Fálkinn - 15.02.1961, Blaðsíða 28

Landhlaup og
Frh. af bls. 9
þetta líf, að auk annarra þeirra stór-
glæpa, sem honum mega kannske á
hendur bevísast og hér verða ekki fram
taldir. Biður því kristileg kirkja guðs
þá veraldlegu valdstjórn, sína meðsyst-
ur, dóttur og þjónustu í guði, að sjá
einhver góð ráð og kristileg meðul þar
til, að þvílík óstjórnleg guðs foröktun
gangist ekki svo opinberlega við í land-
inu né þessu Skálholtsstipti, meinandi
yður bæði persónanna og embættisins
vegna skylduga til yfir alla hluti fram
guðs hræðilega og dýrðarlega nafns
dýrð og vegsemd að heiðra og elska,
ekki alleinasta hver um sig, heldur og
líka embættismennina fyrir guði og há-
yfirvaldi hana við aðra að framkvæma
og þar af að fylgja með öllu megni,
að hún ekki fyrir neina forsómun fót-
troðist, með því þér eruð guðs þénarar,
berandi ekki sverðið forgefins til að
aga þá, sem illa gera, eruð og einninn
skyldugir af konunglegrar maistets Or-
dinanziu guðs þjónustugerðum þá lið-
veizlu og forsvar sem annars eigið hverj-
um bónda og kóngsins þegn að veita,
eigið að halda svo báðar guðs boðorða
töflur, að þær 'hafi sína virðing og fram-
gang í landinu, eigið guð að elska af
öllum hug, af allri sálu og öllum mætti
og öllum huga yfir alla hluti fram og
vandlæta fyrir hans dýrðar nafns sakir,
svo að falli ekki undir fætur og verði
að háði vondra manna og falli réttlaust
fyrir nokkurs konar hirðuleysi; annars
mun guð sjálfur sinn rétt hjá oss sækja,
ef vér viljum hann ekki rækja og ótt-
andist, að bæði valdstjórnirnar og aðr-
ir landsins innbyggjendur megi þar af
hefndir hljóta, frá hverjum guð yður
og alla oss bevari.
Gerum nú því ekki verk drottins
sviksamlega, heldur sjáum til, að vér,
sem nú erum settir yfir hið minna,
megum því síðar meir setjast yfir hið
það meira og ganga inn í vors herra
fögnuð.
Svo er nú þessi maður guði og yður
afhentur til þeirra aðgerða og réttar,
er heilagur andi gefur ráð til, en kirkj-
an tekur af honum sitt varðhald og
ábyrgist yður, hvern hún hefur geymt
hingað til upp á rétt vegna óguðlegs
framferðis, hvar á guð alls mektugur
honum og öðrum bót vinni.
Guðj. almáttugum séuð þér og allir
vér trúlega befalaðir. Amen.
Skálholti 27. Junij 1646,
Brynjolfur S(vein)s(on) R.
guðs og kirkjunnar þénari.“
Tveimur dögum síðar féll svohljóð-
andi dómur á Alþíngi, þar sem lögrétt-
an kom sér, samkvæmt boði biskups,
saman um viðeigandi pyntíngar til að
28 FÁLKINN
glettíngar
öðlast fremur setu í himnaríkinu og
„setjast yfir hið meira“:
1646, 29. Junij á almennnilegu Öxar-
árþígi dómur af allri lögréttunni um
það straff, Sveinn Björsson, kallaður
skotti, skyldi eftir lögunum líða fyrir
guðsorða og sakramentanna foraktan og
sína óráðvendni, sem skriflega var fram
borin af hendi biskupsins meistara
Brynjólfs Sveinssonar. Kom fyrir oss
að greindur Sveinn hefði tvisvar komið
undir refsíng, einu sinni í Þíngeyjar-
þíngi og í annan tíma í Húnavatnsþíngi.
Ályktuðu lögmenn báðir, herra Árni
Oddssoon og herra Magnús Björnsson,
og lögréttan með samþykki Jens Söf-
frenssonar, að greindur Sveinn skyldi
fá húðlát svo mikið sem hann má mest
bera, og missa annað eyrað, og ábyrg-
ist sig sjálfur, og skyldi strax innan
átta vikna, án forfalla, vera kominn
vestur í sína sveit, sem sögð er í Isa-
fjarðarsýslu, og vinni sér þar fóstur;
en finnist hann annarsstaðar síðan þess-
ar átta vikur eru um liðnar, svo hann
geri nokkuð stráksverk eftir þennan dag,
þá sé hann rétttækur og dræpur, hvar
sem hann verður síðar fundinn.
— Undir-batzt nú Sveinn að bæta
sitt framferði við guð og menn, í því
að elska guð og hans orð, meðtaka sakra-
mentin og lifa meinlauslega héðan í frá.
En gerði hann öðruvísi, játaði og undir-
batzt hann að hann skyldi réttlaus
dræpur. — Óskaði Jens að biskupinn
meistari Brynjólfur vildi til setja hon-
um prest, að veita Sveini opinbera af-
lausn á hentugum tíma. — Var nú þess-
um dreng, eftir opinbera aflausn, refs-
að eftir mati dómsins innihaldi, þing-
mönnum viðverandi, 1646, 40. Junij.
Eingin heimild er nú til sem greinir
frá hvernig það atvikaðist að Sveinn
komst undir handarjaðarinn á Brynj-
ólfi biskupi. En af ofanskráðum gögn-
um má sjá, að mönnum hefur þótt ærið
um framferði Sveins.
★
Sveinn Björnsson, sem nú hafði heit-
ið því að „elsku guð og hans orð“ með
meiru, fór nú vestur á bóginn, einsog
fyrir hann var lagt. Er nú fátt greini-
legt af honum sagt næstu misserin, en
búast má við að ekki hafi guðsóttinn
verið átakanlegur, því 1748 var hann
tekinn fastur í Barðastrandarsýslu. Um
tildrög þess eru sagnir harla vafasamar,
t. d. sú að Sveinn hafi komið að Auðn-
um á Hjarðarnesi, vélað þar griðkonu
frá bænum, haft afskipti af henni og
drepið hana síðan. Mun þetta uppspuni,
a. m. k. að því er morðið snertir, því
elztu heimildir geta þess hvergi að
Sveinn hafi nokkru sinni gerzt sekur
um slíkt, og eigna þær honum þó flest
hugsanlegra glæpa. Eftir þetta er sagt
að Sveinn kæmi að efra- eða neðra-
Rauðsdal á Barðaströnd. Var bóndi ekki
heima. Sveinn falaði nú húsfreyju til
fylgilags við sig. Hún vissi að Sveinn
myndi einskis svífast, tók því það ráð
að lofa honum því og hún skyldi byggja
með honum eina sæng um nóttina, en
kvaðst nú vilja matselja fyrir hann spað.
Sveinn tók þessu játandi, en á meðan
sendi húsfreyja menn að Haga til Magn-
úsar sýslumanns Jónssonar og sögðu þeir
til Sveins. Sendi sýslumaður þegar í
stað menn til að grípa Svein; komu þeir
í Rauðsdal í þann mund er húsfreyja
lézt ætla að stíga í sæng hjá Sveini.
Er hún fór úr pilsi sínu, steypti hún því
yfir höfuð Sveini og bað sendimenn
sýslumanns að hafa nú hendur á honum.
Fylgir sögunni að húsfreyja hafi gripið
þetta ráð vegna þeirrar vitneskju að
eingin bönd gætu 'haldið Sveini, síðan
þeir Jón Sýjuson voru samtíða. — Hvað
sem leynast kann af sannleika í þessum
sögum, er það víst, að Sveinn var færð-
ur Magnúsi sýslumanni. Þíngaði hann í
málum Sveins og dæmdi hann síðan til
hengíngar.
★
Skammt frá Neðra-Rauðsdal á Barða-
strönd eru niðri við sjóinn skörð þau