Fálkinn - 14.03.1947, Blaðsíða 8

8
FÁLKINN
Eg geri ráð fyrir að við höfum
einhverntíma lesið eða heyrt söguna
um manninn, sem dreymdi frönsku
stjórnarbyltinguna. Sagan sjálf er
eiginlega ekki eftirtektarverð, en í
henni er gildra, sem er talsvert
erfitt að uppgötva, þó að eiginlega
sé hún deginum ljósari. Þegar ég
dreg fram þessa gömlu sögu, þá
er það sumpart vegna þeirra, sem
hafa gleymt henni, en sumpart af
annarri ástæðu.
Jæja: Gömlun manni varð það
á að sofna, ei hann hallaði sér
fram í ‘lokabæn.nni. Hann dreymdi
um frönsku stjórnarbyltinguna -
að hann væri eitt af fórnarlömbum
fallaxarinnar, og að hann lægi með
liöfuðið á höggstokknum og öxin
átti að falla á hverri stundu. En
í sama bili tólc kona svefnpurk-
unnar, sem sat hjá honum, eftir
því hvernig komið var, og dangl-
aði í hann með sálmabókinni. Hún
kom í hnakkann á honum í sama
augnabliki og manninn dreymdi að
öxin félli - og hann datt dauður
niður á kirkjugólfið. Hann liélt að
sálmabókin væri öxin.
Nú, það er deginum ljósara að
sagan er fjarstæða. 'Or því að
maðurinn vaknaði ekki af blundin-
inum, gat hann ekki sagt neinum
draum sinn.
Það er ofur einfalt mál, finnst
ykkur ekki?
Ástæðan til þess að ég rifja upp
þessa sögu er sú, að hún er hæfi-
legur inngangur að atburði, sem
ég hefi upplifað sjálfur og ætla nú
að segja frá, atviki sem er í sam-
bandi við draum, og geymir ef til
vill gildru lika.
Eg hafði komið heim í stofuna
mína - ég var einhleypur - um mið-
degisverðarleytið, og af því að rign-
ingin buldi á rúðunni afréð ég að
verða lieima um kvöldið, með vindil
og 'bók. Eg leit á bókaskápinn, tók
fram „Dr. Jekyll og mr. Hyde“ og
datt í hug að það væri gaman að
iesa þessa hræðilegu skáldsögu. Eg
gerði það lika, og þegar ég hafði
flett síðasta blaðinu var kominn tími
til að fara í rúmið.
Mig dreymdi.
í draumnum, sem var mjög greini-
legur og Ijós, (stóð ég á fætur þótt
um miðja nótt væri, kveikti ljós,
glæddi mig og fór út. Það var hætt
að rigna 'og komið tunglsljós, og
klukkan mundi vera kringum þrjú,
að mér fannst. Eg hafði ekki gengið
mörg skref frá húsinu í áttina út
á lítið torg þar skammt frá, þegar
ég sá drukkinn mann koma á móti
mér - en að öðru leyti var gatan
auð. Hann slagaði til og frá og bölv-
aði í sífellu löppunum á sér, sem
„elcki hittu rétt“, og áður en varði
var hann kominn að mér. Hann nam
staðar og riðaði um stund fram
og aftur; hann var stór og í vinnu-
fötum, sem voru rennvot ‘eftir rign-
inguna um kvöldið. Eg reyndi að
forða mér undan, inn að húsveggn-
um, en hann kom á eftir: og svo
sló hann mig í andlitið, formála-
laust.
Og ég ....... í draumnum varð
ég ofsareiður. Eg hafði á mér veiði-
hníf, sem ég hafði nýlega látið leggja
á, hann var i frakkavasanum, og
áður en ég vissi hélt ég á honum i
liendinni og hjó með honum tvisvar
eða þrisvar sinnum. Andstæðingur
minn hneig niður á götuna án þess
að gefa frá sér nokkurt hljóð.
Eg leit kringum mig, engin mann-
eskja var sjáanleg og ég flýtti mér
til baka þessi fáu skref heim til
mín, opnaði' varlega útidyrnar, laum-
aðist upp stigann og var nú aftur
kominn inn til mín - ég mun ekki
hafa verið nema svo sem tiu minút-
ur í burtu. í draumnum afklæddi ég
mig, fór upp i rúmið og lá þar,
skjálfandi af hræðslu. Eg slökkti
ekki Ijósið í loftinu, þorði það blátt
áfram ekki, snerillinn var frammi
við dyrnar. Þangað var ég kominn í
minum illa martraðardraumi þegar
þjónninn minn kom inn með te-
bolla og morgunblað og vakti mig.
Hann var mér mjög velkominn
einmitt núna, því að hann kom mér
aftur i veruleikann. Mig hafði
dreymt, hugsaði ég með mér, með-
an ég var að dreypa í heitt teið, og
tilefnið til draumsins var óefað
„Dr. Jekyll og mr. Hyde“. Eg skyldi
vara mig á svoleiðis kvöldlesningu
framvegis. Eg opnaði ekki blaðið
heldur bældi mig niður í rúmið aft-
ur og fór að rifja upp fyrir mér
drauminn; ég gat ekki slitið minnið
frá einstökum atriðum úr honum.
Og þá tók ég eftir að Ijósið i loft-
inu brann. En ég hafði áreiðanlega
slökkt það þegar ég fór að hátta
í gærkvöldi, eftir að ég liafði les-
ið skáldsögu Stevensons.
Þetta var kynlegt.
En í draumnum hafði ég látið ljós-
ið á lampanum loga. í draumnum
hafði ég farið upp í rúm og hugsað
mér að best væri að láta ljósið loga.
Eg var hræddur og skalf af angist
í draumnum. En ljósið í loftinu -
hvað var draumur og hvað var veru-
leiki?
Eg hlýt að hafa sofnað, því að
nú stóð Somers, þjónninn minn, við
rúmið mitt með morgunmatinn. Eg
opnaði auguu varlega. Ljósið í loft-
inu logaði ennþá, og hann virtist
ekki hafa tekið eftir þvi. En það
var auðséð að honum var eitthvað
mikið niðri fyrir. Hann sagði:
— Það hefir verið framið morð
hérna á horninu, sir. Þeir hafa fund-
ið verkamann þar, sem hefir verið
stunginn með hnífi. Þeir uppgötvuðu
þetta í morgun. Somers var upp-
vægur. Svo bætti hann við: — Það
kemur vist i miðdegisblöðunum.
— Morð! sagði ég og fletti blaðinu,
svo að hann skyldi ekki sjá fram-
an i mig. — Morð, þetta er svo al-
gengt. En hérna alveg lijá. Eg lést
lesa leiðarann og Somers fór út. •
Eg hlustaði, og undir eins og
hann hafði lokað dyrunum að eld-
húsinu steig ég fram úr rúminu og
flýtti mér að slökkva Ijósið. Eg
opnaði fatabirgið, þar sem ég var
alltaf vanur að hengja fötin min
vendilega upp, og tók fram fötin,
sem ég hafði verið í í gær. Þau
voru öll með blóðblettum að framan.
Mér fannst hjartað í mér hætta
að slá. Draumurinn.... þetta var
ekki draumur, það var veruleiki,
hræðilegur veruleiki. Eg var morð-
ingi. En morðingi í svefni. Eg hafði
rekið manninn í gegn, en ekki af
ásetningi og með fullu ráði.
En mundi dómarinn og kviðdóm-
endurnir - mér fannst eins og ég
væri þegar kominn fyrir rétt - trúa
liinni einkennilegu frásögn minni?
Varla. Eg hafði þegar tekið ákvörð-
un.
Eg varð að eyða öllum líkum.
Eg náði í tösku í klæðaskápnum
og tróð blóðugu fötunum ofan í
hana. Svo liringdi ég á Somers. Eg
ætlaði í ferðalag, sagði ég honum -
en ekki nema nokkra daga, ég var
dálítið kvefaður, og þá reyndist oft
vel að koma í annað loftslag. Nei,
hann þyrfti ekki að hugsa um að
taka saman dótið mitt, það var svo
lítið, sem ég ætlaði að liafa með
mér. Sem sagt - ekki nema tveir
dagar.
Nú datt mér nokkuð í hug, og ég
flýtti mér fram i ganginn eftir regn-
kápunni. Eg blessaði myrkrið þar
frammi og svo það, að Somers var
sjaldan vanur að skipta sér af yfir-
höfnunum mínum. Kápan var blóð-
ug. Eg stakk hendinni i vasana -
fyrst þann hægri og svo þann
vinstri. Hnífurinn var ekki þar.
Hnífurinn! Þar gat maður talað
um lán í óláni - ég varpaði önd-
inni. Eg hafði keypt liann í járn-
vörubúð i Birmingliam, liann var
skrambi dýr, og ég hafði aldrei
notað hann. Somers hafði aldrei séð
hann og kunningjar mínir ekki lield-
ur. Og ég fór þegar að gera drög
að sönnunum fyrir sakleysi mínu.
Eg hafði ákveðið að fara á dá-
lítið greiðasöluhús i Dorking, og á
leiðinni þangað las ég grein um
morðið í einu blaðinu. Lögreglu-
þjónninn Pétur eða Páll hafði fund-
ið líkið við port í hliðargötu. Lík-
ið þekktist, það var William Ebbutt,
verkamaður. Hann lét eftir sig konu
og fjögur börn. Maðurinn hafði ver-
ið drepinn með veiðihníf, og nú
var hafin leit að eigandanum.
Blaðið titraði í höndunum á mér.
Eg las greinina upp aftur og aftur
og hugurinn var á fleygiferð. En
hvað hafði ég eiginlega að óttast?
Þjónninn minn gat vottað að ég
hafði verið heima allt kvöldið, liníf-
inn hafði hann aldrei séð, og blóð-
ugu flíkurnar voru í ferðatöskunni
minni. Og svo var ég maður í góðu
áliti. Hvað gæti komið mér til að
fara að myrða óviðkomandi verka-
mann?
Eg var rólegur þegar lestin stað-
næmdist við stöðina og ég steig út
með töskuna mína. Leiðin að veit-
ingahúsinu var stutt, og eftir stund-
arfjórðungs gang var ég kominn á
leiðarenda og gestgjafinn tók á móti
mér - hann þekkti mig því að ég
hafði komið þarna áður. Yið töluðum
nokkur orð saman um daginn og
veginn, fengum okkur viskidropa við
veitingadiskinn á minn kostnnð, og
svo romsaði ég lexiuna - ég hafði
flúið frá London undan kvefpestinni,
en ætlaði ekki að standa við nema
svo sem tvo daga eða til vikuloka.
Því að alltaf væri nú best í sveit-
inni. En meðal annarra orða. Eg
hafði farið að heiman í svoddan
óðagoti að ég hafði gleymt að senda
böggul á pósthúsið. Hvort liann gæti
útvegað mér stóra umbúðapappírs-
örk?
Það gat hann, og ég fór upp í
herbergið mitt til þess að reyna að
búa til sakleysissönnun handa mér.
Kannske hefði ég ekki átt að biðja
hann um umbúðapappírinn, hugsaði
ég með mér, en hinsvegar gat ég
ekki gert ráð fyrir að geta gengið
óséður með böggulinn úr liúsinu, og
án þess að tekið yrði eftir honum.
Og livar átti að koma honum fyrir?
Eg hafði kosið Dorking vegna þess
að þar var djúp tjörn í skóginum
milli brautarstöðvarinnar og veitinga-
hússins. Þangað ætlaði ég mér en
ekki á pósthúsið.
Nokkru síðar var ég kominn á
staðinn og þótti vænt um að ég
hafði ekki mætt nokkrum manni á
leiðinni. Eg fann mér nokkra þunga
steina í vatnsborðinu, festi þá við
böggulinn og feygði honum svo út
í svart og gruggugt vatnið. Það
mynduðust hringir á yfirborðinu og
loks komu nokkrar loftbólur neðan
úr botni, og ég settist niður og lést
njóta skógarsælunnar og kveikti í
pípunni. Nei, böggullinn kom ekki
upp >aftur, hann var áreiðanlega
kominn ofan í leðjuna, og jafnvel
þó að tjörnin fletti einhverntíma
ofan af leyndarmáli sinu, mundi
víst engum detta í liug að setja það
í samband við morð i hliðargötu í
London.
Áður en ég fór út úr skóginum
aftur rannsakaði ég veginn nákvæm-
lega. Þarna var ekki nokkra mann-
eskju að sjá, og engum mætti ég
á heimleiðinni í veitingahúsið. Eg
bað um miðdegisverð og át með
bestu lyst, og síðar um kvöldið sett-
fólkið úr grenndinni var vant að
ist ég niður i almenninginn, þar sem
koma saman. Eg hafði búist við að
morðið mundi verða aðal umræðu-
efni mannanna þarna, en ekki heyrði
ég minnst einu orði á það, sem
ég hugsaði mest um. Og í lcvöldfrétt-
unum í útvarpinu var aðeins minnst
á það með fáeinum orðum. Likið
hafði verið krufið og það hafði
sýnt sig að hinn myrti hafði verið
dauðadrukkinn, og liklega hafði
morðið verið framið í ofsakasti.
Eg svaf tiltölulega vel um nóttina
og var alls ekki sólginn i að kom-
ast yfir eing Lundúnablaðið á veit-
ingahúsinu um morguninn. Þetta
morð hafði auðsjáanlega alls ekki
vakið mikla eftirtekt - það var ó-
hugsandi að nokkrir nafnkenndir
menn væru riðnir við það - og
yfirheyrslurnar voru aðallega yfir
félögum hins látna. Fingraförin á
veiðihnifnum voru það helsta, sem
hægt var að byggja eftirgrennsluhina
á...... i
Svo að þá var lítil hætta á, að
saldaus maður yrði dæmdur fyrir
morðið, hugsaði ég með mér, og
leið þrátt fyrir allt sæmilega. Það
sem skeð var hafði gerst í svefni,
og í raun og veru liafði ég ekki
annað gert en að verja mig. Að vísu
hafði ég beitt meira ofbeldi en nauð-
G. Robins:
Hættulegar líkur