarri þær hugmyndir hafa verið
rjettu lagi.
En sjálfum ber okkur þó öðrum
íremur, að temja okkur þetta.
í vikunni sem leið, 4. júli bauð
forseti Islands og frú hans blaða-
mönnum til Bessastaða. Erindið var
að skoða þar umbætur þær, sem
gerðar hafa verið á húsakynnum og
umhverfi húsa nú nýlega, frá því
sem gert liafði verið um J)að bil,
sem Bessastaðir urðu ríkisstjóraset-
ur, l'yrir tveim árum. En þá var
blaðamönnum einnig boðið til
Bessastaða og birti „Fálkinn" þá
margar myndir af staðnum.
Hinni gömlu Bessastaðastofu hafði
þá verið breytt í mjög viðunanlegt
horf, hið innra, eftir því sem hús-
ið sjálft leyfði. En mjög voru öll
salakynni þar þröng, ef miða skal
við þær kröfur, sem gera skal til
bústaðar æðsta manns landsins,
einkum eftir að liann er orðinn
þjóðhöfðingi fullvalda ríkis. Sú kem-
ur áreiðanlega tíðin, að reistur verð-
ur ó Bessastöðum — eða annars-
staðar — fullkominn forsetabústað-
ur, sem verði i senn sýnishorn ís-
lenskrar húsag'erðarlistar á þeim
tíma sem liann er reistur og fullgild-
ur bústaður fyrir þjóðhöfðingja hins
íslenska ríkis, og fullnægi öllum
þeim sanngjörnum kröfftm, sem
gera verður til slíks bústaðar.
Nú hefir verið bætt úr jTrengsIun-
um i forsetabústaðnum i bili, með
þvi að reisa sjerstakan móttökusal
áfastan við liúsið að suðaustanverðu
Sjest þessi breyting glöggt hið ytra,
undir eins og ekið er út Álftanesið.
Mundi mörgum liafa þótt svo að
óreyndu, að illt væri að koma fyrir
svo vel færi útbyggingu við hina
gömlu, stilhreinu Befssastaðaíltofu,
en sú, sem nú er þar risin úr jörðu
sómir sjer mæta vel við hið gamla
hús. Svo vel, að jafnvel má segja að
hin gamla Bessastaðastofa hafi tek-
ið góðum stakkaskiftum við hina
nýju viðbyggingu.
Forsetinn sjálfur, er maður ein-.
kennilega næmur fyrir húsbygginga-'
Jist og fallegu umhverfi húsa, og
%
er þetta sagt honum til lofs. En húsa-
meistari er hann ekki. Þegar breyta
skyldi Bessastaðastofu fjekk hann
til liðs við sig ágætan, ungan húsa-
meistara, Gunnlaug Halldórsson,
sem annaðist — i samráði við þá-
verandi ríkisstjóra — um breytingar
á hinu gamla liúsi, sem ríkisstjóra-
hjónin áttu að flytja i. Blaðamenn,
sem sóu fyrir tveimur. órum, hvern-
ig þarna hafði verið hagað húsum,
urðu talsvert undrandi yfir þvi,
hversu smekklegt val hafði verið
gert á innanstokksmununum til
Bessastaða.
Um þetta skal ekki orðlengl frek-
ar nú, en hitt mætti drepa á, í jjessu
sambandi hvernig umhorfs er hið
innra i húsinu, og hvernig tekist
hefir að tengja saman gamalt og nýtt
þar. Er þá skemmst frá að segja, að
úr suðausturenda hins gamla húss
hafa verið gerðar dyr inn í lítinn
sal, sem að heita má að sje alsettur
gluggum á tvo vegu. En inn úr hon-
um, þegar út er gengið til vinstri,
tekur við hinn nýji samkvæmis-
salur.
'Áður en lengra er haldið er rjett
að litast um i hinum litla hornsal,
sem er lengiliðtir milli gömlu
Bessastaðastofu og hinnar nýju.
Gluggasalurinn, sem fyrr var nefnd-
ur, er í raun rjettri blónmsalur. Þar
vaxa háar skreutjurtir frá gólfi til
lofts, og aðrar smærri njóta þar
þess þroska, sem aðeins fæst við
góða umhugsun og í góðu umhverfi.
Þarna í þessum sal mun mörguin
gestum forsetahjónanna þykja gott
að staldra við, bæði innlendum og
erlendum. Þeim innlendu til þess
að athuga, hve mikla fegurð blóma-
rikið getur veitt hjer á landi. Þeim
erlendu til þess að gera samanburð
á því, hvað hægt er að gera í landi,
sem átti svo kalt nafn, að það fór
hrollur um þá þegar það var nefnt
— áður en þeir kynntust því sjálfir.
Salurinn nýi er rúmgóður og falleg
ur. Þar eru á langvegg gluggar, sem
ná alla leið niður að gólfinu, e-u
það er gert úr tíglaviði (parket). Á
öndverðum gafli, þegar inn er kom-
Frh. á bls. 14.
A