Fálkinn - 06.09.1961, Síða 14

f LANDNÁMI
í EGILS SÖGU segir frá því, er þeir
Skalla-Grímur og Kveld-Úlfur una ekki
lengur yfirgangi Haraldar konungs og
búast til íslands. Kveld-Úlfur andaðist
í hafi, en bað skipverja sína segja
Skalla-Grími syni sínum, að hann skyldi
taka sér bólfestu sem næst þeim stað,
sem kistu sína ræki að landi. Um land-
töku segir svo í Eglu:
„En er þeir voru komnir við ísland,
þá sigldu þeir sunnan að landi; þeir
sigldu vestur fyrir landið, því þeir höfðu
spurt að Ingólfur hafði sér þar bústað
tekið. En er þeir komu fyrir Reykjanes
og sáu firðinum upp ljúka, þá stefna
þeir inn fjörðinn báðum skipunum. Veð-
ur gerði hvasst og væta mikil og þoka;
skildust þá skipin. Sigldu þeir inn eftir
Borgarfirði, til þess er þraut sker öll;
köstuðu þá akkerum, til þess er veðrið
lægði og ljóst gerði.“
Landnám Skalla-Gríms, Borgarfjörð-
ur, hefur frá upphafi íslandsbyggðar
verið talinn með beztu og fegurstu sveit-
um þessa lands. Þar hafa frá öndverðu
búið höfðingjar og reisn verið yfir bú-
skap, mennt og framkvæmdum.
V erzlunarmiðstöð Borgarfjarðar er
Borgarnes. í Egils sögu segir frá því er
Skalla-Grímur gaf mönnum sínum land
Sagt frá stuttri
heimsókn til
Borgarness
14 FÁLKINN
og hlaut Grani land að Granastöðum
á Digranesi, en svo hét Borgarnes að
fornu. Á gangi um Borgarnes, innan um
nýtízkuleg hús, glæsilegar verzlanir og
ótal gljáfægða Mercedes-Benz bíla, ber
marga sögufræga staði fyrir augu.
Höfn bæjarins er í Eyjunni. Brákar-
sund aðskilur hana frá landi, en fyrir
mörgum árum byggðu heimamenn brú
yfir sundið og er hún bæjarprýði.
En sundið á sína sögu og um nafn-
giftina segir Egils saga:
„Þá er Egill var tólf vetra gamall,
var hann svo mikill vexti, að fáir voru
menn svo stórir og vel afli búnir að
Egill ynni þá eigi flesta menn í leikjum;
þann vetur er honum var hinn tólfti,
var hann mjög að leikjum. Þórður
Granason var þá á tvítugs aldri. Hann
var sterkur að afli. Það var oft er á leið
veturinn að þeim Agli og Þórði tveim,
var skipt í móti Skalla-Grími. Það var
eitt sinn um veturinn er á leið, að knatt-
leikur var að Borg suður í Sandvík. Þá
voru þeir Þórður í móti Skalla-Grími
í leikjum og mæddist hann fyrir þeim
og gekk þeim léttara. En um kveldið
eftir sólfall, þá tók þeim Agli verr að
ganga. Gerðist Grímur þá svo sterkur,
að hann greip Þórð og keyrði hann nið-
ur svo hart að hann lamdist allur og
fékk hann þegar bana. Síðan greip hann
til Egils. Þorgerður brák hét ambátt
Skalla-Gríms. Hún hafði fóstrað Egil i
barnæsku. Hún var mikil fyrir sér, sterk
sem karlmaður og fjölkunnug mjög.
Brák mælti: „Hamast þú nú Skalla-
Grímur að syni þínum.“ Skalla-Grímur
lét þá lausan Egil en þreif til hennar
Hún brást við og rann undan en Skalla-
Grímur eftir. Þau fóru svo í utanvert
Digranes. Þá hljóp hún af bjarginu á
sund. Skalla-Grímur kastaði eftir henni
steini miklum og setti milli herða henni, f
og kom hvorki upp síðan. Þar er nú
kallað Brákarsund.“
Sem betur fer hafa búendur í land-
námi Skalla-Gríms látið af slíkum að-
förum. Sjálfur er Skalla-Grímur heygð-
ur þar sem nú er hinn fagri skrúðgarður
þeirra Borgnesinga, Skallagrímsgarður,
innst í dalnum og er haugur fornmanns-
ins við aðalveginn upp úr bænum.
S
★
Við sáum af veginum fyrir vestan bæ-
inn, að Akraborgin var að koma. Eins og
hver kynslóð tekur við af annarri, svo
er einnig um skipin, sem sigla um Borg-
arfjörð. Akraborg tók við af Laxfossi
og Laxfoss tók við af Suðurlandi og þeg-
ar Akraborgin lagði að bryggjunni þenn-
an sunnudagsmorgun, var Jón Her-
mannsson afgreiðslumaður og verkstjóri
mættur með sína menn: Hér þarf snör
handtök því skipið stanzar stutt. Þarf að
sigla aftur út yfir grynningar fjarðar-
ins á flóðinu. En eins og í öðrum hafn-
arbæjum kunna hafnarverkamennirnir
sitt fag og losun og lestun gengur fljótt
og vel.
tJtsýn yfir Brákarsund, sem kennt er við fóstru Egils, Brák, sem Skalla-
Grímur drap þarna á sundi.